قزوین|ناتوانی واژه بحران در توصیف فاجعه بی آبی؛ از غارت آب تا زلزله خاموش+فیلم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از قزوین، یکی از مهم‌ترین و بزرگترین مشکلات کشور، کمبود آب است که در برخی از مناطق و استان‌ها از بحران گذشته و به فاجعه‌ای بزرگ تبدیل شده است.

مشکل، معضل، بحران و فاجعه، سطح هر حادثه‌ای را مشخص می‌کند؛ واقعیت این است که وضعیت منابع آب به قدری مخوف شده که به کار بردن واژه بحران برای کمبود آب نمی‌تواند صحیح باشد؛ بلکه باید واژه سنگین‌تری همچون فاجعه را برای آن به کار برد.

تصور کنید تشنه‌اید و می‌خواهید لیوان آبی بنوشید؛ شیر آب را باز کرده و لیوان را زیر آن می‌گیرید و با تغییر رنگ آب مواجه می‌شویدو طعم آن نیز دیگر برایتان گوارا نیست؛ چه حالی به شما دست می‌دهد؟ چه رسد به آنکه جریان آب در لوله‌ها قطع شود.

بیش از 50 سال است که کارشناسان درباره مصرف بی رویه آب در قزوین هشدار داده‌اند، ولی متأسفانه بر خلاف این هشدارها و ممنوعه شدن دشت قزوین، نه تنها مصرف آب کنترل نشده است، بلکه برداشت از آن نیز روز به روز افزایش پیدا کرده، به نحوی که تنها در 20 سال گذشته مصرف آن دو برابر شده است.

یکی از مسئولان دستگاه‌های متولی آب در استان قزوین می‌گوید: کشاورزی در استان قزوین به شدت توسعه پیدا کرده است؛ به نحوی که تنها در 20 سال گذشته 130 هزار هکتار به سطح کشت اضافه شده و مصرف آب را نیز دو برابر کرده است.

وی ادامه می‌دهد: این در حالی است که دشت قزوین از سال 1345 ممنوعه اعلام شده است، ولی با این وجود، حتی در برهه‌ای از زمان چاه‌های جدیدی تأسیس شده و جواز دریافت کرده‌اند.

بهنام ملکی می گوید: بر اساس بررسی‌های صورت گرفته، برداشت آب از منابع زیرزمینی قزوین حدود دو برابر ظرفیت است به نحوی که ما سالانه یک میلیارد و 550 میلیون متر مکعب فقط از دشت قزوین و از طریق چاه‌ها برداشت می‌کنیم، در حالی که این رقم باید 870 میلیون متر مکعب باشد.

معاون شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: روزبه روز سطح آب‌های زیرزمینی در حال پایین رفتن است؛ فرونشست‌های زیادی اتفاق افتاده و کیفیت آب رو به کاهش و در حال شور شدن است.

ملکی تصریح کرد: اگر این روند ادامه پیدا کند و جلوی مصرف بی رویه آب را نگیریم، وسعت زیادی از دشت فرونشست کرده و زلزله خاموش اتفاق می‌افتد و به زیرساخت‌های اساسی استان خسارت جدی وارد می‌کند.

وی افزود: این در حالی است که اگر وسعت بیشتری از دشت فرونشست کند، آبخوان ظرفیت نگهداری آب را نیز از دست داده و دیگر قابل احیا نخواهد بود.

معاون شرکت آب منطقه‌ای استان قزوین گفت: به دلیل از بین رفتن پوشش‌های گیاهی در تاکستان، بوئین زهرا و جنوب آبیک این مناطق در حال تبدیل به کانون ریزگرد بوده و خطر آن استان‌های همجوار را نیز تهدید می‌کند.

ملکی خاطر نشان کرد: سالانه 2 میلیارد و 300 میلیون متر مکعب برداشت آب از منابع استان داریم؛ حدود 10 هزار متر مکعب آب در هکتار استفاده می‌شود که این میزان مصرف، با هیچ استانداردی در دنیا سازگار نیست.

این مسئول بیان کرد: در تمام دنیا به ازای هر متر مکعب آب، چند کیلوگرم محصولات کشاورزی تولید می‌شود؛ این در حالی است که در ایران زیر یک کیلوگرم تولید می‌شود که کیفیت مطلوبی نیز ندارد.

وی اجرای سیستم‌های آبیاری نوین را تنها راه نجات دشت قزوین دانست و عنوان کرد: استفاده از این سیستم‌های آبیاری باید با هدفگذاری کاهش مصرف آب انجام شود، نه توسعه کشاورزی.

آبخیزداری راهکاری برای تقویت آب‌های زیرزمینی

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان قزوین در گفت‌وگو با تسنیم اظهار داشت: استفاده بهینه از آب از مضوعات مهم و اساسی است که باید مورد توجه مسئولان و متولیان آب باشد.

وی افزود: برداشت بی رویه آب سبب شده است تا بخش‌هایی از دشت قزوین با وسعت زیاد فرونشست داشته و شکاف‌های عمیقی بردارد که این موضوع فاجعه بزرگی است.

