پایان آب در کوهدشت؛ زندگی ۲۱۸۰۰۰ نفر در وضعیت قرمز آب

به گزارش خبرگزاری تسنیم از کوهدشت، امسال ٢٧ استان از ٣٢ استان ایران کم‌بارش‌ترین ‌سال خود را تجربه می‌کنند و استان لرستان نیز که سومین حوضه آبریز کشور است با سخت‌ترین روزهای آبی، کاهش آب‌دهی چشمه‌ها و دبی رودها روبه‌رو است، به‌طوری که میزان بارندگی استان در سال زراعی جاری در مقایسه با درازمدت کاهش 32 درصدی را نشان می‌دهد.

به گفته رضا آریایی، مدیرکل سابق ستاد بحران لرستان، براساس آمارهای منتشرشده از آب منطقه‌ای مقدار بارش‌ها در سال آبی جاری تا سوم اردیبهشت حدود 356 میلی‌متر بوده و به‌طور یقین طی تابستان 97 در لرستان تنش آبی رخ می‌دهد.

افت شدید منابع آبی در شهرستان کوهدشت که روزگاری به‌عنوان انبار غله لرستان نامیده می‌شد، در حالی از مرز هشدار عبور کرده که این شهرستان در میان دو رودخانه پرآب کشکان و سیمره واقع بوده و با فرونشست زمین و خروج نفت ‌و آتش در برخی از زمین‌های کشاورزی روبه‌رو است.

هشدار برای آب

پیش از این خبرگزاری تسنیم در گزارش‌هایی با عنوان«برداشت محصول با طعم آتش در لرستان؛ کشاورزانی که به آب‌وآتش می‌زنند + فیلم»و «بحران در سفره‌های زیرزمینی کوهدشت؛ برداشت آتش از چاه‌های آب»فوق‌بحران آب در شهرستان کوهدشت و افت شدید سفره‌های آب زیرزمینی در این شهرستان را هشدار داده‌بود.

به گفته حمیدرضا کرموند مدیرعامل شرکت آب‌ و فاضلاب شهری استان لرستان، در شهرستان کوهدشت برای ایجاد چاه باید 320 متر حفاری انجام شود تا به آب برسد، در حالی که در سال‌های گذشته چاه در فاصله 100 متر حفاری می‌شد که 60 متر آن آب قرار داشت.

کارشناسان لرستان نیز می‌گویند 70 درصد چشمه‌های لرستان خشک‌شده و 69 چاه عمیق و نیمه‌عمیق در شهرستان‌های کوهدشت و رومشکان خشک و از مدار خارج شده‌اند.

چشمه‌های خشک

مدیر امور آب شهرستان کوهدشت در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید میانگین بلندمدت بارش‌ها در شهرستان کوهدشت 460 میلی‌متر است که بارش‌ها در سال آبی جاری که نزدیک همین میانگین بود با پراکندگی و زمان بارش مناسبی در این شهرستان روبه‌رو نبوده، زیرا بیش‌تر بارش‌ها در این شهرستان از ماه فروردین به بعد رخ داد، این منابع آبی تبخیر شد و برای سفره‌های آبی زیرزمینی مؤثر واقع نشد.

به گفته احسان فتاپور، مجوز برداشت 150 میلیون مترمکعب از منابع آبی در شهرستان‌های کوهدشت و رومشکان صادر شده که مجوز بیش‌تر آن‌ها مربوط به 20 سال پیش بوده‌است، اما در سال‌های اخیر میزان برداشت بسیار پایین‌تر از این رقم بوده و ظرف 13 سال گذشته میزان بارش به‌جز یک یا دو سال متوسط بارش بسیار کمتر از میزان معمول درازمدت رخ داده‌است.

احتمال خشک‌شدن رودخانه سیمره

آن‌طور که او می‌گوید در زمینه آب سطحی شهرستان کوهدشت دارای 2 رودخانه اصلی و یک چشمه پرآب(چشمه سیاب) و چندین چشمه بسیار کم‌آب است که رودخانه مادیان‌رود در فصل خشک سال و ماه‌های گرم خشک‌شده و اغلب چشمه‌ها به‌دلیل افت سطح آب‌های زیرزمینی خشک و نیمه‌خشک هستند، آب رودخانه مادیان‌رود نیز در فصل تابستان خشک‌شده و فقط مقدار کمی از این رودخانه در فصل بهار جاری‌‌ست.

مدیر امور آب شهرستان کوهدشت می‌گوید رودخانه سیمره بین‌مرزی است و اگر پمپاژهایی که استان ایلام در دست احداث دارد به‌بهره برداری برسد، به‌طورحتم رودخانه سیمره نیز در ماه‌های گرم سال با مشکل جدی روبه‌رو می‌شود و مکاتباتی برای رفع آن انجام شده‌است.

