فصل جدید روابط قطر و قرقیزستان؛ دوحه در بیشکک به دنبال چیست؟
با توسعه روابط سیاسی و دیپلماتیک، ارتقاء مناسبات امنیتی و گسترش همکاری‌های اقتصادی قرقیزستان و قطر از سال ۲۰۱۷، به نظر می‌رسد سفر قریب‌الوقوع امیر قطر به بیشکک در آینده‌ای نزدیک این روابط را وارد فاز جدیدی کند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ، روابط دیپلماتیک قرقیزستان و قطر کمی دیرتر از دیگر کشورها از مارس 1998، حدودا 7 سال پس از استقلال این جمهوری آسیای مرکزی صورت گرفت. پس از آن نیز شاهد آن بودیم که سفارت قطر در بیشکک 14 سال بعد، در سال 2012 تاسیس شد. در سال 2015 نیز سفارت قرقیزستان در دوحه تاسیس شد. با این حال از سال 2017 شاهد افزایش سرعت روند توسعه روابط دو کشور بوده‌ایم. به نظر می‌رسد این تقویت همگرایی فراتر از ملاحظات سیاسی و در چارچوب برنامه‌ای مدون صورت می‌گیرد، چرا که با بروز تحولات مختلفی همچون بحران سیاسی دوحه و ریاض و مسائل دیگر، تغییری در روند رو به رشد این مناسبات صورت نگرفته است.
گفت‌و‌گوهای سیاسی و دیپلماتیک
از سال 2015 به بعد شاهد افزایش گفت‌و‌گوهای سیاسی و دیپلماتیک در سطوح مختلف میان قطر و قرقیزستان هستیم. در همین راستا وزرای خارجه دو کشور در فوریه 2017، در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ با یکدیگر دیدار کرده و پیرامون توسعه مناسبات دوجانبه گفتوگو کردند. در همین ماه همچنین سفیر قرقیزستان در دوحه با دادستان کل قطر دیدار کرده و دو کشور زمینه‌های همکاری‌های قضایی و حقوقی را مد نظر قرار دادند. یک ماه پس از این دیدار در مارس 2017، نخستین کمیسیون گفت‌و‌گوهای میان دولتی دو کشور در دوحه برگزار شد. این نخستین کمیسیون مشترک دولت قرقیزستان با یک کشور عربی بود که با حضور وزرای اقتصاد، فرهنگ و ورزش، انرژی و صنعت، معاون رئیس‌جمهور و روسای برخی نهادها و شرکت‌های دولتی برگزار گردید. فراهم آوردن زیرساخت‌های توسعه روابط دو کشور اصلی‌ترین هدف برگزاری این کمیسیون مشترک بود. پس از آن نیز در ماه آوریل همین سال در دیدار سفیر قرقیزستان در دوحه با معاون رئیس پارلمان قطر، پیرامون توسعه همکاری‌های پارلمانی دو کشور رایزنی‌هایی صورت گرفت.
مناسبات امنیتی
نکته دیگری که در مناسبات دو کشور جلب توجه می‌کند، ورود مستقیم پیوندهای این دو کشور کوچک به مقوله‌های امنیتی است. در همین راستا در ماه آوریل سال 2017 یک هیات نظامی قطری به رهبری ژنرال جاسم احمد المهاندی، فرمانده مرکز ملی دفاع و مدیریت بحران دولت قطر به بیشکک سفر کرده و با ژنرال رحیم‌بردی دویشی‌بایف، رئیس ستاد مشترک نیروهای مسلح قرقیزستان دیدار می‌کند. توسعه همکاری‌های نظامی و فنی میان دو کشور محور این دیدارها و گفت‌و‌گوها بود. پس از آن نیز یک ماه بعد در مه 2017، یک هیات از وزارت امور داخلی قطر به ریاست علی حسن الکوبیسی، رئیس دپارتمان جرائم سایبری و اقتصادی به بیشکک سفر کرده و با دانیار عبدیکاروف، معاون وزیر امور داخلی قرقیزستان دیدار می‌کند. با آغاز بحران سیاسی قطر در ماه ژوئن به نظر می‌رسد این گفت‌و‌گوهای امنیتی با رکود مواجه شده، اما از ماه نوامبر سال جاری میلادی (2018) و پس از دیدار سفیر قطر در بیشکک با فرمانده ستاد کل نیروهای مسلح قرقیزستان، به نظر می‌رسد این تعاملات از گرفته شده است.
