"اخاذی دزدان" چالشی تمام‌نشدنی برای صیادان ایران؛ سرنوشت نامعلوم ۱۴ صیاد دربندِ الشباب
اخاذی سومالیایی به چالشی تمام‌نشدنی برای صیادان فراساحل ایران تبدیل شده و سرنوشت نامعلوم ۱۴ صیاد دربندِ الشباب هم محصول این چالش فراگیر است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از چابهار؛ دزدی و غارت دریایی حداقل یک دهه است به چالشی فراگیر و تمام‌نشدنی برای صیادان فراساحل ایران تبدیل شده است؛ صیادانی که هزاران مایل از آب‌های ساحلی ایران فاصله می‌گیرند و با دریاروی‌های 30 تا 40 روزه، خود را به آب‌های بین‌المللی اقیانوس نزدیک به کشورهایی مانند سودان، سومالی و یمن برای صید می‌رسانند.
بنا به آمار کمیسیون تن ماهیان اقیانوس هند (IOTC) که نهادی ناظر بر ماهیگیری در محدوده مشخص در اقیانوس هند است؛ صیادان فراساحل ایران رتبه دوم در میزان برداشت ماهی‌های صنعتی و تجاری از آب‌های اقیانوس هند پس از کشور اندونزی را دارند.
بنا به آمار سازمان شیلات ایران، عمده صیادان فراساحل ایران در استان سیستان و بلوچستان با بیش‌از 500 فروند لنج فراساحل زندگی می‌کنند و این استان به‌خاطر صید فراساحل رتبه اول میزان صید را بین استان‌های کشور دارد.
صدرنشینی سیستان و بلوچستان در صید و صیادی ایران و کشورهای حوزه اقیانوس هند به‌قیمت جان صیادان فراساحل سیستان و بلوچستان تمام شده است. از دهه 90 میلادی که عمر آخرین دولت رسمی و فراگیر سومالی پایان یافت؛ دزدی و غارت دریایی به پیشه اصلی ساحل‌نشینان این کشور تبدیل شد و یکی‌از طعمه‌های چرب این غارت هم لنج‌ها و ماهیگیران ایرانی بودند.
52 صیاد ایرانی در سه سال اخیر گروگان گرفته شدند
بنا به آخرین آمار و بررسی‌های خبرنگار تسنیم، از سال 94 تاکنون 52 صیاد ایرانی دربند گروه‌های مختلف دزدان، تروریست‌ها و یا دولت‌های خودخوانده محلی در سومالی گرفتار شدند؛ از این تعداد 9 صیاد کشته شدند، 4 صیاد فرار کردند، 21 صیاد آزاد شدند و 18 صیاد همچنان در بندند.
از این 52 صیاد، 18 صیاد، 17 مهرماه سال 96 با لنجی به‌فرماندهی ناخدا رحیم‌بخش هوت مورد تیراندازی گارد رسمی دولت خودخوانده محلی سومالی‌لند قرار گرفتند و در پی این تیراندازی ناخدا رحیم‌بخش کشته شد و لنج او هم به‌همراه 17 ملوان و ماهیگیر توسط گارد رسمی سومالی توقیف شد.
به‌گفته مدیرکل شیلات سیستان و بلوچستان، براثر واسطه‌هایی، پیکر ناخدا رحمتی آبان 96 از طریق یکی از لنج‌های عبوری به ایران برگشت و به‌گفته نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی نیز دادگاه دولت محلی و خودخوانده پورتلند یا همان سومالی‌لند هم صیادان را به‌خاطر ورود غیرقانونی به آب‌های سومالی به دو سال زندان و پرداخت جزای نقدی 80 هزار دلاری محکوم کرد.
رئیس جمهور 12 آذرماه 96 در نشست مطبوعاتی پایانی خود در استان سیستان و بلوچستان در پاسخ به تسنیم درباره برنامه‌های دولت برای آزادی صیادان ایرانی در بندِ سومالیایی‌ها گفت: دولت تمام تلاش خود را به‌کار می‌گیرد تا از طریق واسطه‌ها صیادان ایرانی را آزاد کند.
حجت‌الاسلام روحانی افزود: درباره دزدان دریایی با دولت خارجی مواجه نیستیم بلکه با گروهک‌های تروریستی مواجه هستیم که عمدتاً در منطقه سومالی فعالیت می‌کنند و در این باره نیروی دریایی کشورمان در این منطقه فعال است. البته نیروی دریایی تاکنون اقدامات مؤثری برای تأمین امنیت خطوط کشتی‌رانی و ماهیگیری ایران انجام داده اما باز هم صیادان ایرانی درگیر این چالش هستند. ما در سومالی با یک دولت یا واحد مرکزی روبه‌رو نیستیم که با آن مذاکره کنیم بنابراین روند آزادی صیادان ما طولانی شده و دولت تمام تلاش خود را به‌کار می‌گیرد تا از طریق واسطه‌ها صیادان ایرانی را آزاد کند.
