ویرانی؛ میراث شوم «سنگ سیاه» برای زیبایی معماری ایرانی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، میراثی ماندگار از 200 سال پیش که زندگی 5 نسل از خانواده «شریف» را دیده است اما امروز تنها ساکن آن مردی چهارشانه است که برای نگهبانی از ویرانه‌های آن انتخاب شده، مردی که در نگاه اول گردنبند طلای در گردنش خودنمایی می‌کند و پس از آن انگشترهای درشتی که در انگشت دارد. 

از قلیانی که روی یکی از پله‌های خانه جا خوش کرده می‌توان فهمید که سرگرمی نگهبان این خانه 200 ساله است و یک سوال « آیا استعمال دخانیات در همه بناهای تاریخی آزاد است؟ آیا در همه خانه‌های تاریخی و قدیمی می‌توان هشتی زیبای ورودی را به محلی برای اجابت مزاج تبدیل کرد؟» 

خانه‌ای حیاط مرکزی در محله سنگ سیاه شیراز که نیمی از آن از بین رفته و دیگر عنوان حیاط مرکزی برای این خانه مصداق ندارد، باغچه خانه که روزگاری زیبا و سرسبز بوده میزبان تک درخت پیر و فرتوت و علف‌های هرزی است که از گوشه و کنار قد علم کردند. 

 خانه قدیمیِ حیاط مرکزی هنوز هم زیباست و این زیبایی را سقف پر نقش و نگار مهمان‌خانه فریاد می‌زند. سقفی که خود در حصار مخروبه‌ها مانده و صاحب‌خانه به دلیل عدم اجازه میراث فرهنگی نه می‌تواند آن را به خریداران اروپایی‌اش بفروشد نه اینکه هزینه‌ای برای نگهداری و حفظ آن صرف کند. 

برخلاف نگهبانی که برای خانه‌اش انتخاب کرده، ریزنقش است با سنی حدود 50 سال و موهایی که بیشتر سفیدی‌های آن به چشم می‌آید، خانه را متعلق به 200 سال پیش می‌داند که 5 نسل از اجدادش در آن زندگی کرده‌اند و امروز خانه متعلق به وارثانی است که شاید هیچ وقت پایشان نیز به خانه نرسیده است. 

 ارزش کنونی‌ این خانه قدیمی یک میلیارد و 200 میلیون تومان است اما ارزش معنوی‌اش خاطرات 5 نسل از یک خانواده را یدک می‌کشد. شریف در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید: میراث فرهنگی نه اجازه فروش خانه و نه اجازه تعمیر و مرمت را می‌دهد و خودشان هم اعتباری برای مرمت یا خرید خانه ندارند. 

به گفته وی این خانه هر سال درصد تخریبش بیش از سال‌های گذشته می‌شود به گونه‌ای که نسبت به سال گذشته 90 درصد خرابتر شده اما میراث فرهنگی اقدامی برای نگهداری آن نمی‌کند. شریف  از پیشنهاد میراث فرهنگی برای مرمت خانه  به صورت مشارکتی سخن می‌گوید در حالی که تاکید می‌کند « مالکان این خانه‌ها نه توان پرداخت 50 درصد و نه توان پرداخت حتی 25 درصد از هزینه‌های مرمت را دارند». 

خانه آقای شریف تنها یکی از خانه‌های  تاریخی و قدیمی محله سنگ سیاه است که این چنین رنج و سختی تخریب را تحمل می‌کند، خانه‌های دیگری هم هستند که از سوی مالکان رها شده و تبدیل به محلی برای گذران زندگی معتادان سنگ سیاه شده است. 

نصرالله حیدریان، عضو هیئت امنای مسجد سیاووشان سنگ سیاه منازل رها شده تاریخی را معضلی برای  این محله ذکر می‌کند که به دلیل نبود متولی و مالک تبدیل به مخروبه‌هایی امن برای معتادان و قاچاقچیان شده است و نه میراث فرهنگی و نه شهرداری بافت تاریخی اقدامی برای ساماندهی آن نمی‌کنند. 

به گفته وی اگر آجری از این خانه‌ها کم شود، فریاد دوستداران میراث فرهنگی و خانه‌های تاریخی به اوج می‌رسد اما کسی نیست که مشکلاتی را که این خانه‌ها برای مردم این محله به وجود آورده است، ببینند. 

آیت‌الله ایمانی، نماینده ولی فقیه در استان فارس نیز در بازدیدی که خردادماه از این محله داشت نسبت به رها کردن این خانه‌ها و تبدیل شدن آن به محل زندگی معتادان و مجرمان اعتراض کرده است. 

وی گفته است « با مدیرکل میراث فرهنگی خیلی گفت‌وگو داشتیم، امّا نه راه حل ما را قبول دارند، نه خودشان راه حل دارند و نه مردم را به حساب می‌آوردند. من راه حلی که دارم در خطبه‌های نماز جمعه دو سال پیش گفتم یک فضایی را مشخص کنید، این را آماده و بهسازی کنید، آن را مرکز توریسم، رفت و آمد و میراث فرهنگی کنیم. بافت خانه‌ها و گذرها دست نخورد. این مرمت شود و بماند که همه بیایند و ببینند. اما اکنون در این خانه‌های قدیمی دارد معتاد و زن و مرد فاسد تربیت می‌شود». 

از آنجا که تلاش برای ارتباط با مسئولان میراث فرهنگی استان فارس برای نگارش این گزارش بی‌نتیجه ماند، خبرگزاری تسنیم آماده است نظرات میراث فرهنگی را درباره این خانه‌های تاریخی در محله سنگ سیاه منعکس کند. 

گزارش از حلیمه زارع 

انتهای پیام/