پروژه‌های عمرانی توسعه سواحل مکران به کجا رسید؟

به گزارش خبرگزاری تسنیم از چابهار؛ سواحل راهبردی مکران در جنوب شرق ایران، سواحلی اقیانوسی متصل به اقیانوس هند از جاسک هرمزگان در غرب تا گواتر سیستان و بلوچستان در نقطه صفر مرزی شرق، سواحلی که به گواه بسیاری اکسیژن توسعه ایران است.

در اسناد بالادستی ازجمله برنامه ششم توسعه توجه ویژه‌ای به این شده؛ سند مختص به توسعه سواحل مکران ابلاغ شده و رهبر انقلاب بر توسعه آن تاکید اکید دارند؛ این سواحل قرار است با استقرار حداقل دو میلیون نفر جمعیت در شهرهای جدیدی هم‌چون شهر جدید تیس در افق 1404 به هابی اقتصادی تبدیل شود.

در اسناد بالادستی، سواحل مکران قرار است با توسعه بندر شهیدبهشتی به‌عنوان یک مگاپورت به مرکز ترانزیت، صادرات و واردات ایران، هند و آسیای میانه و هم‌چنین با استقرار صنایع پتروشیمی به تولید 30 میلیون تن مواد و محصولات پتروشیمی بالادست و پایین دست برسد؛ هم‌چنین در طرح جامع فولاد کشور، استقرار 10 میلیون تن فولاد در سواحل مکران پیش‌بینی شده است؛ استقرار صنایع ماشین‌سازی، گردشگری، کشاورزی و شیلاتی نیز با احداث مراکز بالادست و پایین‌دست صنعت خودرو، مراکز اقامتی و تفریحی و هم‌چنین گلخانه‌های صنعتی و استفاده از شیرین‌سازی آب دریا برای تولید در آن‌ها در دستور کار قرار گرفته است. بندر جاسک در سواحل مکران نیز قرار است در طرح جامع وزارت نفت با احداث پایانه‌های نفتی، بخش مهمی از صادرات نفت ایران از خارک در خلیج فارس به این بندر در آب‌های عمان منتقل شود.

اما اهمیت سواحل مکران در کجاست؛ این سواحل تنها سواحل اقیانوسی ایران هستند و از خلیج فارس و تحولات آن به دور؛ در یک دهه اخیر به دلیل اتفاقاتی که در خلیج‌فارس به‌عنوان نقطه‌ای محدود و آسیب‌پذیر در جنگ و صلح اتفاق افتاده، آرایش اقتصادی-سیاسی منطقه در حال تغییر است؛ علاوه بر آن تحولات قیمت تمام شده کالا و کاهش‌ هزینه‌های حمل و نقل اهمیت سواحل اقیانوسی و متصل به مسیرهای اصلی تجارت دریایی را بیش از پیش نمایان کرده است؛ بنادر حاشیه خلیج فارس در حال جایگزین شدن با بنادر اقیانوسی عمان هستند؛ بنادر صحار عمان و گوادر پاکستان به‌ترتیب با جذب 25 و 62 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری خارجی خود را آماده می‌کنند تا سال 2050 میلادی به یک مگاپورت تبدیل شوند و جایگزین بنادر امارت و مهم‌ترین آن جبل علی شوند؛ بندر تازه تاسیس دوقم عمان بنا به اعلام مدیرانش درتکاپوی جذب سرمایه‌گذار برای تبدیل شدن به یک هاب توزیعی در منطقه است. هم‌چنین عربستان نیز در طرح جامعی درحال انتقال بخش مهمی از صادرات نفت خود از خلیج فارس به دریای سرخ است.

برای توسعه، نظارت فراگیر و تسریع در پروژه‌های عمرانی و صدالبته ایجاد هم‌افزایی میان دستگاه‌های اجرایی در سواحل اقیانوسی مکران، شورایی عالی به ریاست معاون اول رئیس جمهور و عضویت عمده دستگاه‌های اجرایی دولتی و غیردولتی تشکیل شده است؛ دبیرخانه ستاد توسعه سواحل مکران نیز در وزارت دفاع قرار دارد.

بنا به اعلام دبیرخانه ستاد توسعه سواحل مکران، در دو همایش اقتصادی جداگانه که با حضور خصوصی‌ها و دولتی‌ها در سال 95 و 96 برای توسعه این سواحل برگزار شد، در مجموع 1218 پروژه عمرانی کوچک و بزرگ در خط سواحل مکران پیش‌بینی شده است؛971 طرح در استان سیستان و بلوچستان و بقیه در استان هرمزگان اجرا خواهد شد.

48 پروژه و ابر پروژه استراتژیک در سواحل مکران درحال اجراست

علی اکبر سلیمانی معاون وزیر دفاع و دبیر ستاد توسعه سواحل مکران می‌گوید: تاکنون 48 پروژه و ابرپروژه عمرانی به ارزش بیش‌از 63 هزار میلیارد تومان در سواحل مکران توسط دستگاه‌های اجرایی و بخش‌های خصوصی آغاز شده که از یک تا بیش‌از 80 درصد پیشرفت فیزیکی دارند.

