یادداشت تسنیم| ترامپ از ناکامی تا تغییر رویکرد؛ نگاهی به یک سال استراتژی آمریکا در افغانستان

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، یک سال پیش در چنین روزی دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا در ساعت 9 شب به وقت آمریکا (22 آگوست ساعت 5:30 دقیقه به وقت کابل) در پایگاه نظامی «فورت مایر» و در نزدیکی قبرستان نظامی شهرستان آرلینگتون ایالت ویرجینیای آمریکا پس از ماه‌ها بررسی، استراتژی خود را برای افغانستان و جنوب آسیا اعلام کرد.

ترامپ در سخنرانی تلویزیونی خود تصریح کرد که برخلاف خواسته اولیه‌اش با خروج نظامیان آمریکایی از افغانستان مخالف است زیرا نمی‌خواهد مخالفان مسلح دولت کابل با استفاده از خلاء بوجود آمده قدرت بگیرند و افغانستان بار دیگر به پناهگاه گروه‌های تروریستی تبدیل شود.

ترامپ تصریح کرد: «از حالا به بعد پیروزی تعریف واضحی خواهد داشت؛ حمله به دشمنان ما، محو کردن داعش، خُرد کردن القاعده و جلوگیری از افتادن کشور (افغانستان) در کنترل طالبان».

با این حال پس از گذشت یک سال از اعلام این استراتژی، پنهان‌کاری درباره اطلاعات جنگ، اعطای آزادی عمل بیشتر به فرماندهان نظامی آمریکا و تشدید بی‌سابقه حملات هوایی در افغانستان، بر اساس گزارش نهادهای رسمی آمریکا، این فشارها و دیگر فشارهای نظامی تاثیری بر مناطق تحت کنترل طالبان نداشته و سبب کاهش این مناطق نشده است.

هر حمله موفقیت‌آمیزی که طالبان انجام می‌دهد در واقع شکستی بزرگ نه تنها برای دولت افغانستان بلکه برای وزارت دفاع آمریکا و کاخ سفید است که مدعی هستند «با اعمال استراتژی ترامپ برای "پیروزی"، شرایط جنگ به نفع نیروهای موافق حکومت وحدت ملی در حال بهبود است».

افزایش «یک درصدی» مناطق جمعیتی تحت کنترل دولت

چند ماه پس از اعلام این استراتژی، ژنرال «جان نیکلسون» فرمانده نظامیان آمریکایی و ناتو در افغانستان اظهار داشت که پس از اعلام استراتژی جدید، شرایط در افغانستان رو به بهبود است و نیروهای امنیتی افغان اکنون در نظر دارند تا طی 2 سال آینده مناطق جمعیتی تحت کنترل دولت را از 64 درصد به 80 درصد افزایش دهند؛ این در حالی است که اخیرا سربازرس ویژه آمریکا در امور بازسازی افغانستان گزارش داده که مناطق جمعیتی تحت کنترل کابل با افزایش 1 درصدی تنها به 65 درصد افزایش یافته است.

ادعای پنتاگون مبنی بر عدم توانایی طالبان برای انجام حملات موثر به شهرهای بزرگ در افغانستان از دیگر مواردی بود که پس از گذشت زمان نادرست بودن آن ثابت شد.

استراتژی جدید برای کنترل بهتر مناطق شهری

«نیویورک تایمز» نیز در ماه جولای در گزارشی نوشت که آمریکا در استراتژی جدید خود در نظر دارد تا برای حفاظت بهتر از مناطق شهری از نواحی دور افتاده عقب‌نشینی کند. این اقدام نیز به نظر بسیاری از کارشناسان با شکست روبرو شد و مخالفان مسلح با ابتکار عمل و در نهایت تشدید حملات، امکان محاصره، کنترل و تصرف مناطق تحت حمایت دولت را فراهم کردند.

حمله گسترده طالبان در 11 آگوست ماه جاری میلادی با حضور بیش از یک هزار نفر از اعضای این گروه به شهر استراتژیک «غزنی» در فاصله کمتر از 150 کیلومتری پایتخت و واقع در بزرگراه کابل-قندهار، مهمترین بزرگراه این کشور، گواهی بر نادرستی ادعای وزارت دفاع آمریکا بود.

