مصاحبه| سفیر روسیه: ایران و روسیه شریک استراتژیک هستند/ ائتلاف ضدتهران برای مسکو قابل قبول نیست
سفیر روسیه در تهران با بیان اینکه اظهارات اخیر معاون وزیر خارجه این کشور درباره همکاری با ایران تحریف شده است، گفت که ایران و روسیه شریک استراتژیک هستند و مخالفان در غرب به‌دنبال ایجاد شکاف در روابط تهران ــ مسکو هستند.
لوان جاگاریان، سفیر روسیه در جمهوری اسلامی ایران در گفت‌و‌گو با خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری تسنیم می‌گوید «از لحاظ حقوقی چون بین ایران و روسیه قراردادی [نظامی] وجود ندارد، ما متحد نیستیم. اما در عین حال ما شریک استراتژیک هستیم». وی همچنین تصریح کرد: «ما از این نوع همکاری با جمهوری اسلامی ایران در سوریه، البته نه‌فقط در سوریه، بی‌نهایت راضی هستیم و این نوع همکاری را ادامه خواهیم داد».
- جاگاریان در ادامه در خصوص آخرین وضعیت ونزوئلا گفت: «کسی که از موضع مخالفان حمایت می‌کند و حتی آن را به‌رسمیت شناخته است، خیلی عجله کرده است و عجله کار شیطان است». سفیر روسیه افزود: «وضعیت داخلی ونزوئلا هیچ تهدیدی برای امنیت بین‌المللی ایجاد نمی‌کند، در حالی که این مسئله را به شورای امنیت سازمان ملل کشانده‌اند، ولی برخی از کشورهای دیگر هم مشکلات داخلی هم دارند. فرانسه مشکلات داخلی دارد، مثلاً در خصوص جلیقه‌زردها، که برای یازده هفته است که در حال تظاهرات هستند، ولی کسی نمی‌گوید که این موضوع باید در شورای امنیت مطرح بشود».
- سفیر روسیه در تهران با اشاره به نشست ضدایرانی که آمریکایی‌ها قصد دارند در لهستان برگزار کنند، می‌گوید: «برای همه واضح و روشن است که هدف اصلی این کنفرانس ایجاد یک ائتلاف ضدایرانی است که برای ما اصلاً قابل قبول نیست. چرا مناقشه اسرائیل و فلسطین در این دستور کار نیست؟ وضع لیبی چرا در دستور کار نیست؟ باز هم جوابی دریافت نکردیم. کشورهای غربی، لیبی را به‌عنوان یک کشوری که وجود داشت، نابود کردند، لذا درک می‌کنیم که اصلاً رضایت ندارند در خصوص وضعیت لیبی بحثی انجام بدهند». وی تصریح کرد: «روسیه در این همایش ضدایرانی شرکت نخواهد کرد».
- جاگاریان با تأکید بر ارتقای سطح فعلی همکاری‌های اقتصادی، گفت: «ما در حال آماده‌سازی برگزاری جلسه نوبتی کمیسیون مشترک ایران و روسیه هستیم و ان‌شاءالله پس از پایان ماه مبارک رمضان، این جلسه در ایران برگزار می‌شود. و ما خیلی تلاش داریم که سایر شرکت‌های خصوصی و غیرخصوصی روسیه را تشویق کنیم تا به‌خلاف مشکلات مصنوعی ایجادشده از سوی آمریکا و متحدانش، با جمهوری اسلامی ایران همکاری کنند».
- سفیر روسیه در کشورمان ضمن اشاره به آمادگی مسکو برای استفاده از سازوکار ویژه مالی اروپاییها موسوم به SPV برای تجارت با ایران گفت: «ما انتظار داشتیم که سازوکار فوق زودتر راه‌اندازی شود، اما قبلاً فقط وعده‌هایی را می‌شنیدیم که مدام می‌گفتند فردا یا پس‌فردا یا هفته‌های آینده». وی در ادامه افزود: «ما کشور مستقلی هستیم و منتظر دریافت مجوز از طرف آمریکا نیستیم؛ اینکه آیا آنها به ما اجازه می‌دهند یا نمی‌دهند، ما به همکاری خود با جمهوری اسلامی ایران بر اساس منافع ملی روسیه ادامه خواهیم داد».
