اصفهان| "گفتاردرمانی" بهترین راهکار برای درمان "لکنت"
با وجود آنکه لکنت یک اختلال روانی نیست اما می‌تواند سبب بروز مشکلاتی در سلامت روانی شود؛ بسیاری از افراد به دلیل هزینه‌های بالا نمی‌توانند پیگیر درمان باشند، این افراد حتمال دارد در کسب درآمد و ادامه تحصیل مشکل پیدا کنند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، لکنت زبان یکی از مشکلات رایج است که جامعه با آن دست‌وپنجه نرم می‌کند، متأسفانه با وجود اهمیت این اختلال توجه زیادی به آن صورت نمی‌گیرد و درمان آن برای افراد مبتلا هزینه‌های زیادی را پی دارد، بی‌توجهی به لکنت می‌تواند برای جامعه هزینه‌های زیادی به همراه داشته باشد که مسئولان هنوز از آن غافل هستند.
با حمید کریمی عضو هئیت علمی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان، دارای دکترای گفتاردرمانی از مرکز تخصصی گفتاردرمانی دانشگاه سیدنی، به گفت‌وگو نشستیم تا نظر او در مورد وضعیت لکنت در اصفهان بدانیم.
تسنیم: تا چه اندازه جامعه با لکنت دست در گریبان است؟
کریمی:لکنت درصد قابل توجهی از افراد جامعه را درگیر می‌کند، تقریباً در جوامع مختلف دنیا شیوع لکنت یکسان است، آمار بروز لکنت در نقاط مختلف دنیا نزدیک به هم است. در بچه‌های کوچک بین 5 تا 6 سال حدود 5 درصد و در نقاطی حتی تا 8 درصد گزارش شده است که کودکان لکنت می‌کنند.
در سنین بالاتر از سنین دبیرستان به بالا لکنت به حدود یک درصد کاهش پیدا می‌کند، اما باید توجه داشت که یک درصد در جامعه آمار بالایی محسوب می‌شود، در جمعیت 3 میلیون نفری 30 هزار نفر مبتلا به لکنت هستند و مشکل در ایجاد ارتباط برای آن‌ها برقرار می‌شود.
تسنیم:در اصفهان کدام مراکز تخصصی به موضوع لکنت می‌پردازند؟
کریمی: برنامه‌هایی که در شهر اصفهان وجود دارد این است که افراد می‌توانند به مراکز دولتی مراجعه کنند که معمولاً این مراکز زیر نظر دانشگاه علوم پزشکی اصفهان است. هفت مرکز دانشکده علوم پزشکی، مرکز توان‌بخشی و یا مراکزی که زیرمجموعه مرکز بهزیستی و یا اداره آموزش و پرورش است افراد می‌توانند مراجعه کنند.
تسنیم:آموزش و پرورش برنامه خاصی برای لکنت در نظر دارد؟
کریمی: آموزش و پرورش عادی در ایران برایش مسئله لکنت تعریف نشده و خدمات توان‌بخشی ارائه نمی‌دهد. در آموزش و پرورش استثنایی این خدمات ارائه می‌شود، به‌تازگی مرکز مشاوره آموزش و پرورش عادی اصفهان با دانشگاه علوم پزشکی همکاری کرده و یکی از کلینیک‌هایش را به یکی از مراکز دانشگاه بدل کرده که خدمات ارائه می‌دهند.
در پروتکل آموزش و پرورش عادی ما جای خاصی برای توان‌بخشی دیده نشده است درصورتی‌که بسیاری از نقاط دنیا به دلیل 10 تا 15 درصد دانش آموزان در ایجاد ارتباط دارای اختلال بوده که یک درصد آن‌ها افراد دارای لکنت هستند و گفتار درمان‌ها در سیستم آموزش عادی حضور دارند، در ایران این حرکت در سیستم آموزش استثنایی تعریف شده است.
تسنیم: هزینه گفتاردرمانی در اصفهان چه میزان است؟
کریمی:در اصفهان فرد دارای لکنت می‌تواند به دانشگاه علوم پزشکی و کلینیک‌های دولتی مراجعه کند که باید به‌طور متوسط هزینه‌ای در حدود جلسه‌ای 20 هزار تومان به‌طور متوسط بر اساس تعرفه پرداخت کند. گزینه دیگر کلینیک‌های خصوصی است که به‌طور متوسط بر اساس تعرفه وزارت بهداشت در حدود 40 هزار تومان دریافت می‌کنند. این هزینه برای نیم ساعت درمان است در کل هزینه زیادی در طول ماه ایجاد می‌کند.
