گزارش تسنیم | تظاهراتِ ساختگی که برای تاجیکستان گران تمام شد

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، روز دوشنبه تجمعی متشکل از حدود 50 نفر از تاجیک‌ها مقابل سفارت جمهوری اسلامی ایران در دوشنبه برگزار شد. اصلی‌ترین موضوع شعارها و مطالبات این تظاهرکنندگان مساله حزب نهضت اسلامی تاجیکستان بود. این افراد جمهوری اسلامی ایران را به دلیل حمایت از این حزب که در تاجیکستان ممنوعه و تروریستی اعلام شده است، حامی تروریسم خوانده و اتهامات متعددی را از این منظر مطرح می‌کردند. این در حالی است که هیچ کشور و نهاد بین‌المللی تاکنون تروریستی بودن این حزب معتدلِ اسلام‌گرا را نپذیرفته است. اما سوال اصلی‌تری که در میانه این تجمع و جریانات رسانه‌ای پوشش‌دهنده آن مطرح شد این بود که اگر دغدغه تجمع‌کنندگان حزب نهضت اسلامی بوده، چرا در مقابل سفارت جمهوری اسلامی ایران تجمع کرده‌اند، در حالی که این حزب هم‌اکنون در اروپا به سر می‌برد.  این سوالات و بسیاری از شبهات دیگری که مطرح شده بود، سرآغاز یک چرخش رسانه‌ای در این باره بود.

تسنیم در نخستین روز پس از این تجمعِ ساختگی گزارشی تحلیلی به نقل از یکی از خبرنگاران بی‌بی‌سی در تاجیکستان منتشر کرد. در این یادداشت سوالاتی جدی پیرامون خودجوش بودن این تجمع مطرح شد از جمله این که در تاجیکستان طی سال‌های اخیر هیچ تجمع اعتراضی، به جز در مواردی که  در مخالفت با رقبای دولت بوده، اتفاق نیفتاده است. علاوه بر این نویسنده ضمن اشاره به فضای بسته و سیاست‌زده تاجیکستان و دغدغه‌های معیشتی مردم این جمهوری، برگزاری تجمعی مقابل سفارت جمهوری اسلامی ایران به بهانه حمایت از حزب نهضت اسلامی که در تاجیکستان دفاترش بسته شده و صدها نفر از رهبران و اعضایش دستگیر شده‌اند، را از اساس فاقد منطق سیاسی می‌خواند. پس از تسنیم پارس‌تودی نیز به این موضوع اشاره کرده و مطالب مشابهی را مطرح می‌کند.

اما در این جریان زمانی ورق برگشت که رسانه‌های تاجیک‌زبان نیز به این جریان ملحق شده و سوالاتی جدی را در این زمینه مطرح نمودند. رسانه وستوک‌نیوز در این راستا تجمع برگزار شده مقابل سفارت ایران را یک آبروریزی خوانده و با اشاره به شعار «کبیری را برگردانید» توسط تظاهرکنندگان این گونه تحلیل می‌کند که «ظاهرا تظاهرکنندگان نمی دانستند، که کبیری در ایران نیست، بلکه در اروپا قرار دارد. شاید هم صرفا برای تظاهرات مقابل سفارت ایران فرستاده شده باشند و اهمیتی نداشته که واقعا کبیری کجاست و به کجا باید اعتراض کرد!». این رسانه همچنین مقابله‌های تظاهرکنندگان با پلیس را مصنوعی خوانده و آن را در صورتی باورپذیر خوانده که تجمع اعلام نشده بیشتر از 4 نفر ممنوع نبوده و افرادی در این کشور صرفا برای لایک کردن 9 سال و 6 ماه زندانی نشوند!

علاوه بر این رسانه پیام نیز فراتر از این در گزارشی به اعتبار سنجی این تجمع ساختگی می‌پردازد. این رسانه مخالف تاجیک با پرسش این سوال اساسی که چه کسانی در این تظاهرات شرکت کرده‌اند، حدود نیمی از جمعیت شرکت‌کننده در آن را از ساکنان شهرک کارگر میرزا تورسون‌‌زاده ناحیه رودکی می‌خواند و ادعا می‌کند پیش از این نیز در دو تظاهرات پیشین یکی مقابل منزل تیشه‌یف‌ها (از فعالان حزب نهضت اسلامی تاجیکستان که به اروپا پناهنده شده‌اند) و دیگری سیدعمر حسینی (معاون رئیس حزب نهضت اسلامی تاجیکستان که به حبس ابد محکوم شده است) شرکت کرده‌اند. این رسانه با انتشار تصویری خانمی به نام گل سونبی را که مسئول کمیته دین و تنظیم در جماعت میرزا تورسون‌‌زاده است را مدیر این تجمع معرفی می‌کند.

