توقف یک پروژه در لرستان؛ ۴ درصد پیشرفت فیزیکی سد معشوره در ۳ دولت

به گزارش خبرگزاری تسنیم از کوهدشت، سد و نیروگاه معشوره شهرستان کوهدشت که در 4 خرداد 92 با سفر محمود احمدی‌نژاد به لرستان کلنگ‌زنی شد، بر روی رودخانه کشکان در 90 کیلومتری غرب شهر خرم‌آباد، 40 کیلومتری جنوب شهر نورآباد و در 45کیلومتری شمال شهر کوهدشت واقع است.

بنا به گفته حبیب‌الله دهمرده استاندار سابق لرستان در خرداد92 اعتبار کلنگ‌زنی سد معشوره که ظرفیت ذخیره یک‌میلیون و 200هزار مترمکعب آب را داشت، هزار و 500میلیارد تومان بود و با بهره‌برداری از آن قرار بود 36هزار هکتار از زمین‌های کشاورزی شهرستان کوهدشت از دیم به آبی تبدیل شود.

براساس گفته دیگر او اعتبار پروژه سد معشوره در بودجه سال 90 آغاز شد و نیز تلاش شده‌بود این پروژه به‌لحاظ اعتبار ریالی و ارزی با مشکلی روبه‌رو نشود و برای 12هزار نفر نیز شغل ایجاد شود.

امیرحمزه حقی‌آبی معاون سابق عمرانی استانداری لرستان نیز در اظهارنظری در خرداد90 گفته‌بود در راستای اجرای مصوبات سفر دولت مبنی بر احداث سد تنگ معشوره برای تأمین آب کشاورزی اراضی شهرستان کوهدشت تخصیص آب این سد به‌میزان 271میلیون مترمکعب از رودخانه کشکان ابلاغ شده‌است.

رضا بابایی رئیس کارگاه سد تنگ معشوره نیز در خرداد90 با اشاره به آغاز ساخت این سد بزرگ در لرستان گفته‌بود مطابق پیش‌بینی‌های انجام‌شده در دوران اوج کاری بیش از 500 نفر در سایت سد و بیش از 800 نفر در نیروگاه مشغول به‌کار خواهند شد.

معشوره، کانون مناقشات خوزستان و لرستان

اما عملیات اجرایی سد معشوره باوجود اظهارنظرهای مسئولان به‌بهانه نداشتن توجیه اقتصادی و نبود اخذ مجوز ماده 215 در سال 92 متوقف شد تا در روزهای پایانی دولت احمدی‌نژاد یک کلنگ‌زنی بدون‌نتیجه به وعده‌های عمران و اشتغال در استان لرستان افزوده شود.

سد معشوره در سال 93 نیز در کانون مناقشات مسئولان استان‌های لرستان و خوزستان قرار گرفت، به‌طوری‌که صیدعیسی دارابی رئیس سابق مجمع نمایندگان خوزستان در تیر93 در اظهارنظری گفته‌بود مشکلاتی  که این سد برای رودخانه‌های کرخه، پلدختر، اندیمشک، شوش و دشت آزادگان ایجاد می‌کند را مستدل مطرح کرده‌ایم، زیرا بااحداث این سد وانتقال آب از سرشاخه‌های رود دز این مناطق دچار کم‌آبی مضاعف می‌شوند.

تعطیلی سد معشوره از سوی وزارت نیرو

ابراهیم آقامحمدی رئیس سابق مجمع نمایندگان لرستان در واکنش به اعلام توقف سد معشوره از سوی وزارت نیرو در 12خرداد93 در اظهارنظری گفته‌بود اگر پروژه راه‌آهن خرم‌آباد به خوزستان انجام نشود، ما نمی‌توانیم از بن‌بست جاده‌ای خارج شویم که باید بگویم سد معشوره با 600میلیارد ریال هزینه اکنون متوقف‌شده‌ و وزارت نیرو دستور تعطیلی آن ‌را صادر کرده‌است و این برای ما قابل‌قبول نیست.

