کشف گورکان هزاره دوم قبل از میلاد با باستان‌جانورشناسی در اهر
سرپرست کاوش باستان‌شناسی کورگان ابللو گفت: در کاوش‌های نجات بخشی و نخستین باستان‌جانورشناسی تدفین اسب در کورگان ۱ ابللو در استان آذربایجان شرقی، سه تدفین اسب در ضلع شمالی و خارج از گور اصلی به دست آمد که نشان از قدمت هزاره دوم قبل از میلاد است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اهر، به نقل از روابط عمومی میراث فرهنگی آذربایجان شرقی، محمد فیض‌خواه سرپرست کاوش باستان‌شناسی کورگان ابللو با اعلام این خبر اظهار کرد: «پس از برداشتن سنگ‌های بزرگ و انباشت خاک که روی اسکلت‌ها را پوشانده بود، مشخص شد دو تدفین به‌طور کامل در ترانشه کاوش قرار داشته است.
به گفته این باستان‌شناس، تنها جمجمه و بخشی از استخوان لگن و رانِ تدفین سوم در این ترانشه آشکار شد و دیگر اجزا در دیوارۀ ترانشه دیگر کورگان باقی ماندند و امکان کاوش آن‌ها در این فصل فراهم نشد.
سرپرست کاوش باستان‌شناسی کورگان ابللو افزود: جالب‌توجه است که دقیقاً در زیر شکم و بین پاهای اسب دوم که نزدیک‌ترین فاصله را با کورگان دارد، یک سگ اهلی نیز دفن شده بود.
فیض‌خواه بابیان این نکته که استخوان‌های هر سه اسب، وضعیت حفاظتی مناسبی ندارند، گفت: به‌خصوص استخوان‌های تخت نظیر جمجمه، کتف، مهره، دنده و لگن که بافت اسفنجی بیشتری دارند، بسیار شکننده بوده و برداشتن آن‌ها به‌صورت سالم تقریباً امکان‌پذیر نیست و دلیل این امر، فشار وارد شدۀ سنگ‌های درشت و سنگینِ چیده شده روی جسد اسب‌ها است.
او همچنین از حفاظت اولیه با استفاده از محلول چسب و استون، پس از جدا کردن خاک از استخوان‌ها خبر داد و افزود: «استخوان‌های بلند نظیر بازو، ساعد، ران، درشت‌نی و غیره، وضعیت حفظ‌شدگی مناسب‌تری دارند.
این باستان‌شناس با اشاره به این‌که بیشتر قسمت‌های جمجمه و فک تقریباً شکسته و خرد شده هستند؛ اما دندان‌ها وضعیت مناسبی دارند، گفت: «برای انجام مطالعات و اندازه‌گیری بخش‌های مختلف، جمجمه به‌صورت یک‌جا برداشته شد تا در مراحل بعدی و با دقت نظر بیشتری روی آن کار شود.
در ادامه حسین داودی، باستان‌جانورشناسی نیز گفت: بررسی اولیه روی اسکلت‌ها نشان می‌دهد که هر سه اسکلت مربوط به اسب کاملاً بالغ هستند و برای تشخیص جنسیت آن‌ها نیاز به بررسی دقیق‌تر روی اندام‌های مختلف وجود دارد، اما با توجه به دندان‌های نیش در فک پایین، احتمالاً هر سه اسب، نر باشند.
داودی برای بازسازی جثۀ اسب‌ها اندازه‌گیری اندام‌ها و تحلیل‌های متریک را لازم دانست و گفت: «اسب شماره یک که در شمالی‌ترین قسمت کشف شد، روی پهلوی راست و در جهت شمال‌غربی و جنوب‌شرقی دفن شده و پاها و دست‌های آن به یکدیگر چسبیده شده‌اند؛ به-طوری که تصور می‌شود آن را از مچ بسته‌اند.
او درباره اسب شماره 2 گفت: جمجمۀ این اسب تقریباً به دست‌های اسب شماره یک چسبیده شده، روی پهلوی چپ و در جهت شرقی - غربی دفن شده است.
وی افزود: بین دست و پای این اسب، اسکلت یک سگ دفن شده که جمجمۀ آن از بین رفته و اندام‌های حرکتی آن باقی‌مانده است.
داودی از قرارگیری اسب شماره سه در نزدیکی دیوارۀ غربی ترانشه خبر داد و گفت: «این اسب در جهت شمالی - جنوبی و روی پهلوی راست دفن شده و جمجمۀ‌اش اندکی بالاتر از لگن اسب شماره دو قرار گرفته است.
داودی در پایان خاطرنشان کرد: مطالعات باستان‌جانورشناسی برای کسب اطلاعات دقیق از جنسیت، سن، بازسازی اندازه و همچنین انجام آزمایش‌های دی‌ان‌ای باستانی در دست انجام است.
کورگان نوعی تدفین به‌صورت قبور تپه‌ای بوده که از هزاره چهارم تا هزاره یکم پیش از میلاد تداوم داشته است، نمونه اول کاوش کورگان در شرق روسیه انجام شده و گستره این کورگان‌ها در منطقه اوراسیا تا شرق اروپا وجود دارد.
این در حالی است که کورگان ابللو به همراه چندین کورگان اطرافش، یکی از شاخصه‌های فرهنگ کوچروی در اواسط هزاره دوم قبل از میلاد در منطقه آذربایجان (شمال‌غرب ایران) است. کاوش اضطراری کورگان اَبِللو در شناخت بخشی از دوره مفرغ جدید یعنی اواسط هزاره دوم قبل از میلاد منطقه کمک کرده و اهمیت باستان‌شناسی را برای اهالی منطقه بیشتر نشان داده است.
این کاوش گامی در راستای فرهنگ‌سازی برای حفاظت آثار تاریخی بوده و با هدف تاریخ‌گذاری و تشخیص ساختار معماری کورگان انجام شده است.
مجوز کاوش باستان‌شناسی کورگان ابللو توسط ریاست پژوهشگاه میراث‌فرهنگی و گردشگری صادر شده است.
انتهای پیام/