در همین حال؛ 10 خردادماه 97 هادی فرجوند سفیر ایران در کنیا خبر از آزادی این صیادان داد و گفت: "17 صیاد بدون هیچ پیش‌شرطی با مذاکره با مقامات دولت محلی پورتلند آزاد شدند"؛ این 17 صیاد، 31 خردادماه 97 با استقبال معاون کنسولی وزارت امور خارجه از طریق فرودگاه امام به ایران برگشتند.
هم‌چنین 20 صیاد لنج ناخدا یونس پاره‌جو و جمال‌الدین دهواری هم 20 فروردین ماه 94 دربند دزدان دریایی سومالی افتادند، از این تعداد، 4 صیاد بعدها در شهریورماه 94 موفق به فرار شدند، 8 صیاد بر اثر شکنجه‌های طولانی و گرسنگی و تشنگی کشته شدند و 4 صیاد با اقدامات ویژه اطلاعاتی سربازان گمنام امام زمان(عج) آزاد شدند و سه‌سال بعد در 17 خرداد ماه 97 با استقبال وزیر اطلاعات به ایران برگشتند.
18 صیاد همچنان اسیر؛ مقدمات برای آزادی 4 صیاد فراهم شده
اما میان صیادانی که در سه‌سال اخیر دستگیر و آزاد شدند؛ همچنان 18 صیاد در بند گروه‌های مختلف دزدان و تروریست‌ها در سومالی هستند، از این تعداد 4 صیاد لنج ناخدا دهواری که پیشتر گفته شد فروردین ماه 94 اسیر دزدان شدند و هم‌چنین 14 صیاد دیگر هم اسیر گروهک تروریستی الشباب هستند.
نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی می‌گوید: در تلاشیم تا یک میلیارد تومان از محل منابع مدیریت بحران برای آزادی 4 صیاد همراه لنج ناخدا دهواری آماده و از طریق واسطه‌ها پرداخت کنیم.
عبدالغفور ایران‌نژاد در گفت‌وگو با تسنیم می‌افزاید: باید از وزارت اطلاعات و سربازان گمنام امام زمان(عج) تشکر ویژه کنیم که با اقدامات خود این صیادان را شناسایی کردند و 4 صیاد را هم با اقدامات پیچیده اطلاعاتی ــ عملیاتی آزاد کردند.
وی درباره 14 صیاد دربند الشباب نیز می‌گوید: این صیادان اواخر اردیبهشت ماه 94 اسیر گروهک تروریستی الشباب شدند و متأسفانه به‌دلیل اینکه دربند یک گروه تروریستی هستند که خواسته مشخصی ندارد بلاتکلیفند.
لنج سدیس به‌همراه 14 ماهیگیر و ملوان به‌فرماندهی ناخدا بشیر احمد جنگال‌زهی اواخر اسفندماه 93 برای ماهیگیری از چابهار عازم آب‌های فراساحلی شد و به‌دلیل ازکارافتادن موتور و اهمال در امدادرسانی به‌موقع به آن، اواخر اردیبهشت‌ماه 94 در آب‌های سومالی به گل نشست و ماهیگیران آن هم به‌اسارت گروه تروریستی الشباب درآمدند.
روز 23 اردیبهشت 93 بعد از طوفانی شدید؛ لنج در الدهیر سومالی به گل نشست و 14 صیاد و ملوان آن هم به‌اسارت گروه تروریستی الشباب درآمدند؛ همان روز سخنگوی الشباب در گفت‌وگو با سرویس سومالی بی‌بی‌سی تأیید کرد که 14 ملوان ایرانی‌به اسارت این گروه درآمده‌اند.
خواسته الشبابی‌ها سیاسی است
مالک لنج در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید: بعد از اسارت، ارتباط من با ناخدا بشیر قطع شد و من از طریق رسانه‌ها شنیدم که لنجم در اسارت الشباب درآمده است؛ همان روزها افرادی با شماره‌های ناشناس از بی‌بی‌سی فارسی با من تماس می‌گرفتند و خواستار این می‌شدند که با آن‌ها درباره ملوانان صحبت کنم؛ آن‌ها می‌گفتند "اگر با ما صحبت کنی آزادی ملوانان راحت‌تر می‌شود"؛ من از همان ابتدا این موارد را به شیلات و اطلاعات گزارش دادم و به آن‌ها هم صریح اعلام کردم: "دولت ایران خودش می‌تواند ملوانان لنج مرا آزاد کند".