علی اکبر اسدالهی تصریح کرد: استفاده از روش‌های نوین آبیاری و تقویت سفره‌های آب زیرزمینی تنها راه نجات دشت قزوین است که این اداره کل بر اساس وظایف خود اقداماتی در راستای تقویت منابع آبی انجام داده است.

مدیرکل منابع طبیعی استان قزوین گفت: خوشبختانه 145 میلیارد ریال از صندوق توسعه ملی به بحث آبخیزداری قزوین اختصاص داده شده است که با استفاده از آن، عملیات آبخیزداری در 118 هکتار از اراضی استان در حال انجام است.

صرفه جویی در آب همراه با حفظ امنیت غذایی

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین درباره حفاظت از منابع آبی می‌گوید: حفاظت از منابع آب استان از موضوعات مهم و جدی در استان است که باید همه دستگاه‌های مرتبط نسبت به آن اهتمام ورزند.

وی می‌افزاید: با توجه به اینکه بیش از 90 درصد آب در تولیدات کشاورزی مصرف می‌شود، جهاد کشاورزی وظیفه دارد تا سیاست‌های لازم برای صرفه جویی در آب و افزایش راندمان آب کشاورزی را به طور کامل اجرا کند.

اولویت کشت با محصولات کم آب بر و ارز آور است

فاطمه خمسه تأکید می‌کند: حفظ امنیت غذایی نیز یک موضوع بسیار مهم است که نمی‌توان آن را نادیده گرفت، در واقع کشت باید به گونه‌ای انجام شود که بیشترین بازدهی را داشته باشد؛ بنابراین باید با برنامه‌ریزی دقیق، اصلاح الگوی کشت را داشته باشیم تا ضمن داشتن امنیت غذایی، کمترین میزان آب را استفاده کنیم.

رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان قزوین خاطرنشان می‌کند: کشت برخی محصولات پر آب مانند گندم ضروری است ولی باید با شیوه‌های نوین آبیاری شود تا ضمن امنیت غذایی منابع آبی استان نیز حفظ شود.

وی عنوان می‌کند: در مورد سایر محصولات کشاورزی باید به سراغ محصولاتی برویم که ضمن مصرف آب کم، بیشترین درآمدزایی، اشتغال و ارزآوری را داشته باشد.

خمسه یکی دیگر از راه‌های کاهش مصرف آب را انسداد چاه‌های غیرمجاز و نصب کنترهای هوشمند برشمرده و بر روی آن تأکید می‌کند.

مماشاتی در انسداد چاه‌های غیر مجاز در کار نیست

رئیس کل دادگستری استان قزوین نیز می‌گوید: انسداد چاه‌های غیر مجاز با جدیت ادامه دارد و در این زمینه هیچ مماشات و تبعیضی در کار نیست.

وی می‌افزاید: ما نمی‌توانیم به خاطر 2000 بهره‌بردار چاه‌های غیر مجاز، امنیت 80 هزار بهره بردار را به خطر بیاندازیم؛ چرا که ذخایر آبی استان قزوین رو به اتمام بوده و در وضعیت بحرانی قرار دارد.

حجت‌الاسلام نورالله قدرتی خاطرنشان می‌کند: متأسفانه برخی از مدیران برای بازگشایی چاه‌های غیر مجاز نامه می‌نویسند و در خواست بازگشایی آن را دارند که این موضوع به هیچ وجه قابل انجام نیست.

رئیس کل دادگستری استان قزوین همچنین به شرکت آب منطقه‌ای استان اختیار داده است تا چاه‌های غیر مجاز را مسدود و همچنین اضافه برداشت چاه‌های مجاز را کنترل کند و همچنین آب واحدهای دامی تعطیل شده و آنهایی که فعالیت کشاورزی می‌کنند را قطع کند.

وی عنوان می‌کند: از 1500 حلقه چاه غیر مجاز تنها 140 حلقه باقی مانده است که آنها نیز به زودی بسته شده و پرونده چاه‌های غیر مجاز مختومه می‌شود.

به گزارش تسنیم رئیس کل سابق دادگستری استان قزوین در مصاحبه‌ای در سال 94 گفته بود " پرونده چاه‌های غیر مجاز تا پایان سال بسته می‌شود."

زنگ خطر آب سال‌هاست که به صدا درآمده و از روی انصاف که بنگریم می‌بینیم اقدامات جدی و زیادی هم برای حفاظت از آب توسط دستگاه‌های مختلف انجام شده است.

در انسداد چاه‌های غیر مجاز که هیچ شکی نیست و باید با جدیت و با سرعت ادامه پیدا کند ولی در مورد چاه‌های مجاز باید اصلاح الگوی کشت صورت گیرد چرا که اهمیت حفظ امنیت غذایی نیز چیزی کمتر از حفظ آب نیست.

جلوگیری از برداشت بی رویه، استفاده از شیوه‌های نوین آبیاری و اصلاح الگوی کشت در کنار تقویت سفره‌های آب زیرزمینی و آبخیزداری تنها راه نجات دشت قزوین است؛ این در حالی است که برخی از کیاهان کم آب بر خلاف اینکه ظرفیت ارزآوری بالایی داشته، ولی مورد بی توجهی قرار گرفته است.

گزارش از جواد حق‌وردی

انتهای پیام/