در ادامه متن کامل مصاحبه تسنیم با سفیر روسیه ارائه شده است:
تسنیم: آقای ریابکوف ــ معاون وزیر خارجه روسیه ــ اخیراً در مصاحبه‌ای اظهاراتی را داشته‌اند که جنجالی شده است. آیا در روابط تهران و مسکو به‌ویژه در رابطه با سوریه اتفاقی افتاده است؟ یا طرفین اختلافاتی پیدا کرده‌اند؟
جاگاریان: ما خیلی تعجب کردیم که این مصاحبه آقای ریابکوف با سی‌ان‌ان به چنین هیاهوهایی منجر شد، چون هیچ تغییری در روابط استراتژیک بین ایران و روسیه اتفاق نیفتاده است. من به‌دقت مصاحبه ایشان را دیدم. از ایشان پرسیدند که "آیا ایران در سوریه متحد روسیه است؟"، ببینید مفهوم کلمه متحد با مفهوم کلمه شریک تفاوت دارد. به‌نظر ما از لحاظ حقوقی، متحد به‌معنای متحد نظامی است، مثلاً روسیه طبق قراردادی که در سال 1992 در تاشکند ازبکستان به امضا رسیده با 5 کشور مشترک المنافع شامل بلاروس، ارمنستان، قزاقستان، تاجیکستان و قرقیزستان متحد نظامی است، یا به‌طور مثال، اعضای پیمان ناتو هم متحد نظامی هستند، لذا از لحاظ حقوقی چون بین ایران و روسیه قراردادی [نظامی] وجود ندارد، ما متحد نیستیم، اما در عین حال ما شریک استراتژیک هستیم، از جمله در خصوص مبارزه با دشمن مشترک‌مان که تروریسم، داعش، جبهه النصره که الآن تغییر نام داده است به هیئت تحریر الشام.
ما از این نوع همکاری با جمهوری اسلامی ایران در سوریه، البته نه‌فقط در سوریه، بی‌نهایت راضی هستیم و این نوع همکاری را، هم در چارچوب همکاری‌های دوجانبه و هم به‌صورت سه‌جانبه در فرمت روند آستانه و در همکاری با دوستان ترک‌مان، ادامه خواهیم داد. مخالفان ما تلاش می‌کنند که در روابط ایران و روسیه شکاف ایجاد کنند و آنها [در این زمینه] موفق نخواهند بود.
تسنیم: یعنی اظهارات آقای ریابکوف در نفی و رد همکاری با ایران نبود؟
جاگاریان: به هیچ وجه. حرف‌های ایشان را تحریف کردند، و این کار را به‌صورت هدفمند انجام دادند. کسانی که این کار را می‌کنند، مخالفان ایران و روسیه در غرب هستند، و آنها نمی‌خواهند همکاری نزدیک و تنگاتنگ بین تهران و مسکو ادامه پیدا کند.
تسنیم: روابط تهران و مسکو در حوزه‌های دیگر چه وضعیتی دارد؟
جاگاریان: ما در حوزه‌های دیگر هم همکاری می‌کنیم. در حوزه خزر رایزنی‌های 2جانبه داشتیم. در آستانه درباره خزر اجلاس 5جانبه برگزار شد. درباره حقوق بشر، مسائل حقوقی و سایر مسائل هم ما همکاری می‌کنیم. من به‌عنوان سفیر روسیه از این همکاری‌ها بی‌نهایت راضی هستم.