تصویری که ادعا می‌شود مربوط به مسئول کمیته دین و تنظیم در جماعت میرزا تورسون‌‌زاده است

در ادامه این گزارش با اشاره به زنی زنی که در فیلم منتشر شده از تجمع چندین بار می‌گوید «فرزندان ما را برگردانید» و گریه می‌کند اشاره کرده و نام وی را موج‌گول غازیوا مطرح می‌کند که ساکن همان شهرک کارگر بوده و تنها یک پسر دارد که وی نیز متاسفانه ناشنوا بوده و 6 سال است در روسیه مهاجر کاری است.

تصویر موج‌گول غازیوا

در ادامه این رسانه با اشاره به دو نفر دیگر از شرکت‌کنندگان در این تجمع از جمله نعمت‌الله دولت‌اف، رئیس بخش کمیته دین در ناحیه رودکی و دیگری که رسول‌اف می‌خواند و ادعا می‌کند وی در سال‌های 2014 الی 2015 معاون مدیررشته ورزش در دانشکده تربیت بدنی بوده است.

تصاویر مربوط به دولت‌اف و رسول‌اف در تجمع مقابل سفارت ایران در دوشنبه

اما این سوالات منحصر به رسانه‌های تاجیک‌زبان نمانده و به رسانه‌های انگلیسی‌زبان نیز کشیده شد. در این راستا پایگاه اوراسیانت که وابسته به موسسه هاریمان در دانشگاه کلمبیا در ایالات متحده است، با انتشار گزارشی تحت عنوان «تاجیکستان: آیا اعتراضات به ایران جعلی بود؟» به بیان سوالات و شبهاتی در این باره می‌پردازد. این پایگاه در این گزارش با اشاره به فضای بسته و سختگیرانه تاجیکستان، این تجمع در مقابل سفارت جمهوری اسلامی ایران را عجیب و غریب و غیرطبیعی می‌خواند. این وب‌سایت خبری و تحلیلی همچنین با اشاره به عملکرد پلیس در مسامحه با تظاهرکنندگان که تعدادی از آنها را دستگیر کرده اما بدون ارائه هیچ توضیحی سریعا آزاد شده و حتی در خصوص سازمان‌دهنده این تظاهرات نیز سوالی پرسیده نشده بود، بر جعلی بودن آن صحه می‌گذارد. در انتها این پایگاه با اشاره به تلاش‌های دولت تاجیکستان در خصوص جذب سرمایه و کمک‌های مالی از خاورمیانه، تجمع مذکور و حرکت‌های مشابه را به آن نسبت داده و بیان می‌کند که دوشنبه در حال جایگزین کردن تهران با کشورهای خاورمیانه‌ای دیگر و به‌ویژه عربستان سعودی است.

این مساله علاوه بر وب‌سایت‌ها و پایگاه‌های خبری و تحلیلی در شبکه‌های اجتماعی تاجیکستان نیز بارخوردهای متعددی داشته و کاربران تاجیک این تجمع را با سوالات و شبهات بسیاری زیر سوال برده‌اند.

این تجمع در حالی صورت می‌گیرد که تنها چند روز پیش از آن امامعلی رحمان، رئیس‌جمهوری تاجیکستان در دیدار با شماری از روحانیون و امام‌ خطیبان تاجیک جمهوری اسلامی ایران را کشوری «به ظاهر دوست» معرفی کرده است که در تلاش برای صورت دادن اقدامات اطلاعاتی و امنیتی در این جمهوری آسیای مرکزی است. وی همچنین ایشان قیام‌الدین غازی‌اف را که از روحانیون برجسته تاجیک و مبارزان مهم دوران پس از استقلال را عامل اطلاعاتی ایران معرفی کرده که مذهب تشیع را پذیرفته است. این در حالی است که وی پیش از این اعلام کرده بود که تماما معتقد به سنت پیامبر است و تنها برای مداوای فرزند خردسالش به ایران آمده است. رحمان در این سخنرانی همچنین حزب نهضت اسلامی را نیز گروهی می‌شمارد که مذهب تشیع را پذیرفته و اقدامات تروریستی را صورت داده است. سخنگوی این حزب اسلام‌گرا که هم‌اکنون در اروپا به سر می‌برد در مصاحبه‌ای با تسنیم این اظهارات رحمان را از اساس رد کرده و اشاره کرده است که دولت تاجیکستان پیش از این یک بار این حزب را عامل اروپایی‌ها و غربی‌ها معرفی کرده، و بار دیگری نیز این گروه اسلام‌گرا را سلفی و وهابی خوانده است. وی همچنین این سوال را مطرح می‌کند که «ما چطور می‌توانیم هم شیعه باشیم و هم وهابی؟».

انتهای پیام/