محمدصالح کرم‌زهی ادامه می‌دهد: بعدها در شهریورماه الشبابی‌ها با من تماس گرفتند و تلفن را به ناخدا بشیر دادند؛ از ناخدا بشیر و ملوانان جویای احوال شدم؛ ناخدا گفت "حال همه خوب است"؛ گفتم "کجا هستید؟"، گفت: "مهمانیم"؛ گفتم "چرا نمی‌آیید؟"، گفت: "چون ایرانی هستیم ما را نگه داشته‌اند". از آن موقع به بعد ارتباطم قطع شد و تاکنون که سه سال می‌گذرد از سرنوشت ملوانان لنج اطلاعی ندارم.
مالک لنج سدیس تصریح می‌کند: از شهریور 94 تاکنون به هزار در زدم تا بتوانم ارتباطی با ملوانان بگیرم و ببینم حداقل خواسته گروگان‌گیران چیست؛ واسطه‌هایی پیدا کردم اما این واسطه‌ها با گروه الشباب ارتباطی ندارند؛ از بعضی مالکان دیگر که لنجشان در سال‌های اخیر اسیر شده کمک گرفتم اما چون تفاوت لنج من این است که در اسارت یک گروه تروریستی درآمده که خواسته مشخصی هم ندارد نمی‌توانم با ارتباط با واسطه و یا پرداخت پول آن‌ها را آزاد کنم؛ با واسطه‌های مختلفی ارتباط گرفتم اما همه گفتند که خواسته الشباب پول نیست، سیاسی است.
دزدی سومالیایی‌ها به امری عادی تبدیل شده
خواسته گرگان‌گیران دریایی چه پول باشد و چه نباشد آن‌طور که رئیس اتحادیه تعاونی‌های صیادی چابهار و کنارک می‌گوید حرف امروز و دیروز نیست و سال‌هاست ادامه داد.
ناخدا علیم افشار در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید: دزدی، غارت و اخاذی دریایی سومالیایی‌ها چندین دهه است از صیادان فراساحل ایرانی در چابهار و کنارک ادامه دارد و این‌هایی که رسانه‌ای شده به‌دلیل عمق فاجعه است وگرنه برای صیادان فراساحل ایران، دزدی سومالیایی‌ها به امری عادی تبدیل شده است.
وی می‌افزاید: لنج‌های ما در آب‌های بین‌المللی کمیسیون تن ماهیان اقیانوس که نزدیک به سودان، یمن و سومالی است به صید می‌پردازند و موقعی که درگیر طوفان می‌شوند چاره‌ای جز پناه بردن به آب‌های ساحلی را ندارند و در آنجا هم یا گیر گشت اتلاف در یمن می‌افتند و یا گارد سومالی و یا دزدان دریایی سومالی، اخیر هم تروریست‌های الشباب اضافه شدند.
ناخدا افشار تصریح می‌کند: در سومالی دزدان و گشت دولت در یک کاسه نان می‌خورند و مرتب به صیادان حمله می‌کنند و آن‌ها را مورد اخاذی قرار می‌دهند؛ لنج‌های ما هم که توان مقابله و جنگندگی را ندارند و علاوه‌بر آب‌های ساحلی به‌دلیل طوفان و یا مشکل حتی در آب‌های فراساحلی هم مورد هجوم قرار می‌گیرند؛ دزدان می‌آیند و شناور را تحویل گشت می‌دهند؛ شناور پراز آذوقه و ماهی است؛ گشت نونش در روغن است، برای آزادی هم 60 هزار دلار تا 70 هزار دلار می‌گیرند.
رئیس هیئت مدیره اتحادیه تعاونی‌های صیادی چابهار و کنارک تصریح می‌کند: بارها اتفاق افتاده که صیادان همان کمیسیون اولیه را می‌دهند و یا با صید خود دزدان را راضی می‌کنند و خود را خلاص؛ اما گاهی هم، چون صید و یا پولی ندارند، دزدان مجبورشان می‌کنند از خانواده‌هایشان که آن‌ها هم ندارند بگیرند.
ناخدا افشار خاطرنشان می‌کند: دزدان دریا را ناامن کرده‌اند و به‌تازگی در آب‌های عمان هم می‌آیند و اگر احیاناً لنج ما بتواند فرار کند تا عمان دنبالش می‌آیند؛ در واقع صیادان فراساحل ما با جان خود برای درآوردن نان حلال در دریا بازی می‌کنند.
هرچه باشد؛ بازی با جان به چالشی تمام‌نشدنی برای صیادان فراساحل ایران تبدیل شده است؛ صیادانی که صیادی در ساحل و یا فراساحل را از آبا و اجدادشان به‌ارث بردند و در یک دهه اخیر به حمایتی همه‌جانبه برای بقای شغل آبا و اجدادی‌شان نیاز پیدا کردند.
گزارش از سیدامیرحسین عظیمی
انتهای پیام/ن