تسنیم: در خصوص ادامه موضوع سوریه، نیروهای روسیه در منبج حضور دارند و در همکاری با کردها گشت‌زنی‌هایی را دارند؛ اینجا این سؤال پیش می‌آید که چطور مسکو می‌خواهد روابط خود را توأمان هم با ترکیه و هم با کردها تنظیم و توازنی را ایجاد کند؟
جاگاریان: روسیه در این منطقه یک موقعیت منحصر به فردی را دارد، ما با همه ارتباط داریم، با همه تماس داریم، مثلاً هم با دولت [عبدربه منصور] هادی و هم حوثی‌ها در یمن؛ هم با اسرائیل هم با حماس هم با حزب‌الله لبنان؛ با همه؛ ما از این فرصت‌هایی که داریم برای صلح و ثبات در این منطقه استفاده می‌کنیم. آنچه مربوط به سؤال شماست البته بعد از اینکه آقای ترامپ اعلام کرد که نیروهای آمریکا از سوریه خارج خواهند شد باز هم این سؤال مطرح است؛ آیا خارج می‌شوند یا نمی‌شوند؟ یا؛ از کدام منطقه سوریه خارج می‌شوند یا نمی‌شوند؟ یا؛ از منطقه التنف خارج می‌شوند یا نمی‌شوند؟ ولی به هر حال این خلأ قدرتی که به‌وجود خواهد آمد شاید پرسش‌های زیادی را ایجاد کند، مثلاً ترک‌ها بابت تأمین امنیت در مناطق جنوبی کشورشان نگران هستند. ما نگرانی ترکیه را درک می‌کنیم. کردها هم نگران هستند. ما تلاش داریم که همه طرف‌هایی که علیه تروریسم مبارزه می‌کنند، نگرانی نداشته باشند، لذا شما درست فرمودید که پلیس نظامی روسیه در این [منطقه] مستقر است. در خصوص آنچه شما به آن اشاره کردید، ما با دوستان ترک‌مان در تماس نزدیک هستیم. آقای اردوغان اخیراً از مسکو بازدید کرد و راجع به این موضوع با آقای پوتین به‌طور مفصل صحبت کرد و تبادل نظر بین ایران، ترکیه و روسیه در چارچوب سه‌جانبه، اولاً در سطح معاونین وزرای امور خارجه و سپس در سطح سران در چارچوب کشورهای ضامن روند آستانه ادامه خواهد داشت، که ان‌شاءالله در ماه فوریه انجام خواهد شد. درباره تاریخ دقیق این نشست در حال رایزنی و انجام هماهنگی‌ها هستیم.
تسنیم: در خصوص وضعیت ادلب، وقتی که توافق حاصل شد، در خصوص گروه‌های تروریستی، ترکیه متعهد شد که آنها را وادار کند تا سلاح‌های سنگین خود را از آن منطقه خارج کنند، ظاهراً این اتفاق رُخ نداده و دولت سوریه هشدار داده است که شاید بخواهد اقداماتی را انجام دهد، از دید شما؛ آیا دولت سوریه حق دارد چنین کاری را انجام بدهد یا خیر؟ و دوم اینکه؛ روسیه در این زمینه می‌خواهد چه‌کاری انجام دهد؟
جاگاریان: اولاً این سرزمین سوریه است. و دولت آقای بشار اسد، دولت قانونی جمهوری عربی سوریه است. من اصلاً دوست ندارم کسی از آن با نام رژیم بشار اسد نام ببرد، اصلاً این کلمه قابل قبول نیست. یک بار دیگر تأکید می‌کنم که دولت قانونی جمهوری عربی سوریه در مبارزه ضد تروریسم نقشی کلیدی دارد. اما درباره آنچه به ادلب مربوط می‌شود، خوب ما هم نگران هستیم و نگرانی خودمان را چندین مرتبه ابراز نموده‌ایم. در ادلب شاهد بودیم که گروه تروریستی هیئت تحریر الشام [جبهه النصره سابق] اخیراً تا اندازه زیادی توانسته سیطره‌اش را در منطقه ادلب گسترش دهد و این موجب نگرانی ما شده است. موضوع ادلب یکی از عمده‌ترین موضوعات در دستور کار رایزنی‌های دوجانبه بین ما و ترکیه بوده است. ما در خصوص این موضوع به بحث‌های خود ادامه خواهیم داد چون متوجه هستیم که این یک مشکل خیلی دشواری است و نمی‌توان آن را سریع حل کرد.
