تبیین مهدویت، آخرین خطبه امام حسین(ع) قبل از شهادت
آخرین مسألهای که امام حسین (علیه‌السلام) در روز عاشورا به عنوان هدفی والا مطرح میفرمایند بحث مهدویت و رجعتشان در آخرالزمان است که ثمره پرداختن به این موضوع رشد و پویایی جامعه شیعه را در پی خواهد داشت.
خبرگزاری تسنیم ـ سعید شیری: به اعتقاد شیعه، مهدویت اصلیترین معارف الهی است که خداوند متعال وعده تحقق آن را در قرآن کریم بارها با مفاهیم مختلف بیان کرده است و بهترین خوبان بشر یعنی انبیاء و رسل(ع) و بر فراز رسولان(ع)، اولوالعزم من‌الرسل را در مسیر تحقق آن قرار داده است. مقام معظم رهبری در این زمینه فرمودند: «مسأله مهدویت یک مسأله اصلى است؛ جزو اصلى‌ترین معارف الهى است ... همان چیزی است که همه انبیاء، همه بعثتها برای خاطر آن آمدند». (بیانات در 18/4/90)
اهلبیت(ع) بیشترین عزم را در قبال مهدویت داشتند
حال با توجه به اهمیت بحث مهدویت و با توجه به ایام شهادت امام حسین(ع) باید این جنبه از زندگی و سیره حضرت بیشتر مورد توجه قرار گیرد و به واکاوی نقش امام(ع) در مهدویت پرداخت و نکات کاربردی از آن به دست آورد. زیرا در جایی که مهدویت جزو اصلیترین معارف الهی است، اهل عترت(ع) به عنوان معلمان بشریت باید بیشترین عزم و معرفت را نسبت به این موضوع ارائه داده و زندگی خود را در این راستا هدفگذاری کرده باشند و ما نیز باید در صدد کشف آن مفاهیم در زندگی عترت(ع) برآییم. زیرا تاکنون به جنبههای مختلف سیره امامان معصوم(ع) از جمله جنبههای علمی، فقهی، اخلاقی و ... توجه شده است، اما متأسفانه نقش اثرگذار این بزرگواران در راستای مهدویت و ظهور مورد بررسی دقیق قرار نگرفته است و تنها به نقل حدیث درباره مهدویت اکتفا شده است، شاهد بر اینکه تاکنون یک تفسیر با رویکرد مهدویت تألیف نشده است و «در حوزههای علمیه و دانشگاهی تحت عنوان مهدویت رویکردی تعریف نشده است (حجت‌الاسلام میرکتولی، مدیر مجمع عالی تفسیر قرآن)».
امام حسین(ع) در مسیر مدینه به سوی مکه و از مکه به سمت کوفه به انحای مختلفی اشاره به دوران ظهور و حکومت حقه اهل بیت عصمت و طهارت(ع) میکردند که با توجه به این رمزها و کدها میتوان وجوه مختلف قیام حضرت را مورد بررسی قرار داد.
به عنوان نمونه زمانی که در مدینه مقابل ولید قرار گرفتند، این جمله بسیار قابل تامل و ژرف‌کاوانه را به ولید فرمودند «بِنَا فَتَحَ اللَّهُ وَ بِنَا خَتَمَ اللَّه؛ خداوند به وسیله ما آغاز و فتح کرد و به وسیله ما خاتمه داد». باید پرسید چه چیزی را آغاز و چه چیزی را پایان می‌دهند؟ در ادامه فرمودند «وَ لَکِنْ نُصْبِحُ وَ تُصْبِحُونَ وَ نَنْظُرُ وَ تَنْظُرُونَ أَیُّنَا أَحَقُ بِالْبَیْعَةِ و بِالْخِلَافَة؛ ما و شما صبح میکنیم و منتظر بمانید و منتظر میمانیم که کدام یک از ما استحاق بیعت و خلافت را داریم».
