برداشت جامعه از مسائل جنسی مقابل شرع است/«انقلاب جنسی» فهم ازدواج موقت را ساده می‌کند

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، بیشتر از یکماه از آغاز فروش اینترنتی مستند انقلاب جنسی گذشته است. مستندی که در همین یکماه باعث اتفاقات و حرف و حدیث‌های مختلفی شده است. از طرفی فروشش توسط کارگروه تعیین مصادیق محتوای مجرمانه توقیف می‌شود و از طرفی دیگر میزگرد‌های کارشناسی‌ای با حضور اساتید علوم اجتماعی برگزار می‌شود و تاکید می‌شود که این کار حداقل باعث شده تا باب گفتگو باز شود.

ترسیم خط قرمزهای خیالی سال‌های سال مانع از گفتگو درباره یک خطر بزرگ شده است. عوامل تولید مستند انقلاب جنسی معتقدند که این خط قرمز‌ها چیزی نبوده که جایی نوشته شده باشد به همین خاطر آنها «جرات و جسارت» به خرج می‌دهند تا حرف بزنند و حرف هم بشنوند.

موسسه فرهنگی آرمان مدیا صاحب این اثر است. موسسه‌ای که ریشه‌اش در دانشگاه صنعتی شریف شکل گرفته است جایی که محمدحسن مددی، محسن اخوان‌فر و حسین شمقدری هر سه دانش آموخته آن بوده‌اند. حالا محمدحسن مددی تهیه‌کننده انقلاب جنسی، محسن اخوان‌‌فر مدیر تولید و حسین شمقدری کارگردان این مستند هستند. آرمان مدیا طبق گفته مدیرانش حالا هیچ وابستگی به مجموعه‌های دولتی و حاکمیتی ندارد و تماما بصورت خصوصی اداره می‌شود.

در روزها گذشته بخش اول از میزگرد بررسی مستند انقلاب جنسی با عنوان «منطق «انقلاب جنسی» دینی و محکم است/جسارت کردیم و خط قرمزی قائل نشدیم» در خبرگزاری تسنیم منتشر شد.

تسنیم: مساله اصلی شما برای احتمال وقوع انقلاب جنسی در ایران عرف بود یا شرع؟ به نظر شما چیزی که این چالش  را به وجود آورده عرف و محدودیت های من در آوردی بوده یا محدودیت‌های شرعی؟

شمقدری: جفتش است. هم عرف است و هم شرع. بالاخره صد‌ها سال است که عرفی در جامعه ما شکل گرفته است و لزوما آن عرف، عرف اسلامی نیست حتی مقابل قرائتی است که از شرع می‌شود. این دو موضوع کنار هم است.

قرائت حکومت از مساله نیاز‌های جنسی غلط بوده است

تسنیم: این قرائت از شرع هم به ‌گونه‌ای قرائت عرفی از آن است.

شمقدری: بله. قرائت عرفی یا حکومتی. همین چند سال پیش گفتند که قرائت ما از مساله فرزند آوری قرائت غلطی بوده است. این موضوع را خود رهبری صریحا گفتند. به نظر من قرائت حکومت ما از مساله نیاز‌های جنسی قرائت غلطی بوده است. این نوع قرائت محکوم به انقلاب جنسی است که شاید جا داشته باشد در مستند‌های بعدی یا مستندسازان دیگر، بر روی سوژه  فتنه 88 هم کار کنند. در سال 88 خیلی از جامعه شناسان معتقدند که اتفاقات رخ داده یک انقلاب جنسی بوده است و هیچ ربطی به سیاست نداشته است، انگار سیاست کاملا یک بهانه بوده است. انقلاب جنسی بحثی است که به حکومت، اندیشمندان و ... تلنگر می‌زند. فیلم ما همان کار را می‌کند. اتفاقی که در دنیای غرب اتفاق افتاد و چیزی از ارزش‌هایی که آن‌ها داشتند نماند، بسیار نزدیک است که در ایران هم چنین اتفاقی رخ بدهد و چه بسا بخشی از آن رخ داده باشد. حال بعضی‌ها می‌گویند که اصلا اتفاق نیفتاده، بعضی‌ها می‌گویند بخشی از آن اتفاق افتاده و بعضی دیگر هم می‌گویند تمام شده و رفته است. فیلم ما همان کار را می کند.

این که می‌گوییم قرائت حکومت از مسائل جنسی در حوزه اسلام غلط بوده است و تلنگر می‌زنیم، این‌ را هم می‌گوییم که انقلاب جنسی باعث می‌شود یک حکومت عوض بشود و کلا فرهنگ‌ها دگرگون بشود. مجبوریم قرائت‌مان را عوض کنیم.