تسنیم:آیا بیمه‌ها هزینه‌های گفتاردرمانی را پوشش می‌دهند؟
کریمی:در حال حاضر در ایران برای خدمات توان‌بخشی بیمه درمانی وجود ندارد.
تسنیم: در دیگر کشورها بیمه‌ها هزینه‌های توان‌بخشی را پوشش می‌دهند؟
کریمی: در برخی از کشورها خدمات بیمه خوبی برای افراد دارای لکنت وجود دارد، برای مثال در کانادا درمان لکنت برای افراد کاملاً رایگان است، در این کشور افراد برای دریافت خدمات در صف‌های طولانی می‌مانند، اما می‌توانند به کلینیک‌های خصوصی مراجعه کنند. در آمریکا افراد باید از بیمه‌های خصوصی استفاده کنند، ولی با بیمه دولتی خدماتی در این زمینه وجود ندارد.
در اروپا بیمه‌های دولتی این خدمات را پوشش می‌دهند و در اروپای شرقی به‌جز بلغارستان و روسیه دیگر کشورها خدمات گفتاردرمانی را با عنوان بسته‌های درمانی در حد 10 تا 15 جلسه به‌صورت رایگان ارائه می‌شود و اگر نیاز به خدمات بیشتر بود می‌توانند از بیمه‌های خصوصی استفاده کنند.
در استرالیا بیمه دولتی مراکز درمانی وجود دارد که وابسته به شهرداری‌ها بوده و خدمات رایگان ارائه می‌دهند که مسلماً با توجه به ازدحام مراجع کننده؛ صف‌های طولانی برای دریافت خدمات وجود دارد، افراد معمولاً به سراغ بیمه‌های خصوصی می‌روند و با گرفتن بیمه‌های خصوصی خدمات توان‌بخشی را رایگان و یا با هزینه‌های پایین دریافت می‌کنند.
تسنیم: در ایران بیمه‌های خصوصی گفتار درمانی را پوشش می‌دهند؟
کریمی: در ایران بیمه‌های خصوصی به این سمت آمده‌اند که خدمات توان‌بخشی را ارائه کنند، تنها بیمه بانک‌ها و یا ارتش و یا امثال آن در حال حاضر این خدمات را ارائه می‌کنند، اما آن‌کسی می‌تواند از این بیمه‌ها استفاده کند که کارمند این مراکز باشد تا بتواند از خدمات بیمه تکمیلی استفاده کند.
تسنیم: اداره بهزیستی در ارائه خدمات گفتار درمانی چه نقشی دارد؟
کریمی: سازمان بهزیستی یکی از اداراتی است که ارائه خدمات توان‌بخشی یکی از معاونت‌های آن است و برنامه‌ریزی کلان در این زمینه انجام می‌دهد. سازمان بهزیستی چند سالی است که شیوه خدمت‌رسانی را تغییر داده است و به‌جای ارائه مستقیم خدمات به‌سوی ارائه سیستم‌های خصوصی‌سازی رفته است. کمتر مرکزی در اصفهان وجود دارد که فرد بتواند برای دریافت خدمات به آنجا مراجعه کند، بهزیستی اگر ببیند که فردی نیاز به خدمات توان‌بخشی دارد کمک‌هزینه‌ای به او پرداخت می‌کند و او را به بخش خصوصی ارجاع می‌دهد. بهزیستی کلینیک‌هایی که قبلاً وجود داشت را به‌صورت نیمه خصوصی درآورده است.
تسنیم: تأثیر خانواده در بروز لکنت به چه اندازه است؟
کریمی:تحقیقات چیزی را نشان نداده که در خانواده‌های غنی یا فقیر آمار لکنت متفاوت باشد قطعاً جَو خانواده می‌تواند در بروز مشکل نقش داشته باشد. علت لکنت روان‌شناختی نیست که بگوییم حتماً یک استرس یا اضطراب عامل به وجود آمدن مشکل بوده است، به عبارتی آنچه سبب می‌شود که فرد لکنت داشته باشد آمادگی سیستم عصبی یا ژنتیکی او است.
افرادی که از نظر فیزیولوژیک آمادگی لکنت را دارند و شرایط روان‌شناختی در بروز مشکل نقش دارد. اگر شرایطی خاص در خانواده وجود داشته باشد استعداد فیزیولوژیک به‌صورت لکنت بروز پیدا خواهد کرد.