اعلام مخالفت‌ها با احداث سد معشوره منحصر به وزارت نیرو و استان خوزستان نشد، بلکه از داخل لرستان نیز احداث این سد واکنش‌هایی را برانگیخت، به‌طوری‌که سید حمید رضا کاظمی نماینده‌ مردم پلدختر در مجلس نیز در اظهارنظری در سال95 گفته‌بود بیم آن‌را داریم همان‌طور که ساخت آزادراه خرم‌زال سبب تعطیلی شغل چندهزار پلدختری شد ساخت سد معشوره نیز سبب خشک‌شدن اراضی کشاورزی پایین‌دست شود. او هم‌چنین در این اظهارنظر گفته‌بود در مورد ساخت سد معشوره تابع نظر کارشناسی هستیم، اما با نظر کارشناسی که ذره‌ای از حقوق مردم پلدختر را ضایع کند به‌شدت مخالفم.

سد معشوره، قربانی سیاسی‌بازی

همه‌ ماجراها و مخالفت‌ها با احداث سد معشوره به اینجا ختم نشد، بلکه سردار عبادالله عبداللهی، فرمانده قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیا در 13اردیبشهت97 از مسائل سیاسی این سد پرده برداشت. او در این اظهارنظر گفته‌بود سد معشوره قربانی مسائل سیاسی در استان شد، نباید این کار انجام می‌گرفت. حوضه آب‌ریز این سد 150 کیلومتر طول دارد، چرا این مسائل باید پیش می‌آمد که ذخیره سدی که قرار بود یک‌میلیارد مترمکعب باشد امروز به بین 50 و نهایت 100 میلیون مترمکعب برسد؛ این در حالی‌ست که آب این سد می‌تواند آب موردنیاز نورآباد، خرم‌آباد و فیروزآباد را تأمین کند.

نظر وزارت نیرو برای تعطیلی سد معشوره و اظهارنظرهای برخی از مسئولان استان‌های لرستان و خوزستان نسبت به مخالفت با احداث این سد در لرستان کافی بود که واکنش‌های رسانه‌های استان به تعطیلی این پروژه در لرستان افزایش بیابد و مردم کوهدشت نیز در اعتراض‌هایی توقف سد معشوره را مرگ زمین‌های کشاورزی اعلام کردند.

سال 85، استارت پروژه سد معشوره

هوشنگ بازوند استاندار سابق لرستان نیز در اظهارنظری در 19فروردین 96 گفته‌بود سد معشوره  در سال 96 تعیین‌تکلیف می‌شود، او در اظهارنظر دیگر خود در اردیبهشت93 گفته‌بود در جلسه‌ای با وزیر نیرو تصمیم‌گیری شد که اجرای این پروژه بدون هیچ‌گونه تغییری در بحث انتقال آب کشاورزی آن اجرایی شود، من خودم استارت این پروژه را سال 85 باتوجه به بحث کشاورزی زدم و این موضوع را مورد توجه قرار دادیم، چرا که اعتقاد داریم یک استدلال کارشناسی به‌دنبال دارد.

پروژه مرده و مسدود

اما از سوی دیگر سیدموسی خادمی استاندار لرستان در اظهارنظر دیگری در 13بهمن96 سد معشوره را یک طرح مرده و مسدود خوانده و گفته‌بود این سد یک طرح مرده بود که خوشبختانه از مسدودیت خارج‌شده و به‌لحاظ مالی نیز تخصیص گرفته که سال آینده به‌صورت نهایی اجرایی خواهد شد؛ امسال حدود 14میلیارد تومان برای این سد مهم که مطالبه مردم شهرستان کوهدشت است در نظر گرفته شده‌است.

بنا به گفته دیگر استاندار لرستان در آبان96 سد معشوره در مقطعی شروع‌ و بعدها به‌دلایل مختلفی متوقف ‌شده‌است، در حال حاضر این پروژه موضوعات مهمی ازجمله بحث تخصیص آب، نحوه انتقال و تخصیص آب بین شهرستان‌های مسیر در این پروژه وجود دارد و بخش عمده‌ای از این موضوعات داخلی و قابل‌حل است، اما موضوع اصلی ما این بوده که بتوانیم تخصیص آب مناسب برای سد و هم‌چنین تأمین منابع برای پروژه داشته باشیم.

او هم‌چنین در این اظهارنظر گفته‌بود با شرایطی که وجود دارد باید پیگیری لازم را برای پروژه داشته باشیم، این امر نیازمند مذاکره با مجموعه وزارت نیرو و هم‌چنین قرارگاه خاتم به‌عنوان پیمانکار پروژه است و تصمیم‌گیری نهایی در رابطه با سد نیازمند بررسی و مذاکرات بیشتر است.