دیالوگ آخر فیلم حرف‌هایی را می‌گوید. ما در شروع فیلم یک مقدمه داریم، سپس وارد دنیای غرب می‌شویم و در نهایت یک موخره داریم. مقدمه آن جایی است که می‌گوییم از سالیان دور در غرب حجاب و روسری بوده است. موخره هم آنجا است که از آن فرهنگ یک مشت آثار تاریخی مانده است.

جدی‌ترین حرف ما در مستند ارائه تجربه‌ای ملموس از زیست جنسیِ غرب به مخاطب است

تسنیم: می‌شود ادعا کرد که عرف در حال دگرگونی شرع است. آیا مستند شما توانسته است که به عرفیات غلط تلنگر بزند؟ شاید این قدر که اسم فیلمتان برای مخاطب جذاب باشد، حرف جدیدی گفته نشده باشد.

شمقدری: حرف جدی ما، تجربه ای است که به مخاطب می دهد؛ تجربه‌ای ملموس از زیست جنسی در دنیای غرب. این تجربه به او کمک می‌کند که در مسیری که حرکت می‌کند، بازنگری کند. به نظر ما، امروز در مسیری افتادیم که همان مسیری است که دنیای غرب رفته است. همان مسیر انقلاب جنسی است که در مسیر آزادی‌های جنسی بدون هیچ محدودیتی حرکت کرده است. کاری که فیلم ما کرده است و به نظرم تاکنون هیچ فیلمی آن را انجام نداده است و برای خود من جذاب است این است که افراد به تجربه جدیدی از دنیای غرب می‌رسند. در سایت ما نوشته شده است که این مستند مخاطب را به شناخت دنیای غرب نزدیک می‌کند. در اینستاگرام کامنت‌های زیادی را خواندم که نوشته بود ما باید حواسمان باشد که مسیر غرب را نرویم.

تسنیم: یعنی می‌گویید که وقتی مخاطب به آن شناخت می‌رسد، دیگر از زندگی بی قید غربی بدش می‌آید؟

شمقدری: بله، تقریبا. ما در فیلم هم جاهای بد را گفتیم و هم جاهای خوب را نشان دادیم. در مجموع می‌خواهیم بگوییم که این مسیر، مسیر درستی نیست و باید مسیرمان را اصلاح کنیم. بحث جدیدی که البته جدید هم نیست، موضوع ازدواج موقت است که روی آن تاکید کردیم. استدلالی که ما برای ازدواج موقت می‌آوریم خیلی قانع کننده نیست اما در این فیلم با استفاده از روحیه‌ی غرب زدگی مخاطب، کمکی است که بحث ازدواج موقت را بهتر به مخاطب بفهمانیم.

دوستی‌های اروپایی شبیه ازدواج موقت است

آنجایی که از غرب تعریف می‌کنیم، دقیقا همان جایی است که می‌گوییم نیازهایشان عنداللزوم برآورده می‌شود. حکم ازدواج موقت به ما کمک می‌کند که همین اتفاق بیفتد. ازدواج موقت این نیست که مرد متاهل برود 10 تا زن بگیرد. اتفاقا می‌گوید که جوانی که نتوانسته است ازدواج کند، برود و ازدواج موقت کند. این دقیقا همان چیزی است که در غرب اتفاق می‌افتد. ما می‌گوییم که غرب، اسلامی رفتار می کند چرا که ازدواج موقت را عملا انجام می‌دهد. فرهنگ غرب می‌گوید که وقتی دو نفر دوست دختر و دوست پسر می‌شوند، عین ازدواج است اما ازدواج موقت. دوست دختر و دوست پسر دقیقا عین ازدواج موقت است. این همان شناخت حرف جدید است که ما در فیلم زدیم و به نظرم این نوع حرف زدن مقبولیت بیش‌تری از جانب مخاطب دارد.

در فیلم می‌گوییم که حکم ازدواج موقت زمانی درست است که اعلام بشود/ ازدواج پنهانی شبیه فحشا است

تسنیم: تفاوتی میان ازدواج موقت با برآورده شده عند اللزوم نیازها در غرب وجود دارد. در غرب همه‌چیز باز و در سطح جامعه اتفاق می‌افتد اما در اسلام این موضوع در محیط خانواده تعریف می‌شود. همین موضوع است که باعث می‌شود ازدواج همیشه جذابیت خودش را حفظ کند. در مستند هم دیدیم که مصاحبه شونده‌های غربی شما دوست نداشتن با جنس مخالفشان شبی رمانتیک را تجربه کنند. احتمالا این محرک‌ها از بین رفته که به رژه همجنسگراها رسیدند.