امام حسین (علیه‌السلام) در این فراز به دورانی اشاره میکنند که در آن عموم مردم با ایشان بیعت میکنند و استحقاق خودشان به خلافت اللَهی را به رخ جهانیان میکشند؛ در اینجا باید پرسید چرا این زمانی که امام حسین(ع) فرمودند تاکنون واقع نشده است و قرار است چه زمانی واقع شود؟ آیا این فراز از کلام حضرت ارتباطی با این فراز از آیه102 یونس ندارد که خداوند فرمود «و فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ؛ انتظار بکشید که من همراه شما از منتظران هستم»(یونس102)؟ در روایتی از امام صادق (علیه‌السلام) نقل است که حضرت در تفسیر آیات ابتدایی سوره بقره یعنی «الم؛ ذلِکَ الْکِتابُ لا رَیْبَ فِیهِ هُدىً لِلْمُتَّقِینَ؛ الَّذِینَ یُؤْمِنُونَ بِالْغَیْبِ فرمودند: «المتقون: شیعة علی (علیه السلام)، و الغیب فهو الحجة الغائب، و شاهد ذلک قوله تعالى: وَ یَقُولُونَ لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَیْبُ لِلَّهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ؛ منظور از متقون، شیعیان علی(ع) هستند و منظور از غیب، حجت غایب است شاهد بر این قول خداوند: وَ یَقُولُونَ لَوْ لا أُنْزِلَ عَلَیْهِ آیَةٌ مِنْ رَبِّهِ فَقُلْ إِنَّمَا الْغَیْبُ لِلَّهِ فَانْتَظِرُوا إِنِّی مَعَکُمْ مِنَ الْمُنْتَظِرِینَ».
مهدویت، آخرین خطبه امام حسین(ع) در کربلا
اهمیت پرداختن به موضوع مهدویت، ظهور و رجعت به اندازهای بود که آخرین خطبه امام حسین (علیه‌السلام) اختصاص به این موضوع داشت که متأسفانه این خطبه کمتر مورد توجه شیعیان واقع شده است. امام باقر(ع) در این زمینه فرمودند: «قَالَ الْحُسَیْنُ بْنُ عَلِیٍّ ع لِأَصْحَابِهِ قَبْلَ أَنْ یُقْتَلَ؛ امام حسین قبل از اینکه کشته شود به اصحاب خود فرمود: ... فَأَکُونُ أَوَّلَ مَنْ تَنْشَقُّ عَنْهُ الْأَرْضُ؛ بعداً اول کسى که زمین برایش شکافته و او خارج مىشود من خواهم بود. من با حضرت امیر علیه‌السلام و قیام حضرت قائم و زنده بودن پیامبر خدا صلّىاللَّه علیه و آله خارج خواهم شد». سپس امام حسین (علیه‌السلام) برای اصحاب مراحلی که تا سرزمین ظهور طی میکنند را توضیح می‌دهند. (الخرائج و الجرائح، ج2، ص848).
رشد و پویایی جامعه ثمره پرداختن به امام حسین(ع) و مهدویت
همان طور که مشخص است، آخرین مسألهای که امام حسین (علیه‌السلام) در روز عاشورا به عنوان هدفی والا مطرح میفرمایند بحث مهدویت است این در حالی است که ما در ماجرای کربلا صرفا مقوله شهادت طلبی را به مخاطبین ارائه میدهیم. اگر این بخش از ماجرای عاشورا مورد گفتمان و بحث قرار گیرد، شیعیان علاوه بر گریه و ماتم بر شهادت امام حسین (ع) ، به امید انتظار رجعت امام حسین (علیه‌السلام) نیز روزگار سپری میکنند و در همین راستا فرهنگ جامعه شیعه فرهنگی پویا و در حال رشد خواهد بود، نکته قابل تامل این که در زیارتنامه می‌خوانیم «مُنْتَظِرٌ لِرَجْعَتِکُم» ناظر بر همین موضوع است.
از سوی دیگر در سایر روایات آخرالزمانی و دوران ظهور، امام حسین (علیه‌السلام) به عنوان اولین رجعتکننده معرفی شدهاند که در آن دوران به قدری حکومت میکنند که ابروانشان به روی چشمان حضرت قرار میگیرد. در این باره امام صادق(ع) فرمودند: «أول من تکرّ فی رجعته الحسین بن على علیه‌السلام یمکث فی الارض حتى یسقط حاجباه على عینیه؛ اولین شخصی که به دنیا رجعت خواهد کرد، امام حسین علیه‌السلام است که به قدری در زمین زندگی خواهد کرد تا آنکه از فرط پیری دو ابروی او بر چشمانش بیفتد». (الإیقاظ من الهجعة بالبرهان على الرجعة، ص 358).
بنابراین لازم است بار دیگر زندگی و سیره اهل بیت عصمت و طهارت(ع) از منظر مهدویت مورد بازخوانی قرار بگیرد و از تاریخنویسی به سمت مفهومیابی در سیره کلامی و رفتاری عترت(ع) در راستای مهدویت و امر ظهور و حتی مفاهیم بالاتر حرکت کنیم، این موضوع، مسألهای است که مورد تأکید خداوند در بسیاری از آیات قرآن کریم است.
انتهایپیام/
