به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همزمان با بیست و ششمین هفته کتاب و به مناسبت چهلمین سال پیروزی انقلاب اسلامی اقدام به ارائه آمار نشر و نویسندگی در چهار دهه پیروزی انقلاب اسلامی کرده است.هر چند این آمار آنچنان که انتظار میرود، کامل و جامع نیست و جای خالی برخی شاخصها از جمله شمارگان و قیمت کتاب خالی است، اما نکات قابل توجهی نیز در خود دارد که میتواند نمایی نسبتاً روشن از وضعیت نشر در چهار دهه گذشته را مجسم کند.
آمار انتشار کتاب در تهران و شهرستانها در 4 دهه انقلاب اسلامی
براساس آمار مربوط به 40 سال نشر در جمهوری اسلامی ایران در دهه اول انقلاب یعنی سالهای 57 تا 66، 26 هزار و 528 عنوان کتاب در تهران و هشت هزار و 477 عنوان در دیگر شهرها منتشر شده است.
دهه دوم انقلاب یعنی سالهای 67 تا 76 تهران شاهد انتشار 79 هزار و 793 عنوان کتاب و سایر شهرها شاهد انتشار 15 هزار و 571 عنوان کتاب بودهاند. این نشان میدهد که دهه دوم انقلاب تعداد شمارگان نشر نسبت به دهه اول رشد سه برابری را در تهران تجربه کرده است. اما در دهه سوم انقلاب این رشد دو برابری به بیش از سه برابر در تهران و شش برابری در سایر شهرها رسیده است، بر این اساس تهران شاهد انتشار 282 هزار و 964 عنوان کتاب و سایر شهرها 92 هزار و 297 عنوان کتاب را منتشر کردهاند.
در دهه چهارم انقلاب یعنی سالهای 87 تا 96 تهران شاهد انتشار 548 هزار و 689 عنوان کتاب و سایر شهرها شاهد 178 هزار و 171 عنوان کتاب بوده است، انتشار کتاب در دهه چهارم انقلاب نسبت به دهه سوم رشد کمتری داشته است.
تعداد پدیدآورندگان کتاب
در سال نخست پیروزی انقلاب،312 نویسنده در ایران کتاب منتشر کردهاند، پس از آن شمار تعداد نویسندگان رشد ناگهانی و قابل توجهی پیدا میکند به طوری که در سال بعد از آن به 1352 نفر میرسد. این رقم در سال 96 به 89هزار و 474 نفر افزایش مییابد.
در مجموع در دهه اول انقلاب 26 هزار و 978 مؤلف کتاب منتشر کردهاند. در دهه دوم 76 هزار و 360 مولف و در دهه سوم 266 هزار و 720 مولف و در دهه چهارم 604 هزار و 781 مولف داشتهایم.
زنان چه سهمی از نشر ایران دارند؟
آمار تعداد نویسندگان زن و مرد در سالهای پیروزی انقلاب اسلامی نیز آمار قابل توجهی است، در سال 57 تعداد نویسندگان مرد 388 نفر بوده است که این رقم در سال 96 به 60 هزار و 33 نفر میرسد. اما در سال نخست پیروزی انقلاب اسلامی تنها 11 نویسنده زن در ایران کتاب منتشر کردهاند. در سال بعد از آن یعنی در سال 58 این آمار افزایش قابل توجهی در حدود هشت برابر پیدا میکند و 80 نویسنده زن در ایران کتاب منتشر میکنند پس از آن شمار نویسندگان زن با شیبی ملایم افزایش پیدا کرده و به 28 هزار و 239 نویسنده در سال 96 میرسد.
آمار عناوین کتاب
در سالهای اخیر همواره مسئولان از رشد عناوین کتاب به عنوان یک شاخص برای گزارش عملکرد خود استفاده کردهاند. آمارهای نشر نشان میدهد دهه اول انقلاب 35 هزار و 25 عنوان کتاب در ایران منتشر شده است. در دهه دوم یعنی از اواسط دولت چهارم تا اواخر دولت ششم 95 هزار و 364 عنوان کتاب منتشر شده است. این رقم در دهه سوم انقلاب به 375 هزار و 261 عنوان فزونی مییابد و با رشد تقریباً دو برابری در دهه چهارم انقلاب به 726 هزار و 860 عنوان میرسد. به عبارت دیگر تعداد عناوین کتاب در چهار دهه پیروزی انقلاب رشدی 20 برابری را سپری کرده است.
نسبت تألیف و ترجمه در چهار دهه پیروزی انقلاب اسلامی
بررسی آمارهای نشر در چهار دهه پیروزی انقلاب نمایی از تناسب تألیف و ترجمه را نشان میدهد. براین اساس در دهه نخست انقلاب شمار کتابهای تألیفی 25 هزار و 221 عنوان و شمار کتابهای ترجمه ای 9 هزار و 804 عنوان بوده است. همچنین در دهه دوم انقلاب شمار کتابهای تألیفی 68 هزار و 478 عنوان و شمار کتابهای ترجمه 26 هزار و 886 عنوان شده است.
آمارها نشان میدهد دهه سوم انقلاب 291 هزار و 68 عنوان کتاب تألیفی و 84 هزار و 193 عنوان کتاب ترجمه بوده است. در دهه چهارم نیز 575 هزار و 440 عنوان کتاب تألیف و 151 هزار و 420 عنوان کتاب ترجمه شده اند.
چاپ نخست و چاپ مجددها
در سالهای نخست پیروزی انقلاب، شمار چاپ اول کتابهای منتشر شده در دهه نخست پیروزی انقلاب اسلامی 22 هزار و 484 عنوان و در دهه دوم 45 هزار و 687 عنوان و در دهه سوم 195 هزار و 647 عنوان و در دهه چهارم 403 هزار و 426 عنوان بوده است.
همچنین شمار کتابهای چاپ مجدد دهه اول انقلاب 12 هزار و 541 عنوان، دهه دوم انقلاب 49 هزار و 677 عنوان، دهه سوم انقلاب 179هزار و 614 عنوان و دهه چهارم انقلاب 323 هزار و 434 عنوان بوده است.آمارها نشان میدهد در دهه دوم و سوم انقلاب شمار کتابهای چاپ مجدد بر چاپ نخست فزونی یافته است.
کمکآموزشی، دین، کودک و نوجوان در صدر انتشار کتاب
آمارهای موضوعی کتابهای منتشره نشان میدهد که کتابهای مربوط به حوزه کمک آموزشی با 226 هزار و 256 عنوان در صدر فهرست انتشار کتاب قرار داشته اند بعد از آن دین با 195 هزار و 392 عنوان کتاب و کودک و نوجوان با 175 هزار و 467 عنوان کتاب در مراحل بعدی قرار دارد. ادبیات، علوم عملی، علوم اجتماعی، تاریخ و جغرافیا، فلسفه و روانشناسی، زبان، هنر، علوم طبیعی و ریاضیات و کلیات در مراحل بعدی قرار دارند.
انتهای پیام/