شمقدری: مساله ارتباط جنسی دختر و پسر و دوست شدن آن‌ها و در نتیجه متعهد شدن آن‌ها به یکدیگر، دقیقا عین ازدواج موقت است. این که موضوع آزادی در جامعه را مطرح می‌کنیم، مربوط به بی حجابی، پوشش باز و ... است. بحث این است که این‌ها علنی نباشد اما نوع رابطه این دو نفر کاملا شبیه ازدواج موقت است. دختر و پسر در 14-15 سالگی شریک خود را انتخاب می کند، 6 ماه، 1 سال هر چه قدر که دوست داشته باشند با هم ارتباط دارند و نکته تکنیکی آن که حرف جدید فیلم راجع به ازدواج موقت است، این است که اسلام می‌گوید که صیغه باید علنی بشود و باید اعلام کنند. در فیلم می گوییم که ازدواج موقت پنهانی، ازدواج موقت نیست و شبیه فحشا است، همه چیز باید اعلام بشود.

ازدواج موقت اگر علنی باشد کاملا درست است و این دقیقا همان اتفاقی است که در غرب اتفاق می‌افتد. برای مثال وقتی در اسپانیا از کسی می پرسم که دوست پسر اولت چه کسی بوده، خیلی عادی نامش را می‌گوید. این که می گویم فیلم مخاطب را به شناخت غرب نزدیک می‌کند به همین دلیل است. من قبلا این دید را نداشتم اما برایم جالب است که وقتی با کسی صحبت می کنم، اسم دوست پسرهایش را بیان می‌کند و... در حقیقت چیز پوشیده‌ای نیست.

تسنیم: نه این که دنیای غرب خوب باشد بلکه تعهد داشتن نسبت به دیگران خوب است. این که افراد در باب مسائل عاطفی، جنسی و ... نسبت به هم تعهد داشته باشند درست است. برای مثال یک شخص عاطفه‌اش را فقط برای 1نفر که احتمالا دوستش است خرج می‌کند و قرار نیست که به 1000 نفر بگوید «دوستت دارم» اما این هم در روابط دوستانه دختر پسری ما اتفاق نمی‌افتد. انگار شهوت زبان و چشم است که همه چیز را خراب کرده است.

شمقدری: 100 درصد موافقم. در مورد جمله‌ای که فرمودید شخصی زن دارد اما با چندین نفر هم دوست است، شاید به این دلیل است که در هنگام ازدواج به این فکر نمیکرده است که این موضوع دائمی است.

تسنیم: در موردقرائت غلط حکومتی صحبت کردید. گفتید که از یک جا شروع شده و اگر اقدامی نشود، انقلاب جنسی رخ می‌دهد و آنچه که نباید رخ بدهد، اتفاق می‌افتد. فکر می کنید کجای آن قرائت باید درست شود؟ فکر می‌کنید غلط‌ترین قرائتی که ما از ارتباط با جنس مخالف و مسائل جنسی داریم در چه جایی اتفاق می‌افتد که اکنون باید اصلاح شود؟

شمقدری: به نظرم سوال بسیار سختی است و اکنون نمی‌توانم بگویم که دقیقا کجاست.

تسنیم: شاید یک طیف از مسائل باشد.

شمقدری: شاید بتوان گفت ازدواج موقت. محدودیت‌های فرهنگی که برای مساله ازدواج درست کرده‌ایم. سخت بودن ازدواج به لحاظ مالی. اولویت دادن مسائل جنسی در بحث تشکیل خانواده و... .

تسنیم: هیچ کدام از این‌ها که گفتید، قرائت حکومت نیست بلکه قرائت مردم است.

شمقدری: بالاخره حکومت به این مسائل دامن زده است.

حکومت باید نگاه‌های عرفی غلط را تغییر دهد

تسنیم: حکومت که این همه در مورد ازدواج آسان و وام ضربتی ازدواج و ...می‌گوید. حکومت بانی برگزاری ازدواج دانشجویی می‌شود اما خب کسی که مقاومت می‌کند، فرهنگ عمومی جامعه است.

شمقدری: یک روزی رهبری اعلام کردند که تعدد فرزند چیز خوبی است. با همین اعلام، قبح این مساله شکسته شد. واقعا در جامعه اگر کسی 5 تا بچه داشت، زشت بود و می‌گفتند که منابع مملکت را می‌خورد اما اکنون این نگاه شکسته شده است. حکومت می‌تواند نگاه‌ها به خیلی از مسائل را بشکند، اگر این کار را نمی‌کند مقصر است. درست است که پایه این موضوع فرهنگی است اما حکومت به راحتی می‌تواند اثرگذار باشد.می تواند ازدواج موقت را تبلیغ و ترویج کند.