معاون مهندسی و پدافند غیرعامل وزارت دفاع و پشتیبانی نیروهای مسلح می‌افزاید: با توجه به اهمیت این سواحل، پیگیر تخصیص منابع از صندوق توسعه ملی به اذن رهبری برای تزریق و تسریع در پروژه‌های عمرانی، زیرساختی و پسکرانه‌ای سواحل مکران هستیم.

نماینده ولی فقیه در سیستان و بلوچستان  نیز پیش‌تر گفته بود: توجه ویژه رهبر معظم انقلاب و اهمیت سواحل مکران به‌قدری است که رهبری دستور دادند علاوه بر اعتبار مصوب مجلس در برنامه ششم 63 میلیارد تومان به‌طور ویژه از سوی دفتر ایشان برای عمران و آبادی این سواحل تخصیص یابد.

آیت الله عباسعلی سلیمانی افزود: این اعتبار در دو سال اخیر برای زیرساخت‌های سواحل مکران اختصاص‌یافته و عمدتاً برای ساخت و تجهیز پایگاه‌های نظامی در امتداد این سواحل صرف می‌شود چراکه سواحل مکران و به‌طور ویژه چابهار در طی 8 سال جنگ تحمیلی تنها نقطه امن‌ ایران قلمداد می‌شد و برای صدامیان امکان ورود و نفوذ در اینجا فراهم نبود.

توسعه سواحل مکران در اولویت برخی دستگاه‌ها نیست

هرچند در اهمیت توسعه سریع و به موقع مکران شکی نیست، اما توسعه آن‌ برای برخی دستگاه‌ها هم آنچنان مورد توجه نیست؛ عادل آذر رئیس دیوان محاسبات، بازوی نظارتی مجلس شورای اسلامی، دی ماه گذشته در حاشیه سفر به چابهار به تسنیم گفت: بازدید از پروژه‌های عمرانی سواحل مکران دید بسیار وسیعی را به ما که در چاچوب عملکرد حسابرسی فعالیت می‌کنیم داد و متوجه شدیم هر چند توسعه سواحل مکران مورد تاکید نظام و شخص رهبری است و تاکنون اعتبارات بسیار خوبی برای آن در نظر گرفته شده و در قالب بودجه کشوری هم آمده اما عدد بسیار ناچیزی تخصیص یافته است.

وی افزود: متوسط تخصیص بودجه به طرح‌های راهبردی سواحل مکران با وجود اهمیت بسیار بالای این سواحل از متوسط تخصیص کشوری کمتر است و مشخص است سواحل راهبردی مکران با وجود اهمیت استراتژیک برای کشور در اولویت دستگاه‌های متولی در توسعه آن نبوده است.

آذر تاکید کرد: گزارش حسابرسی بودجه‌ای و مشکلات تخصیصی طرح‌های سواحل مکران به سران قوا و کمیسیون‌های اقتصاد، کشاورزی، برنامه و بودجه و عمران مجلس شورای اسلامی ارسال می‌شود.

سرعت طرح‌های توسعه‌ای ‌سواحل مکران متناسب با ‌حساسیت رهبری نیست

اعضای شورای راهبردی روابط خارجی نیز به درخواست امام خامنه‌ای آذر ماه سال گذشته به چابهار آمدند تا در جریان روند توسعه و چالش‌های طرح‌های عمرانی مکران قرار گیرند؛ کمال خرازیرییس شورای راهبری روابط خارجی در حاشیه این سفر با اشاره به درخواست رهبری مبنی بر ارائه راهبرد مناسب برای توسعه چابهار و مکران گفت: هدف سفر اعضای شورای راهبری روابط خارجی به چابهار بعد بین المللی مسائل توسعه ای در تنها بندر اقیانوسی ایران است و لازم بود اعضای شورا در جریان ناهماهنگی ها وچالش های موجود بر سر راه توسعه سواحل مکران و چابهار قرار گیرند.

وی افزود: پس از سفر اعضای شورا به چابهار در فاصله کوتاهی نتایج سفر و بازدید های صورت گرفته در قالب راهبری برای توسعه سواحل مکران و به ویژه بندر راهبری چابهار خدمت مقام معظم رهبری تقدیم می‌شود تاایشان توصیه های لازم را به نهاد های مربوط در جهت تسریع در توسعه چابهار و مکران ارائه کنند.

سردار احمد وحیدی عضو شورای راهبردی نیز در حاشیه این سفر در گفت و گو با تسنیم گفت: سرعت طرح‌های توسعه‌ای در سواحل مکران و به‌ ویژه چابهار کند است و متناسب با توصیه و حساسیت رهبر معظم انقلاب نیست که امیدواریم با طرح‌ها و برنامه‌های جهشی، عقب افتادگی‌ها جبران شود و چابهار نقش بین‌المللی خود را در تعاملات اقتصادی به خوبی ایفا کند.

هرچه باشد، توسعه سواحل استراتژیک و راهبردی مکران که به گواه بسیاری از کارشناسان اکسیژن توسعه ایران است و مورد تاکید رهبر انقلاب، کند است؛ راه‌حل، نگاه و عزم جامع دستگاه‌های اجرایی برای تسریع در پروژه‌های عمرانی؛ توسعه بنادر و سواحل اقیانوسی عمان و نقل و انتقالات از خلیج فارس شدت گرفته و به گواه بسیاری ایران از این نقل و انتقالات عقب است.

گزارش از سیدامیرحسین عظیمی

انتهای پیام/ ع