نگاهی به مطالب ستون نویس‌های ترکیه| انحلال خلافت و دولت دینی در ترکیه

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، ستون‌نویس‌های روزنامه‌های ترکیه که در زبان ترکی از آنها به "گوشه‌نویس" یاد می‌شود٬ بخشی از فعالان رسانه‌ای توانمند و اثرگذار هستند که معمولاً یادداشت‌هایشان تاثیر قابل توجهی بر افکار عمومی و معادلات حزبی ترکیه می‌گذارد.

تسنیم تلاش می‌کند تا با انتخاب گزینه‌های قابل توجهی از نوشته‌های ستون‌نویس‌های ترکیه تصویری کوچک از تحولات سیاسی٬ فعالیت‌های رسانه‌ای و هدایت افکار عمومی این کشور را به دست دهد.

انحلال خلافت و دولت دینی در ترکیه

آلَو جُشکُن/ روزنامه جمهوریت

لازم است اقدامات سیاسی مصطفی کمال آتاتورک در آغاز تاریخ جمهوری ترکیه را همچون انقلاب روشنگرانه توصیف کنیم، اما مهم‌ترین اقدامات انقلابی آتاتورک در مقام یک انسان روشنگر چه بود؟ در پاسخ باید گفت: اول٬ تاسیس جمهوری ترکیه. دوم٬ انحلال و لغو سیستم خلافتی در ترکیه و سوم برچیدن مکتب خانه‌های سنتی محلات در شهرهای مختلف ترکیه و ایجاد یک الگوی متحد آموزش ملی برای تمام دانش آموزان کشور.

تاسیس جمهوری ترکیه و اعلام رسمی آن در تاریخ معادلات سیاسی منطقه٬ از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، اما آن چه به این مسئله ارزش محتوایی ویژه‌ای می‌بخشد٬ تاسیس نظام آموزشی ویژه در ترکیه است.

نظام سیاسی جدید ترکیه پس از خلافت عثمانی می‌توانست جمهوری اسلامی باشد یا شکلی از انواع جمهوری‌های فاشیستی که در آن دوران در جهان به وجود آمده بود، اما آتاتورک راه دیگری را برگزید و  جمهوری در ترکیه به شکلی طراحی شد که سیستم خلافتی را رفته رفته از سیمای ترکیه بزداید و یک نظام آموزشی جدید ایجاد کند که در آن روشنگری و پیشرفت وجود داشت.

 در سوم مارس سال 1924 میلادی با تصویب قانونی در مجلس ملی ترکیه به شکل رسمی٬ انحلال و لغو خلافت عثمانی و تأسیس نظام جمهوری ترکیه اعلام شد و این یک انقلاب بزرگ در تاریخ تحولات سیاسی و فکری ترکیه بود. اعلام لغو نظام خلافتی در ترکیه و تاسیس جمهوری به خودی خود به معنای سقوط نظام سیاسی دینی در ترکیه بود.

همزمان با لغو سیستم خلافت در ترکیه٬ نهاد قدرتمندی به نام نهاد اوقاف و شریعت برچیده شد. وظیفه مهم این نهاد در دوران حکومت عثمانی این بود که تمام قوانین جاری کشور را بر اساس معیارهای شریعت می‌سنجید و از قدرت سیاسی و اجرایی بالایی برخوردار بود، اما پس از لغو سیستم سیاسی عثمانی٬ نظام حقوقی جدیدی در ترکیه تاسیس شد و به موازات آن با برچیده شدن مکتب خانه‌های سنتی محلات در تمام شهرها و روستاهای ترکیه و شکل گیری الگوی جدید آموزش متحد ملی در کشور٬ زمینه رشد تفکر انتقادی فراهم شد و مقاطع تحصیلی ابتدایی٬ راهنمایی و دبیرستان از چنگال آموزش نظام قبلی رها شد.

به همین خاطر باید این مبانی مهم یعنی اعلام جمهوری٬ برچیده شدن نظام حقوقی شریعت و ایجاد آموزش ملی را به عنوان اصلی‌ترین ستونهای تشکیل نظام جمهوری لائیک ترکیه بدانیم، اما متاسفانه در سال 1950 میلادی و پس از آغاز دوران نظام چند حزبی در تاریخ سیاسی معاصر ترکیه٬ زمینه آن فراهم شد که اصلی‌ترین ستون‌های سیاسی فکری و فلسفی جمهوری لائیک مورد حمله قرار بگیرد و در سالیان اخیر هم میزان این حمله‌ها بیشتر شده است.

بگذارید برایتان مثالی بیاورم که نشان می‌دهد در سالیان اخیر از سوی دستگاه‌های مختلف چه حملاتی علیه نظام لاییک آتاتورک صورت گرفته است.