افت 22.5 متر آب‌های زیرزمینی

به گفته این مسئول، شهرستان کوهدشت از مرز بحران آب عبور کرده و به تنش رسیده‌است، به‌طوری که در 30 سال گذشته افت آب‌های زیرزمینی در این شهرستان به 22.5 متر رسیده که این عامل خطر از هم‌گسیختکی خاک، نشست زمین را به‌دنبال دارد و اگر در کوتاه‌مدت احیا و تعادل‌بخشی نشود، قدرت ذخیره خاک از دست می‌رود.

آن طور که فتاپور می‌گوید افت آب‌دهی رودخانه مادیان‌رود در درازمدت بیش از 80 درصد بوده و آبدهی سرشاخه‌ها به‌دلیل افت سفره‌های زیرزمینی به صفر درصد رسیده‌است.

به گفته این مسئول، از 609 دشت ایران 315 دشت مشابه با دشت کوهدشت ممنوعه و بحرانی اعلام شده، بیش از نیمی از دشت‌های ایران مانند دشت کوهدشت هستند و چون شغل اصلی مردم این منطقه کشاورزی است، ظرف سالیان گذشته بیش از حد مجاز آب برداشت شده، بنابر این بحران آب در شهرستان کوهدشت بسیار جدی شده‌است.

لزوم ممنوع‌شدن کشت محصولات آبدوست

مدیر امور آب شهرستان کوهدشت معتقد است حتی با وجود راهکارها برای رفع بحران آب باز در درازمدت با بحران آب در شهرستان کوهدشت روبه‌رو هستیم، باید الگوی کشت در این شهرستان تغییر کند، زیرا سفره‌های آب زیرزمینی شهرستان کوهدشت توان آبیاری محصولات آبدوست را ندارد.

آن طور که فتاپور می‌گوید کشت محصولات آبدوست باید در شهرستان کوهدشت ممنوع شود که 3 سال پیش کشت این محصولات ممنوع اعلام شد، اما در آن سال با مخالفت اداره کل جهاد کشاورزی لرستان روبه‌رو شد!

کشت 1700 هکتار چغندرقند

به گفته این مسئول، برای ممنوع‌شدن کشت محصولات آبدوست باید جهادکشاورزی اعلام موافقت کند، شورای تأمین در این مورد تصمیم بگیرد و راهکار اجرایی این مسئله نیز باید مشخص شود، هرچند جهادکشاورزی چندان با ممنوع‌شدن کشت محصولات آبدوست موافق نیست و امسال 1700هکتار چغندرقند(طبق آمار جهاد) در کوهدشت کشت شده‌است.

مدیر امور آب شهرستان کوهدشت می‌گوید برای کنترل منابع آب زیرزمینی 218 کنتور برای استان لرستان خریداری شده که با نصب 50 کنتور در شهرستان کوهدشت موافقت شده و در آینده‌ای نزدیک در این شهرستان نصب می‌شود.

در حالی شهرستان کوهدشت با تنش آبی و خشک‌شدن چشمه‌ها روبه‌رو است که به گفته رضا میرزایی، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان، آبدهی مادیان‌رود نسبت به دوره مشابه سال قبل 75 درصد کاهش و نسبت به میانگین آمار بلندمدت (حدود 60 ساله) معادل 96 درصد کاهش داشته‌است.

کاهش آب‌دهی 74 چشمه و چاه

مدیر آبفار شهرستان کوهدشت در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید با توجه به کمبود بارش‌ها در سال‌های اخیر، پایین‌آمدن سطح آب‌های زیرزمینی و برداشت بی‌رویه آب وضعیت مطلوبی نداریم واگر مسئولان استانی به‌فکرتدبیر نباشند، به‌طورقطع در آینده نزدیک با مشکل آب در سطح شهرستان کوهدشت روبه‌رو هستیم، به‌طوری که از منابع تأمین آب این شهرستان در سال‌های اخیر74 چاه یا چشمه با کاهش آب‌دهی یا خشکی کامل روبه‌رو شده‌اند.

به گفته سعید کرم‌نژاد، از این تعداد 27 مورد(حلقه- دهنه) به‌دلیل کاهش شدید یا ریزش از مدار خارج‌شده، 28 چاه با کاهش آب‌دهی 20 تا80 درصدی روبه‌رو شده و در حال حاضر منابع تأمین آب روستاهای شهرستان کوهدشت 54 حلقه چاه، 6 دهنه چشمه و تعدادی هم ایستگاه غیرتحت‌پوشش می‌باشد.