همکاری‌های اقتصادی
طبیعتا برای کشوری مانند قرقیزستان جذابیت‌های اقتصادی دوحه بیش از هر موضوع دیگری اهمیت دارد. در همین راستا ارازبیک کوژوشایف، وزیر اقتصاد قرقیزستان در سفر به دوحه در مارس 2017 با رئیس اتاق بازرگانی و صنعت قطر دیدار کرده و پیرامون همکاری‌های اقتصادی دو کشور گفتوگو می‌کنند. صادرات مواد غذایی از قرقیزستان به قطر اصلی‌ترین محور این دیدار بود. در این سفر کوژوشایف یا نخست‌وزیر و وزیر امور داخلی قطر هم دیدار کرده و پیرامون توسعه مناسبات رایزنی می‌کنند. طرح‌ریزی برگزاری نخستین مجمع مشترک اقتصادی دو کشور در دوحه در همین دیدار صورت می‌گیرد. 2 ماه پس از این دیدار بود که نمایشگاه محصولات قطری در قرقیزستان برگزار شده و وزیر فرهنگ و ورزش قطر نیز به بهانه این نمایشگاه به بیشکک سفر می‌کند. درست 5 روز پس از این سفر نیز سفیر قرقیزستان در دوحه در دیدار با رئیس صندوق توسعه قطر پیرامون جذب سرمایه‌گذاری این کشور حاشیه خلیج فارس در قرقیزستان رایزنی می‌کند.
بهره‌مندی از کمک‌های بشردوستانه قطری‌ها نیز دیگر حوزه مناسبات اقتصادی دو کشور بوده است. در همین راستا در خلال دیدار وزرای بهداشت دو کشور، یک نهاد خیریه قطری 3 آمبولانس پیشرفته به وزارت بهداشت قرقیزستان اهدا می‌کند. سفارت قطر در بیشکک نیز به بهانه‌های مختلف کمک‌های بشردوستانه مختلفی را به‌ویژه به دانش‌آموزان مناطق محروم قرقیزستان اهدا کرده است. صلیب سرخ دو کشور نیز در مه 2017 تفاهم‌نامه‌ای در زمینه اجرای پروژه‌های مشترک در حوزه مسائل بشردوستانه به امضا رسانده‌اند.
ترانزیت هوایی و گردشگری
حوزه ترانزیت هوایی یکی از مزیت‌های نسبی قطر در منطقه جنوب غرب آسیا به حساب می‌آید. در همین راستا در چارچوب سفر وزیر اقتصاد قرقیزستان به دوحه در مارس 2017، وی دیداری با رئیس شرکت «هواپیمایی قطر» صورت داده و پیرامون توسعه همکاری‌ها در زمینه هوانوردی و ارتباطات، به‌ویژه برقراری پرواز مستقیم میان بیشکک و دوحه بحث و رایزنی می‌شود. یک ماه بعد در آوریل همان سال، سفیر قرقیزستان در دوحه طی جلسه‌ای در اتاق بازرگانی قطر اعلام می‌کند که به زودی پرواز مستقیم دوحه-بیشکک، 2 بار در هفته برقرار خواهد شد.
با آغاز بحران سیاسی عربستان سعودی و قطر و بسته شدن مسیرهای پروازی به دوحه، این امر به تعویق می‌افتد. در این زمان پرواز از بیشکک به دوحه که از طریق هواپیمایی‌های امارات و عربستان سعودی صورت می‌گرفت به طور کلی قطع شد. در همین زمان وزارت امور خارجه قرقیزستان طی بیانیه‌ای به شهروندان این کشور توصیه می‌کند مسیرهای پروازی خود برای سفر به قطر را مورد بازنگری قرار دهند.
با این حال با امضای موافقتنامه ترافیک هوایی در نوامبر سال جاری میلادی (2018) میان دو کشور در دوحه، توافق آغاز پرواز مستقیم صورت گرفته است و پیش‌بینی می‌شود به زودی این موضوع صورت پذیرد.
در حوزه گردشگری نیز قرقیزستان نگاه ویژه‌ای به قطر دارد. پیش از آن در راستای برنامه‌های توسعه صنعت توریسم، بیشکک شهروندان قطری را از دریافت روادید برای سفر به قرقیزستان معاف کرده بود. در همین راستا لغو روادید برای سفر شهروندان قرقیز به قطر نیز موضوعی بود که در آگوست 2017 در دیدار سفیر قرقیزستان در دوحه با مدیر امور کنسولی وزارت امور خارجه قطر مطرح شد.
سفر قریب‌الوقوع امیر قطر به قرقیزستان
در دیدار اخیر داستان‌بیک جمعه‌بیک‌اف، رئیس پارلمان قرقیزستان با عبدالله احمد الصلیتی، سفیر قطر در بیشکک، مسائل مربوط به همکاری‌های دوجانبه میان دو کشور مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
در این دیدار طرفین پیرامون سفر امیر قطر به قرقیزستان در آینده‌ای نزدیک نیز بحث و گفتوگو کردند. اگرچه تاریخ دقیق این سفر همچنان مشخص نشده است، اما صورت گرفتن چنین دیداری می‌تواند نشان‌گر سطحی جدید از روابط دو کشور باشد.
در مجموع اگرچه مواردی چون خروج از بن‌بست ژئوپلیتیک و توسعه مناسبات اقتصادی، بهره‌مندی از منابع غذایی و محصولات قرقیز و رقابت با عربستان سعودی در خصوص توسعه مناسبات دوحه و بیشکک مطرح می‌شود، اما همچنان پیش‌بینی اهداف آشکار و نهان دو کشور پیش از شکل‌گیری مکانیزم تعاملات دوجانبه ممکن نیست.