پیگیری خبرگزاری تسنیم

پیش از این خبرگزاری تسنیم در گزارش‌هایی باعنوان«3 دولت و یک پروژه؛ کلاف سردرگم سد معشوره میان وعده‌ها»و « ادامه پیگیری‌های تسنیم؛ وعده‌های جدید برای سد معشوره» به وعده‌های احداث سد معشوره در شهرستان کوهدشت پرداخته‌است، از آن زمان تاکنون این سد دستمایه وعده‌ها و اظهارنظرهای دیگری از سوی مسئولان استان قرار گرفته، به‌طوری‌که غالب این اظهارنظرها از رفع مشکلات سد معشوره سخن می‌گوید.

نورمحمد فردی بیرانوند فرماندار سابق شهرستان کوهدشت در اظهارنظری اعلام کرده‌بود سد معشوره یکی از مطالبات اصلی مردم کوهدشت است و امسال 14میلیاردتومان اعتبار برای ساخت این سد تخصیص داده شده‌است؛ ضرورت احداث آن مورد تأیید دستگاه‌های مرتبط قرار گرفته‌ و در اوایل سال 97 عملیات اجرایی سد معشوره شروع می‌شود.

کاهش حجم مخزن سد معشوره

ازسوی دیگر رضا میرزایی مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان لرستان در اظهارنظر دیگری در 28فرورین 97 گفته‌بود سد معشوره سالیان سال پیگیری شد تا اجرایی شود چراکه این سد می‌تواند شهرستان کوهدشت را نجات دهد، با پیگیری‌هایی که صورت گرفت وزارت نیرو موافقت کرد 100میلیون مترمکعب برای این سد تخصیص دهد و بناست تیرماه امسال عملیات اجرایی سد معشوره توسط آب نیرو کشور آغاز شود.

او در اظهارنظر دیگر خود در خرداد 97 گفته‌بود قبلاً حجم مخزن این سد حدود 580میلیون مترمکعب بوده‌است، کارفرمای این سد شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران بوده، وزارتخانه تغییراتی در ابعاد سد معشوره داده‌ و آن‌را به مشاور برای طراحی ابلاغ کرده‌است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان در بخش دیگری از این اظهارنظر گفته‌بود حجم مخزن سد معشوره از 580میلیون مترمکعب به 100 میلیون مترمکعب کاهش پیدا کرده‌است، هدف از اجرای این سد تأمین 100 میلیون مترمکعب آب شرب، صنعت و کشت‌های گلخانه‌ای برای شهرستان کوهدشت و تأمین حق‌آبه‌های پایین‌دست در شهرستان‌های پلدختر، دوره چگنی و خرم‌آباد است و امیدواریم طی دو تا سه ماه آینده عملیات اجرایی بدنه سد آغاز شود.

هم‌چنین الهیار ملکشاهی، نماینده مردم کوهدشت و رومشکان در مجلس در اظهارنظری در 5شهریور97 گفته‌بود اجرای این سد سال گذشته توسط دولت تصویب و تأیید شد به‌طوری‌که اعتبار آن تخصیص‌یافته و 100 میلیون مترمکعب آب نیز به آن اختصاص‌یافته که قابلیت افزایش حجم سد به 200 میلیون مترمکعبی وجود دارد.

وعده‌های جدید سد معشوره

او در اظهارنظر دیگر خود در مورد سد معشوره در 24تیر97 گفته‌بود همه مشکلات این سد برطرف شده و هیچ‌گونه مانعی در احداث این سد وجود ندارد، دولت پشتیبان احداث سد معشوره است و اگر سد معشوره برا اساس برنامه‌ جدید آن پیش برود، 100 میلیون مترمکعب آب به کوهدشت می‌رسد.

سیدموسی خادمی استاندار لرستان نیز در اظهارنظر دیگر خود در شهریور 97گفته‌بود سد معشوره از نیاز‌های تاریخی این منطقه است، با تلاش نماینده و دولت طی سال گذشته توانستیم در بودجه سال جاری اعتباراتی برای آن در نظر بگیریم، از توازن منطقه‌ای و ملی برای آن اعتبار اختصاص داده ‌شده‌است که با هماهنگی دستگاه‌های مربوطه باید عملیات اجرایی آن را تا پایان سال شروع کنیم.