طالبان پس از حمله به این شهر به سرعت کنترل شهر را بدست گرفت و به گزارش «واشنگتن پست» عملیات پاکسازی این شهر و بیرون راندن این گروه مستلزم انجام بیش از 30 حمله هوایی و حملات خانه به خانه شد که به کشته شدن حدود 250 غیرنظامی، تلفات صدها نفر از نیروی ارتش و پلیس افغانستان و تخریب مناطق زیادی از این شهر منجر شد.

علاوه بر حمله گسترده به غزنی، طالبان بطور همزمان مناطقی را در ولایت‌های «فاریاب»، «بغلان» و «ارزگان» نیز مورد حمله قرار داد؛ عملیات‌های گسترده طالبان که به گفته «مایکل مالوف» تحلیلگر امنیتی سابق پنتاگون به معنی شکست اطلاعاتی ارتش آمریکا برابر گروه شبه‌نظامی طالبان بود.

مبارزه با گروهی که علیه  گروه‌ تروریستی داعش می‌جنگد

ترامپ در سخنرانی اعلام استراتژی جنگی خود برای افغانستان یکی از محورهای راهبرد خود را «محو کردن داعش» در این کشور دانست اما نیروی هوایی آمریکا و نیروهای ویژه این کشور حملات خود را در حالی بر طالبان متمرکز کردند که این گروه خود یکی از بزرگترین موانع برای گسترش داعش در افغانستان و عامل پاکسازی «جوزجان» از وجود این گروه تروریستی است.

«پال پیلار» افسر بازنشسته سازمان اطلاعات مرکزی آمریکا (سیا) در خاور نزدیک و جنوب آسیا اخیرا در پایگاه خبری-تحلیلی «لوبلاگ» نوشت که برخلاف داعش «طالبان هیچگاه تروریسم بین‌المللی نبوده و همواره بر قدرت سیاسی و نظم سیاسی در داخل افغانستان تمرکز کرده است».

با این حال حملات آمریکا در افغانستان علیه گروه بومی متمرکز است که خود علیه داعش می‌جنگد و این رویکرد واشنگتن تردیدهایی را در افغانستان درباره تمایل واشنگتن برای جنگ با داعش بوجود آورده است.

 براساس گزارش‌ها و به گفته شمار زیادی از اعضای پارلمان افغانستان، پرواز بالگردهای ناشناس بر فراز این کشور در حمایت تدارکاتی و تسلیحاتی از داعش و انتقال جنگجویان این گروه تروریستی در حالی انجام می‌شود که کنترل حریم هوایی افغانستان توسط آمریکا صورت می‌گیرد و در واقع این تحرکات بدون اطلاع و همکاری نیروهای آمریکایی ممکن نیست روی دهد.

تشدید حملات هوایی؛ تلاش ترامپ برای کشاندن طالبان به میز مذاکره

جنگ افغانستان به شدت به سوی جنگ شهری به پیش می‌رود و همانطور که حملات اخیر و گسترده طالبان به «فاریاب»، «بغلان» و «ارزگان» نشان داد تشدید حملات هوایی آمریکا در جلوگیری از تجمع طالبان برای انجام چنین حملاتی و یا تصرف پایگاه‌های نیروهای امنیتی افغان ناکام بوده است.

از سوی دیگر نیز در عملیات پاکسازی غزنی حملات هوایی آمریکا منجر به کشته شدن دستکم 16 غیرنظامی شد و آنطور که 17 سال گذشته نشان داده حملات هوایی آمریکا در شکست طالبان تاثیری ندارد و با توجه به تلفاتی که بر غیرنظامیان تحمیل می‌کند این حملات سبب ایجاد خشم گسترده مردم افغانستان علیه حضور نیروهای خارجی می‌شود.

طالبان در حالی در قدرتمندترین حالت خود در 17 سال گذشته قرار دارد که روحیه نیروهای امنیتی افغان پایین، شمار ترک خدمت نیروها بالا و فساد میان نهادهای امنیتی افغانستان نیز گسترده است.