تسنیم: یکی از موضوعات داغ و مطرح این روزها که خیلی از کشورها به آن می‌پردازند، بحث ونزوئلا است. برخی از کشورها مثل آمریکا یا کشورهای غربی از نقض حقوق مخالفان صحبت می‌کنند، و رهبر مخالفان را به‌عنوان رئیس دولت به‌رسمیت شناخته‌اند، نظر شما و موضع روسیه در این خصوص چه است؟
جاگاریان: اول، کسی که از موضع مخالفان حمایت می‌کند و حتی آن را به‌رسمیت شناخته است، خیلی عجله کرده است و عجله کار شیطان است و همیشه باید این را در ذهن داشته باشد. دوم، هیچ کسی حق ندارد که در امور داخلی ونزوئلا مداخله بکند. وضعیت داخلی ونزوئلا هیچ تهدیدی برای امنیت بین‌المللی ایجاد نمی‌کند، در حالی که این مسئله را به شورای امنیت سازمان ملل کشانده‌اند ولی برخی از کشورهای دیگر هم مشکلات داخلی هم دارند؛ فرانسه مشکلات داخلی دارد، مثلاً در خصوص جلیقه‌زردها، که برای یازده هفته است که در حال تظاهرات هستند، ولی کسی نمی‌گوید که این موضوع باید در شورای امنیت مطرح بشود. کشورهای دیگری که به ونزوئلا اولتیماتوم داده‌اند که طی هشت روز باید انتخابات جدیدی اعلام شود، به‌جای اینکه در امور داخلی کشور مستقل ونزوئلا دخالت کنند، کشورهای اروپای غربی بهتر است توجه خود را به مشکلات داخلی خودشان معطوف کنند. آنها مشکلات داخلی زیادی دارند. ما آقای مادورو را به‌رسمیت می‌شناسیم، از ایشان حمایت می‌کنیم، آقای پوتین تلفنی با ایشان گفتگو و حمایت و پشتیبانی خود را رسماً اعلام کرد. ما از موضع جمهوری اسلامی ایران در حمایت از کشور مستقل ونزوئلا که مشابه موضع ما است تشکر می‌کنیم. کشورهای دیگر همچون ترکیه و چین نیز چنین موضعی دارند، لذا آن کشورها نباید عجله کنند.
تسنیم: در این خصوص با ایران نیز مشورت کرده و در تماس هستید؟
جاگاریان: بله، من خودم در وزارت امور خارجه رفت‌وآمدهای زیادی دارم، اگر نتوان گفت که هر روز، حداقل یک روز در میان به وزارت امور خارجه می‌روم و راجع به این مسائل هم صحبت می‌کنیم، چون ما پیام‌هایی از مسکو به تهران و بالعکس داریم. ما از این تماس‌ها و موضع جمهوری اسلامی ایران که با ما یکسان است خیلی راضی هستیم.