کمبود اعتبار برای سد معشوره

در حالی سخنان مسئولان استان لرستان از اجرایی‌شدن سد معشوره تا پایان سال97 و رفع مشکلات احداث این سد در شهرستان کوهدشت گفته‌بود که الهیار ملکشاهی نماینده مردم کوهدشت و رومشکان در مجلس در اظهارنظر متفاوتی در 21شهریور97 گفته‌است همه کارهای سد معشوره انجام‌شده، این سد توسط رئیس‌جمهور سابق هم کلنگ‌زنی شد و قسمتی از کار هم انجام شد، دولت جدید که روی کار آمد گفت که می‌خواهیم آن را بازبینی کنیم، تقریباً آن را متوقف کردند، الان هم که مشکلات سد معشوره را برطرف کرده‌ایم با کمبود اعتبار مواجه هستیم و نتیجه آن بیکاری و فقر در شهرستان کوهدشت است.

باوجود وعده‌های 12ساله سد معشوره در کوهدشت، اما آخرین وضعیت اعتباری این سد از زبان رئیس کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس نشان می‌دهد که خوش‌بینی چندانی برای احداث و تکمیل این پروژه در لرستان وجود ندارد، هرچند احداث سد معشوره بارها در دولت‌های مختلف وعده اجرا گرفته‌بود.

پیشرفت فیزیکی سد معشوره، 4 درصد

بهروز مرادی سرپرست شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران در گفت‌وگو با تسنیم می‌گوید کارفرمای سد معشوره شرکت آب و نیرو بوده، حجم مخزن این سد 177میلیون مترمکعب است و به‌دلیل خسارت بالای مخزن، باتوجه به برداشت‌های بالادستی و هم‌چنین تغییر اقلیم طی ١٥ سال اخیر امکان تأمین تخصیص قبلی به سد معشوره نبود.

به گفته این مسئول، تخصیص فعلی سد معشوره 100 میلیون مترمکعب در سال برای مصرف شرب، صنعت و کشاورزی صنعتی شهرستان کوهدشت است و فعلاً اجرای زیرساخت‌های سد در دستور کار بوده و پیشرفت فیزیکی کل کار حدود 4 درصد است.

آرزوی مردم کوهدشت را برآورده می‌کنیم

آن‌طور که سرپرست شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران می‌گوید نقشه‌ها و مدارک فنی بدنه سد تهیه و برای اجرا تحویل پیمانکار شده و باتوجه به جلسه هماهنگی‌ای که در حضور استاندار لرستان، نماینده مردم کوهدشت و رومشکان و فرمانده قرارگاه خاتم داشتیم، امید است که پس از تأمین اعتبار کار اجرایی هرچه سریع‌تر شروع شود و از نظر کارفرما پیمانکار می‌تواند فعالیت اجرایی را شروع نماید.

به گفته مرادی، اعتبار سال‌97 سد معشوره 187میلیون ریال شامل منابع عمومی 97 میلیون ریال، تبصره 19 40 میلیارد ریال و سایر منابع50 میلیارد ریال است، شرکت آب و نیرو تمام تلاش خود را برای بالابردن اعتبار این طرح در لایحه بودجه سال آینده خواهد کرد و در صورتی که بخش خصوصی اعلام آمادگی کند، از طریق تبصره ١٩ هم می‌توان این کار را اجرایی نمود و ان‌شاءالله با پیگیری‌های شرکت، حمایت‌های استاندار لرستان، نماینده مردم کوهدشت و رومشکان و کمک سردار عبداللهی به‌طور قطع آرزوی چندین ساله مردم کوهدشت را برآورده خواهیم ساخت.

شهرستان کوهدشت در سال‌های اخیر با نشست زمین و فوق‌بحران کمبود آب روبه‌روست، اما هم‌چنان وعده‌های این سد زمین‌های کشاورزی این شهرستان را میان دو رود کشکان و سیمره تشنه نگه‌ داشته‌‌است و معلوم نیست عملیات اجرایی سد معشوره که قرار بود 250میلیون مترمکعب از آب تخصیص داده‌شده آن برای مصارف کشاورزی باهدف تبدیل حدود 36هزارهکتار اراضی دیم به آبی به‌روش آبیاری تحت فشار و کشت گلخانه‌ای استفاده شود، در چه‌زمانی در میان وعده‌های ادامه‌دار مسئولان لرستان به اجرا خواهد رسید؟

گزارش از فاطمه نیازی

انتهای پیام/م