نگاهی به فیلم "قصر شیرین"| بازگشت میرکریمی به سینمای قصه‌گو
قصر شیرین را می‌توان بازگشت امیدوارکننده میرکریمی به سینمای قصه‌گو دانست. سینمایی که او در فیلم‌هایی چون زیر نور ماه و به همین سادگی نشان داده توانایی خلق نمونه‌های موفق آن را دارد.
خبرگزاری تسنیم- محمد خاجی
قصر شیرین روایتگر زندگی مردی به نام جلال است که در یک تصادف مرتکب قتل غیرعمد شده است. او پس از گذراندن دوران حبس خود و پرداخت پول دیه از زندان آزاد شده است. همسر او شیرین؛ به تازگی پس از تحمل یک دوره بیماری درگذشته است. اکنون پس از مرگ شیرین، مسئولیت نگه داری از دختر و پسر خردسال این دو که پیش از این-در دوران بیماری شیرین- به عهده خاله بچه ها بوده، به دوش رضا افتاده است. رضا تمایلی به نگه داری از بچه ها ندارد. رازی در میان است که رضا سعی در پنهان آن دارد.
قصر شیرین یک گام کاملا رو به جلو برای سازنده فیلم دختر است. درامی پرکشش و خوش ساخت که ظرفیت‌های خالق زیر نور ماه را بار دیگر به مخاطبان سینمای میرکریمی یادآوری میکند.
قصه در آغاز ابهام برانگیز کلید میخورد و 30 دقیقه ابتدایی فیلم، صرف ارائه ی جزییات و کدهایی میشود که در بدو امر برای مخاطب مبهم و نامانوس است اما به تدریج با پیشروی فیلم، این کدها مورد رمزگشایی قرار میگیرد و لزوم کدگذاریهای آغازین فیلم مشخص می‌گردد.
فیلم اما در تصویر شخصیت جلال به عنوان مردی سنتی و سنگدل در دام فمنیسم فرو غلتیده است و در قضاوت میان شیرین و جلال، سمت شیرین می‌ایستد چراکه میان خطای مرتکب شده از سوی شیرین و جزای اتخاذ شده از سوی جلال تناسب و انصافی وجود ندارد.
بر اساس جزئیات ارائه شده در فیلم، تنها جرم شیرین این است که محل اختفای جلال پس از تصادف و گریختن از صحنه حادثه را به پلیس گزارش داده است. بدین ترتیب، جلال دستگیر شده و به سه سال حبس محکوم شده است. با این حال، شیرین در ادامه پول دیه مقتول را جور کرده و جلال را از زندان آزاد کرده است. او در سالهای غیبت جلال، زندانی شدن او را از بچه ها پنهان کرده و به آنها گفته است پدرتان مشغول ساختن قصری باشکوه برای خانواده-مشخصا برای شیرین- است. شیرین خود برای علی دوچرخه خریده اما این کار را به نام جلال انجام داده است تا تصور مثبتی از جلال در ذهن پسر خردسالشان ایجاد شود.
جلال پس از آزادی از زندان، به تلافی رفتار افشاگرانه شیرین، او و دو فرزندشان را ترک کرده و با زن دیگری ازدواج کرده است. پس از رفتن شیرین به کما، جلال به جدایی دستگاهها از بدن شیرین رضایت داده و قلب او را به قیمت 50 میلیون تومان به خانواده یک بیمار قلبی فروخته است. اقدامی که خانواده همسرش از آن بی خبرند و تنها باجناق جلال از این موضوع مطلع است. بدین ترتیب، آنچه بیش از ویژگی های دیگر در شخصیت جلال برجسته میشود، سردی و بی عاطفگی او نسبت به بچه ها و سنگدلی و کینه ورزی او نسبت به شیرین است. جلال همچنین در مواجهه با زن دومش نیز خصایص مردسالارانه خود را به میزان قابل توجهی بروز می‌دهد؛ برای مثال در سکانسی که زن دومش از او میخواهد پس از اخذ گواهی نامه رانندگی به وی اجازه نشستن پشت ماشین را بدهد، جلال با واکنشی منفی رانندگی را برای زن بلاوجه میداند؛ یا در نخستین مواجهه با همسر دومش در خیابان، وقتی با چهره آرایش کرده او مواجهه میشود، به تندی با او برخورد میکند و از او میخواهد هرچه زودتر آرایش چهره‌اش را پاک کند.
با این وجود، تحول شخصیت جلال در پایان فیلم، او را کمابیش به پدری دغدغه مند تبدیل میکند که در جلب همراهی و همدلی کودکانش موفق است و بچه ها بودن و ماندن در کنار او را به بودن در کنار دایی ها و خانواده مادری شان ترجیح میدهند.
فیلم همچنین در کنار طرح روایت محوری خود، به طرح کنایی نکاتی میپردازد که می‌توان آنها را عادتواره‌های نابه هنجار رفتاری و اجتماعی نامید؛ برای مثال در صحنه حضور جلال در پمپ بنزین، کارمند پمپ اصرار دارد تا مکمل بنزین را در باک خودروی جلال بریزد؛ موضوعی که در صحنه رشوه دادن جلال به مامور راهنمایی رانندگی نیز قابل مشاهده است. گرچه این عادتواره‌ها مستند به رفتار نابه هنجار بخشی از اعضای جامعه است، اما در بستری منطقی به روایت اصلی داستان چفت و بست نشده و به نظر می‌رسد فیلمساز قصد داشته به هر قیمت که شده نابه هنجاری‌های مذکور را در فیلم مطرح کند ولو اینکه بستر و پیش زمینه روایی و منطقی لازم برای طرح آنها در فیلم وجود نداشته باشد.
قصرشیرین در عین حال، از فیلمنامه‌ای منسجم و پر پیچ و خم برخوردار است. فیلمنامه‌ای که این ظرفیت را به وجود آورده تا مخاطب تا پایان فیلم با روایت و خرده روایت‌های طرح شده در قصه همراه شود. بازی بازیگران به درستی هدایت شده و اندازه است. خصوصا بازی بازیگران خردسال فیلم کنترل شده و استاندارد است و شیرین زبانی‌های دختر خردسال جلال، در بسیاری از مواقع باعث تغییر مثبت فضای درام میشود. قاب بندیها استاندارد و خلاقانه است و خصوصا هِلی شات ثبت شده از جاده، چشم نواز و مینی مال از آب درآمده است.
در تحلیل نهایی، قصر شیرین را می توان بازگشت امیدوارکننده میرکریمی به سینمای قصه گو دانست. سینمایی که او در فیلم هایی چون زیر نور ماه و به همین سادگی نشان داده توانایی خلق نمونه های موفق آن را دارد.
انتهای پیام/