تسنیم: یکی از موضوعاتی که اخیراً سروصدای زیادی به‌پا کرد، خصوصاً در ایران و منطقه، کنفرانسی است که آمریکا با همکاری با لهستان قصد دارد طی چند هفته آینده در ورشو برگزار کند. عنوان می‌شود که قرار است موضوعات منطقه مورد بررسی قرار بگیرد، ولی ظاهراً هدف این نشست یک دستور کار ضدایرانی است. موضع روسیه در خصوص این کنفرانس چه است؟ آیا از طرف روس‌ها کسی در آن شرکت می‌کند؟
جاگاریان: آنها از ما دعوت کردند. ما دعوت آنها را رد کردیم، چند دلیل وجود دارد؛ یکم، چون برای همه واضح و روشن است که هدف اصلی این کنفرانس ایجاد یک ائتلاف ضدایرانی است که برای ما اصلاً قابل قبول نیست. دوم، وقتی درباره دستور کار کنفرانس پرسش کردیم، خیلی تعجب کردیم؛ چرا مناقشه اسرائیل و فلسطین در این دستور کار نیست؟ً وضع لیبی چرا در دستور کار نیست؟! باز هم جوابی دریافت نکردیم. کشورهای غربی لیبی را به‌عنوان یک کشوری که وجود داشت، نابود کردند، لذا درک می‌کنیم که اصلاً رضایت ندارند در خصوص وضعیت لیبی بحثی انجام بدهند، لذا ما به کشورهای ثالث توضیح دادیم که روسیه در این همایش ضدایرانی شرکت نخواهد کرد.
تسنیم: به‌یاد دارم که پیشتر با شما در خصوص هواپیماهایی ــ سوپرجت‌هایی ــ که قرار بود روسیه به ایران بفروشد یا در این زمینه همکاری داشته باشد، سؤال پرسیده‌ام. در شرایط کنونی پس از آنکه چنین وضعیتی در خصوص بوئینگ و شرکت‌های خارجی به‌وجود آمده و احتمال دارد هواپیماها را به ایران ندهند، آیا روسیه در این زمینه با ایران همکاری می‌کند؟
جاگاریان: من در جریان هستم، یادم است. چند روز پیش تلفنی با مسئولان این شرکت گفت‌و‌گو کردم و از آنها پرسیدم. آنها به ما این‌گونه توضیح دادند که باید وسایل یدکی آمریکایی در هواپیماهای سوخوی سوپرجت100 را به کمتر از 10 درصد برسانند تا در این صورت بتوانند آزادانه این هواپیماها را به ایران بفروشند. این مسئله یک سال طول می‌کشد اما متخصصان تلاش داشته و زحمت می‌کشند تا این کار سریع‌تر انجام بشود.
تسنیم: یعنی تصمیم و تلاش بر این است که این کار انجام بشود؟
جاگاریان: خیلی، به‌صورت روزمره، و من خودم به‌عنوان سفیر در حال پیگیری این مسئله هستم.
تسنیم: یکی از موضوعات مجدد مربوط به ایران که روسیه نیز در آن نقش دارد، توافق هسته‌ای و به‌نحوی به SPV مربوط است که اروپاییها تقریباً 9 ماه است که درباره آن بحث کرده و می‌خواهند به یک سازوکاری برسند که قرار بود اخیراً اعلام بشود، ولی همچنان مشخص نیست که چگونه است، روسیه در این خصوص چه نظری دارد؟
جاگاریان: ما انتظار داشتیم که مکانیزم فوق زودتر راه‌اندازی شود، اما قبلاً فقط وعده‌هایی را می‌شنیدیم که مدام می‌گفتند فردا یا پس‌فردا یا هفته‌های آینده. ما می‌دانیم که دولت جمهوری اسلامی ایران و مردم این کشور منتظر اس‌پی‌وی هستند، چون‌که ایران به‌طور کامل به تعهدات خود در برجام پایبند است، در حالی که طرف مقابل، یعنی آمریکا، پایبند نبوده و به‌خلاف قوانین بین‌الملل و قطعنامه 2231 شورای امنیت از آن خارج شده است. امیدوارم که در روزهای آینده این مکانیزم را راه‌اندازی کنند، هرچند سؤالات زیادی در این زمینه هست. ما اعلام آمادگی کرده‌ایم که از این مکانیزم استفاده کنیم. البته نه‌فقط روسیه، بلکه کشورهای دیگر مثل هند و چین هم می‌توانند [از این مکانیزم استفاده کنند]، اگر اروپاییها آمادگی داشته باشند.