عامل مستقیم از نظر نوع رفتار والدین در لحظه بروز لکنت وجود ندارد و نمی‌تواند خانواده را عامل بروز لکنت دانست؛ اما وقتی لکنت بروز پیدا می‌کند نقش خانواده‌ها تغییر می‌کند و نوع نقش آن‌ها نسبت به خانواده‌هایی که دارای لکنت نیستند تغییر می‌کند و برای مثال ممکن است بیش از حد به کودکان فشار بیاورند و مشکلات تشدید شود.
تسنیم:بزرگ‌ترین مشکل امروز جامعه در مواجهه با لکنت چیست؟
کریمی:مهم‌ترین مشکل امروز درزمینهٔ لکنت تصور غلط در مورد آن است، گاهی افراد تصور می‌کنند که لکنت افراد ناشی از هیجان و اضطراب آن‌ها است درصورتی‌که این‌طور نیست. از ابتدای امر مشکل شناسی لکنت، سوءتفاهمی است که در جامعه وجود دارد، افراد جامعه تصور می‌کنند که فرد دارای لکنت توانایی برقراری ارتباط با جامعه را ندارد.
مسئولان نیز خیلی خوب لکنت را نمی‌شناسند و اهمیت آن‌ها را نمی‌دانند و نمی‌دانند امکان دارد کیفیت زندگی یک خانواده در اثر لکنت آسیب ببیند، هیچ ساختار حمایتی نیز برای آن تعریف نشده است.
در مورد افرادی که معلولیت ذهنی و یا معلولیت واضح دارند درصدی از استخدام‌ها به آن‌ها تعلق می‌گیرد اما افرادی که مشکل بینابینی دارند و مشکل آن‌ها معلولیت است و واضح نیست و توانایی انجام کار با افراد جامعه را دارند خدمات درمانی و اجتماعی برای آن‌ها در نظر گرفته نشده است که این مشکل از دید مسئولان برمی‌آید.
در مورد مسئولان، شاید نداشتن آگاهی سبب عملکرد غیر عالی آن‌ها شده است، خیلی از مسئولان هنوز معنی گفتاردرمانی را نمی‌دانند و این بسیار آزار دهنده است. واژه گفتاردرمانی به‌جای آنکه در جامعه به‌صورت مثبت جا بیفتد و برای آماده کردن افراد برای توانمندی گفتاری افراد جامعه استفاده شود در ادبیات سیاسی به‌کاربرده می‌شود و از مسئولان به دلیل گفتاردرمانی آن‌ها انتقاد می‌شود.
فردی دارای لکنت می‌خواهد خدمات دریافت کند با کوهی از تصورات منفی روبه‌روست، واژه‌های مثبت در ذهن جامعه منفی شده‌اند که همگی از نداشتن آگاهی برمی‌خیزد و هیچ‌یک غرض ورزانه نیست.
تسنیم:وضعیت اصفهان از نظر دانش گفتار درمانی چگونه است؟
کریمی: اصفهان به‌عنوان قطب درمان لکنت شناخته می‌شود؛ افراد بسیاری زیادی در این زمینه فعالیت دارند، سال گذشته برنامه‌ای در اصفهان برگزار شد و مسئولان بیشتر با لکنت آشنا شدند.
تسنیم: مسئولیت فرهنگ‌سازی و اصلاح دید اجتماعی در برخورد با لکنت بر عهده کیست؟
کریمی:دانشگاه علوم پزشکی بیشترین مسئولیت را در فرهنگ‌سازی برعهده دارد و سازمان بهزیستی به دلیل آنکه یکی از معاونت‌های مهم آن معاونت توان‌بخشی است می‌تواند نقش مهمی در این زمینه داشته باشد.
تسنیم: نتیجه توجه نکردن به گفتاردرمانی را چه می‌بینید؟
کریمی:گفتار درمانی در کودکان کوچک می‌تواند درمان شود و به بزرگ‌سالی انتقال پیدا نکند، بسیاری از افراد به دلیل هزینه‌ها نمی‌توانند پیگیر درمان باشند. افراد دارای لکنت احتمال دارد در کسب درآمد و ادامه تحصیل مشکل پیدا کنند و با وجود آنکه لکنت یک اختلال روانی نیست می‌تواند سبب بروز مشکلات در سلامت روانی شود.
گفت‌وگو از سعید امامی ابرقویی
انتهای پیام/ش