مذاکرات مستقیم با طالبان؛ تغییری بزرگ در رویکرد آمریکا

در حالی که ترامپ در نظر دارد تا با اعمال فشارهای نظامی به طالبان این گروه را مجبور به مذاکره کند، گزارش‌ رسانه‌های غربی مبنی بر مذاکرات مستقیم مقامات آمریکایی با نمایندگان طالبان نشان دهنده تغییری رادیکال بر موضع آمریکاست که تاکنون همواره از مذاکرات مستقیم با طالبان ممانعت کرده بود.

با این حال طالبان تاکنون بطور رسمی دیدار با مقامات آمریکایی را تایید نکرده است اما پیش از این اظهار داشته بود که این گروه در صورت برگزاری چنین نشست‌هایی با آمریکایی‌ها درباره خروج نظامیان خارجی از افغانستان گفت‌وگو خواهد کرد.

بع نظر می‌رسد که طالبان با توجه به حضور پر قدرتی که در مناطق روستایی و طراحی حملات از این نقاط به مناطق شهری استفاده می‌کند در ادامه نیز تا دستیابی به اهداف سیاسی خود به پیروزی‌های تاکتیکی در میدان نبرد تاکید می‌ورزد تا در صورت احتمال مذاکره با دولت افغانستان و یا حتی آمریکا قدرت بیشتری برای چانه‌زنی و کسب امتیازات بیشتر داشته باشد.

خصوصی‌سازی جنگ افغانستان

اخیرا نیز رسانه‌های غربی گزارش‌های را منتشر کرده‌اند که ناکامی استراتژی ترامپ و نارضایتی رئیس جمهور آمریکا از وضعیت جنگ سبب شده تا این راهبرد تحت بازبینی قرار گیرد و با وجود اظهارات ژنرال «جوزف ووتل» رئیس فرماندهی ستاد مرکزی ارتش آمریکا مبنی بر عدم ایجاد تغییر عمده در استراتژی واشنگتن در نتیجه این بازبینی، برخی کارشناسان معتقدند که ترامپ و شماری از اعضای ارشد تیم امنیتی‌اش احتمال خصوصی‌سازی جنگ در افغانستان را بررسی می‌کنند.

«اریک پرنس» بنیانگذار شرکت امنیتی «بلک واتر» و برادر «بتسی داووس» وزیر آموزش و پرورش آمریکا امیدوار است که پس از ایجاد تغییرات عمده در بدنه دولت ترامپ و جایگزینی «رکس تیلرسون» وزیر خارجه وقت و ژنرال «مک‌مستر» مشاور سابق امنیت ملی آمریکا به عنوان مخالفان این طرح با «مایک پامپئو» وزیر خارجه و «جان بولتون» مشاور جدید امنیت ملی آمریکا این بار طرح خصوصی‌سازی جنگ افغانستان مورد موافقت قرار گیرد.

با توجه به ادامه ناکامی‌های ترامپ در افغانستان و داغ شدن دوباره طرح استفاده از سربازان اجیر در افغانستان، اکنون گمانه‌زنی‌ها مبنی بر اجرای خصوصی‌سازی جنگ افغانستان بیش از پیش شدت گرفته است.

با توجه به آنچه که گفته شد، استراتژی ترامپ در یکسال گذشته همواره با شکست روبرو بوده است و راهکار جدیدی مانند خصوصی سازی جنگ، تقویت داعش و متوسل شدن به نشست‌های عربی را برای تضعیف طالبان در دستور کار قرار داده است.

«عمر ناصر» رئیس مرکز مطالعات نوین افغانستان نیز می‌گوید که آمریکا با صلح در افغانستان مخالف است زیرا هر نوع راهکاری برای صلح در این کشور، حضور نیروهای خارجی را زیر سوال می‌برد.

به گفته کارشناسان و مقامات افغان تنها راه برون رفت از بحران افغانستان مذاکرات بین الافغانی با مشارکت دولت، مخالفان و مردم افغانستان است زیرا به آمریکا به توجه به کارنامه‌ای که دارد، اعتمادی نیست.

انتهای پیام/.

ما را در فیسبوک، توییتر و تلگرام دنبال کنید.