تسنیم: هرجا حرف ازدواج موقت می‌شود، اولین چیزی که به ذهن افراد می‌آید ارتباط جنسی است اما واقعا این گونه نیست. ازدواج موقت جزئیات و کلیاتی دارد، تعهداتی می‌آورد. آن یک جمله عقد، تعهد می‌آورد.

شمقدری: ازدواج موقت حکم پر برکت و درستی در اسلام است. بحث مفصلی است.

تسنیم: اکثر مواردی که می‌گویید، مقابله با عرف است. یعنی وقتی پای حکومت وسط بیاید، اوضاع سخت‌تر می‌شود.

شمقدری: صداوسیما واقعا مساله ازدواج موقت را تخریب می‌کند. واقعا همان مسیری را می‌رود که مسیر عرف است و به گونه‌ای آن را تقویت می‌کند.

تسنیم: شما در میان صحبت‌هایتان گفتید آنجایی حکومت مقصر است که عرف را نشکانده است. یعنی تقصیر حکومت این است که عرف‌ها را نشکانده است نه این که خودش یک عرف غلط را پایه گذاری کرده باشد.

شمقدری: من شخصا حکومت را مقصر میدانم برای این که حکومت این توانایی را دارد که این فرهنگ سازی را انجام بدهد و نکرده است. از پدر و مادر‌ها نمیتوان توقع داشت. آن ها در یک سیکل سنتی بزرگ شدند و مقصر نیستند.

تسنیم: در حقیقت می‌گویید که قصور حکومت عدم تغییر عرف بوده است. درست است؟

شمقدری: بله. اتفاقا تقویت عرف غلط بوده است. نیامده است که عرف غلط را بشکند و البته بیشتر آن را تقویت کرده است. چه در عقب انداختن ازدواج، سخت تر کردن ازدواج و ... کار را سخت کرده است .

اگر الان بخواهیم موضوع را از پایه باز کنیم باید به مساله آموزشی تحصیلی نگاه کنیم. اکنون در مدارس دخترانه اگر بفهمند که کسی ازدواج کرده است، دوره تحصیلش تبدیل به دوره شبانه می‌شود. این خیلی اتفاق وحشتناکی است. خب این کار حکومت است و پدر و مادر نقشی ندارند.

حکومت اسلام و حکومت کلیسا را مقایسه کردیم نه اسلام و مسیحیت

تسنیم: جایی از فیلم که برداشت بسیار خوبی از عرف شده بود، آن جایی بود که با پسر نوجوان ایرانی مصاحبه کردید. به او می‌گویید که اگر قرار باشد با اطلاع پدر و مادرت ازدواج موقت کنی اقدام می‌کنی یا نه؟ او هم در جواب می‌گوید که عرف مانع است. این جا بسیار خوب بود اما در جمع بندی آخر به نظرم مساله شرع وارد شد و شما اسلام و مسیحیت را کنار هم قرار دادید در صورتی که مساله ما اسلام و مسیحیت نبود؛ برعکس مساله ما عرف و حکومت اسلامی بود. در آخر شما تصاویری از مجسمه‌ها را نشان می‌دهید و می‌گویید که بعد از انقلاب جنسی فقط همین چندتا مجسمه ماند و اعتباری باقی نماند، شما هم بیایید این را درست کنید تا پس فردا برایتان از اسلام یک مجسمه باقی نماند. شبهه اصلی من همین جمع بندی بود. چرا به این جمع بندی رسیدید؟ مساله ما اسلام و مسیحیت و مقایسه این دو نبود. در آنجا مسیحیت یک اشتباهی کرده است و یک خروجی اشتباه گرفته است اما خودتان می‌گویید که شرع ما مشکلی ندارد و عرف مشکل دارد اما در نهایت نتیجه‌گیری‌تان نتیجه شرعی است و اسلام و مسیحیت را با هم مقایسه می‌کنید. این برایم خیلی عجیب بود.

شمقدری: ما اسلام و مسیحیت را کنار هم نگذاشتیم بلکه حکومت اسلام و حکومت کلیسا را کنار هم گذاشتیم. کلیسا را از اول معرفی کردیم و در مورد آن صحبت کردیم و در آخر هم می‌گوییم که کلیسا تبدیل به یک موزه شده است. در حقیقت حکومت کلیسا را با حکومت اسلام مقایسه می‌کنیم و می‌گوییم که باید به اصول اسلامی برگردیم، هم‌چنین می‌گوییم نزدیک است که سرنوشت حکومت اسلام به حکومت کلیسا دچار بشود و باید به اصول اسلامی برگردیم تا به آن سرنوشت دچار نشود.

--------------
ادامه دارد...
--------------

انتهای پیام/