تسنیم: اگر اس‌پی‌وی پاسخگوی انتظارات شما نباشد، آیا روسیه به‌طور جداگانه با ایران همکاری خواهد کرد؟
جاگاریان:هرچند که تحریم‌ها برای ما مشکل ایجاد کرده، ولی ما کشور مستقلی هستیم و منتظر دریافت مجوز از طرف آمریکا نیستیم، اینکه آیا آنها به ما اجازه می‌دهند یا نمی‌دهند، ما به همکاری خود با جمهوری اسلامی ایران بر اساس منافع ملی روسیه ادامه خواهیم داد.
تسنیم: یکی از موضوعاتی که اخیراً در سطح منطقه‌ای مطرح شده است، گفتوگوهایی است که کشورهای طرف‌های مختلف با طالبان و دولت افغانستان دارند، آخرین وضعیت یا ارزیابی شما از این تحولات چه هست، به‌ویژه گفتوگوهایی که آمریکایی‌ها با طالبان داشته‌اند؟
جاگاریان: ما شنیدیم که مذاکرات پشت‌پرده در ابوظبی برگزار شد، که موجب نگرانی دولت کابل بود، هم در دوحه بار دیگر آقای خلیلزاد چندین دور مذاکرات با طالبان داشتند. ما شاهد این موارد هستیم. طوری که ما اطلاع داریم، هر دو طرف ابراز امیدواری کرده‌اند که بالاخره به نتایجی می‌رسند، نباید در این زمینه عجله کرد. چون این یک موضوع پیچیده است و قابل پیش‌بینی هم نیست.
تسنیم: اگر نکته یا جمع‌بندی خاصی دارید، مشتاق می‌شویم که شنوا باشیم.
جاگاریان: هرچند از سطح کنونی همکاری‌های دوجانبه در بعد سیاسی و سایر ابعاد راضی هستم، اما از نوع همکاری‌ها در بعد اقتصادی خیلی ناراضی هستیم. قابلیت هر دو کشور اجازه می‌دهد که تبادل کالاها بیشتر باشد. ما در حال آماده‌سازی برگزاری جلسه نوبتی کمیسیون مشترک ایران و روسیه هستیم و ان‌شاءالله پس از پایان ماه مبارک رمضان، ان‌شاءالله این جلسه در ایران برگزار می‌شود. و ما خیلی تلاش داریم که سایر شرکت‌های خصوصی و غیرخصوصی روسیه را تشویق کنیم تا به‌خلاف مشکلات مصنوعی ایجادشده از سوی آمریکا و متحدانش، با جمهوری اسلامی ایران همکاری کنند.
تسنیم: یک پرسش به ذهن آمد، مربوط به یمن است، برخی‌ها می‌گویند که روسیه نقش فعالی را در یمن ایفا نمی‌کند یا نمی‌خواهد چنین نقشی را ایفا کند، آیا چنین برداشتی درست است؟
جاگاریان: این برداشت درست نیست. برخی‌ها که چنین چیزی می‌گویند چندان از این مسئله سر در نمی‌آورند. شاید این تحلیلگران ایرانی مستقر در خارج از کشور هستند یا نمی‌دانم چه‌کسی چنین سخنانی می‌زند. شاید بی‌بی‌سی فارسی این حرف‌ها را می‌زند. پیام ما این است که شما برنامه‌های بی‌بی‌سی فارسی را خیلی گوش ندهید. فریب رادیوفردا را نخورید، به ما گوش بدهید. ما از تلاش‌های آقای گریفیت حمایت می‌کنیم. فکر می‌کنم که دور اول مذاکرات بین طرفین یمنی در استکهلم تا اندازه‌ای موفقیت‌آمیز بود. امیدوارم که دور دوم مذاکرات ان‌شاءالله انجام بشود و به نتایج مثبت برسد.
انتهای پیام/*