در سال 2010 میلادی و در دورانی که هنوز شاگردان فتح الله گولن در ترکیه از اقتدار سیاسی و نفوذ بالایی برخوردار بودند٬ فردی به نام گراهام فولر که از مسئولان مشهور سیا در ترکیه بوده و بعدها به مقام معاونت سیا رسید٬ در آمریکا کنفرانسی به نام ترکیه نوین و معنای آن برای آمریکا تشکیل داد و در این کنفرانس در سخنرانی خود آتاتورک را زیر سوال برده و گفته بود: حمله آتاتورک به شناسنامه دینی ترکیه و انحلال نظام خلافت٬ یک خطای بزرگ و نابخشودنی بوده است.

جالب اینجاست که در همان دوران در سال 1924 میلادی و به محض آن که آتاتورک انحلال نظام خلافتی را در ترکیه اعلام کرد٬ انگلیس یکی از جدی‌ترین مخالفان این اقدام مصطفی کمال بود.

در شرایط فعلی هم می‌بینیم که در ترکیه حکومت برآمده از حزب عدالت و توسعه الگوی آموزش ملی ترکیه را زیر سوال برده و شمار دانش آموزانی که در مدارس دینی موسوم به امام خطیب درس می‌خوانند از چند میلیون نفر گذشته و بیش از 110 دانشکده الهیات در این کشور در حال فعالیت هستند و این نشان می‌دهد که حزب عدالت و توسعه در ذهنیت خود به آموزش دینی و نظام سیاسی دینی باور دارد و می‌خواهد  لائیسم را زیر سوال ببرد.

گرسنگی

گوکسر تاحینجی اوغلو/ پایگاه خبری تحلیلی تی 24

از سال 1980 میلادی و دوران کودتای نظامی کنعان اورن تاکنون٬ بارها ترکیه شاهد اعتصاب غذای زندانیان بوده است و این روزها هم در بسیاری از زندان‌ها و محافل سیاسی ترکیه سخن از اعتصاب غذای فعالان سیاسی و حقوقی به میان می‌آید. چندین خبرنگار٬ وکیل و فعال حقوقی و فعالان سیاسی در اعتصاب غذا به سر می‌برند و کسی به خواسته‌های آنها توجهی نمی‌کند.

لیلا گووَن نماینده مجلس و عضو حزب دموکراتیک خلق‌ها اعتصاب غذای خود را در زندان آغاز کرد و پس از آزاد شدن٬ اعتصاب را در خانه ادامه داده و حالا در یکصد و دوازدهمین روز اعتصاب به سر می‌برد.

چند نماینده دیگر هم بیش از 47 روز است که اعتصاب غذا را شروع کرده‌اند، اما کسی به خواسته‌های آنان توجهی نمی‌کند. دختر لیلا گوون خطاب به روزنامه‌ها گفته است: آنچه ما را می‌کشد٬ گرسنگی نیست بلکه سکوت رسانه‌ها است. لطفا سکوت نکنید.

فلسطین و تصمیم نامعلوم ترامپ

عبدالله مراد اوغلو/ روزنامه ینی شفق

می‌دانیم که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا به زعم خودش برای حل بحران فلسطین٬ پروژه‌ای به نام معامله بزرگ قرن دارد.

هنوز از محتوای این پروژه اطلاعات چندانی به بیرون درز نکرده است. فقط همین قدر می‌دانیم که کوشنر٬ داماد و مشاور ارشد ترامپ بر روی این پروژه فعالیت می‌کند و قرار است محتوای اصلی آن٬ بعد از انتخابات اسراییل اعلام شود. ظاهراً ترامپ از این ترسیده که اعلام محتوای این پروژه٬ عملاً انتخابات اسراییل را به یک رفراندوم تبدیل کند.

حمایت‌های آمریکا از اسراییل همچنان ادامه دارد. هم اکنون بین فلسطینی‌ها و آمریکا رابطه‌ای وجود ندارد٬ آمریکا به خاطر راضی نگه داشتن اسراییل از ارائه کمک مالی به نهاد نزدیک به فلسطین در سازمان ملل خودداری می‌کند٬ دفتر کمک به فلسطین در آمریکا تعطیل شده و کار به جایی رسیده که آمریکا حتی به خاطر کمک به اسراییل از بخش حقوقی یونسکو هم خارج شده است.

ترامپ با خروج از توافق هسته‌ای برجام و تحریم مجدد ایران٬ امتیاز دیگری به نتانیاهو داد و کاری کرد که او اسراییل را به عنوان یک دولت یهودی اعلام کرده و دو میلیون عرب یهودی را به پله شهروند درج دوم تنزل دهد.

ظاهرا ترامپ تمام این اقدامات را انجام داده تا نتانیاهو را به قبول شرایط معامله قرن راضی کند، اما گفته می‌شود که نتانیاهو به این پروژه اعتنای چندانی نمی‌کند و یکی از شواهد اثبات این مدعا٬ ائتلاف نتانیاهو با سه حزب کوچک نژادپرست یهودی است که اتفاقاً آمریکا یکی از آنان را همچون گروهی تروریستی و تندرو می‌شناسد.

انتهای پیام/