کمبود آب در 36 روستا

آن‌طور که این مسئول می‌گوید در شهرستان کوهدشت تعداد 36 روستا که شامل 1035 خانوار است با کمبود آب مواجه هستند، این در حالی است که طی 6 سال 82 مورد حفر چاه، لایروبی و بهسازی چشمه انجام‌شده و تا حدود زیادی از بروز بحران در این شهرستان پیشگیری شده‌است.

به گفته او شهرستان کوهدشت، دارای 4 بخش و10 دهستان، 274 روستا و 17 هزار و 41 خانوار است که براساس سرشماری سال 95 روستاهای آب‌دار216، روستاهای بالای 20 خانوار169روستا، روستاهای آبدار بالای 20 خانوار 166 روستا است که 79 درصد کل روستاها آبدار و 98 درصد روستاهای بالای 20 خانوار آبدار هستند.

آب‌رسانی 17 روستا با تانکر

این مسئول معتقد است از این روستاها تعداد 174 روستا تحت‌پوشش شرکت آبفار شهرستان کوهدشت است و بیش‌تر روستاهایی که تحت‌پوشش این شرکت نیستند، روستاهای دهستان کوهدشت شمالی است که توسط اداره امور عشایر خدمات‌دهی می‌شوند.

آن‌طور که کرم‌نژاد می‌گوید تعداد روستاهایی که در شهرستان کوهدشت با تانکر آب‌رسانی می شوند، 17 روستا است که با جمعیتی بالغ بر2630 نفر در این روستاها سکونت دارند و در فصل تابستان حتماً مشکل آب‌رسانی داریم، چون کنترلی در مصرف آب در بخش کشاورزی نداریم.

مدیر آبفار شهرستان کوهدشت از مشترکین تحت‌پوشش این شهرستان تقاضا دارد که با رعایت الگوی مصرف و استفاده مناسب این شرکت را یاری کنند، زیرا باوجود شرایط بحرانی سرانه مصرف در این مناطق بیش از 3 برابر الگوی مصرف طبیعی است و بیش‌تر روستاها دارای انشعاب غیرمجاز هستند.

در حالی میانگین بارش‌های کشور از ٢٧� میلی‌متر به ٢٣� میلی‌متر کاهش داشته که وضعیت آب شهرستان کوهدشت در استان لرستان به وضعیت قرمز رسیده‌است تا بیش از پیش زنگ هشدار بحران آب در این شهرستان در میان بی‌آبی‌ها نواخته شود.

وضعیت قرمز آب در کوهدشت

مدیر اداره آب ‌و فاضلاب شهرستان کوهدشت در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید به‌دلیل خشک‌سالی‌های مکرر و برداشت‌های بی‌رویه از سفره‌های آب زیرزمینی تاکنون میزان افت آب‌های زیرزمینی در این شهرستان حدود 22.5 متر است که به‌دلیل همین وضعیت تعداد 15 حلقه از چاه‌های تأمین‌کننده آب شرب از مدار بهره‌برداری خارج شده‌است و اگر تدابیر خاصی در مورد حفاری چاه‌های جدید اندیشیده نمی‌شد، به‌طور قطع می‌بایست آب شرب مردم کوهدشت جیره‌بندی می‌شد، اما مردم باید صرفه‌جویی لازم را داشته باشند.

به گفته میرحسین فاضلیان، با حفاری چاه‌های جدید و تجهیز آن‌ها از جیره‌بندی آب در شهرستان کوهدشت ممانعت به‌عمل آمد، اما شهر کوهدشت از نظر وضعیت آبی در وضعیت قرمز قرار دارد و لزوم صرفه‌جویی درمصرف آب در این شهر اجتناب‌ناپذیر است.

آبیاری 20 هکتار فضای سبز با آب شرب

این مسئول می‌گوید حدود 20 هکتار از فضای سبز شهرداری کوهدشت از آب شرب استفاده می‌کند، باید آب فضای سبز شهر کوهدشت از آب شرب جدا باشد، اما باوجود جلسات مکرر با شهرداری و اعضای شورای شهر کوهدشت تاکنون اقدامی برای جداسازی آب فضای سبز از آب شرب انجام نشده‌است.

استان لرستان با وجود 11 درصد آب‌های جاری کشور سهمی کمتر از یک‌درصد در مهار آب‌ها را دارد تا در شهرستان کوهدشت که بین‌النهرین استان است، نرخ خالی‌شدن سفره‌های آب زیرزمینی بین سریع‌ترین نرخ‌ها در لرستان قرار بگیرد، به‌طوری که دور از انتظار نیست که در سال‌های آینده سفره‌های آب زیرزمینی در شهرستان کوهدشت تمام شود و برهوت خشکسالی نیز در دشت‌های تشنه این شهرستان زبانه بکشد.

گزارش از فاطمه نیازی

انتهای پیام/