بهار ۹۸| خانه تاریخی و زیبای نصیرالملک؛ جاذبه جدید گردشگری شیراز + فیلم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، خانه نصیرالملک از خانه‌های دوران قاجاریه در شیراز است که در محله گود عربان، در مجاورت خیابان لطفعلی خان زند و در کنار مسجد نصیرالملک واقع شده است.

این خانه بخشی از مجموعه بزرگ جلو خان (فضایی شبیه به میدان) حمام، آب انبار و مسجد بوده که توسط حاجی میرزا حسنعلی‌خان نصیرالملک، فرزند سوم حاجی قوام‌الملک و از حاکمان فارس در دوره قاجاریه، ساخته شده و هم اینک جلو خان و حمام آن تخریب شده است.

این خانه دارای دو حیاط شمالی و جنوبی است که یک محور اصلی طولی دارد که در راستای آن، اندرونی و اتاق بزرگ ارسی آن و بیرونی و اتاق ارسی بیرونی قرار گرفته است. از این مجموعه، تنها اندرونی خانه و اتاق ارسی چلیپاشکل آن باقی مانده و بیرونی تبدیل به کلانتری نیروی انتظامی شده بود و فعلاً متروک است.

ورودی خانه در ابتدا در یک جلو خان قرار داشته که با احداث خیابان، جلو خان، هشتی و بخشی از پله ارتباطی به اتاق‌های جانبی اندرونی نیز تخریب شده است. آن چه هم اکنون از منزل نصیر الملک باقی مانده است شامل تالار اصلی (تالار آیینه)، قسمتی از حیاط اندرونی، بیرونی و زیرزمین است.

پس از عبور از یک راهروی کوچک با تزیینات گچبری به رنگ سبز یشمی اتاق کوچکی قرار دارد که به تالار آیینه منتهی می‌شود. این تالار کاملاً به صورت قرینه ساخته شده است. در دو ضلع شمالی و جنوبی این تالار دو درک بزرگ ارسی سراسری با گره چینی‌های ظریف و شیشه‌های رنگی که به دو حیاط اندرونی و بیرونی ارتباط دارد، وجود دارد.

تالار دارای سه فضا شامل یک شاه نشین مرکزی و دو اتاق در دو سمت آن است. در مقابل هر کدام از این فضاها یک جفت ستون با تزیینات آیینهکاری وجود دارد و از دو طرف با درک‌هایی ارسی به دو اتاق مجاور باز می‌شود، کلیه درهایی که از اتاق‌ها به تالار آینه باز می‌شوند، چوبی بوده و نقاشی شده‌اند.

این دو اتاق کوچک احتمالاً محل خدمتکاران جهت پذیرایی از مهمانان در تالار بوده است. طبقه دوم بنا، بر روی این اتاق‌ها واقع شده است، اما تالار یک طبقه و سقفش به اندازه دو طبقه مرتفع است.

در طبقه دوم در دو طرف شرق و غرب، دو اتاق که از طریق سه درک (ارسی) به تالار اصلی دید دارند، احداث شده است. این اتاق‌ها احتمالاً به منظور حضور غیرمستقیم خانم‌ها در مراسم و مهمانی‌های تالار ساخته شده است. پشت اتاق‌های جنب تالار در هر طرف راهرویی وجود دارد، راه پله طبقه دوم در این راهروهاست.

یکی از این پله‌ها در جریان خیابان سازی خراب شده و اکنون در بازسازی و مرمت جدید این راه پله و قسمتی از هشتی ورودی منز ل ساخته شده است. در اضلاع جنوبی و غربی حیاط بیرونی ساختمان‌هایی جهت استقرار مستخدمین و خدمه احداث شده است.

منزل نصیرالملک دارای زیرزمین وسیع و پیچ در پیچی است که قوس‌ها و نورگیری‌های مشبک سنگی زیبایی دارد. این مشبک‌های سنگی به همراه تزئینات پیچک و گلدان، ارسی‌های گره چینی با شیشه‌های رنگی، طاق‌های اطراف و حوض مستطیل شکل بزرگ مقابل تالار، به تالار زیبایی بخشیده است.

تزیینات گچ و آینه عمده‌ترین تزیینات منزل نصیرالملک را تشکیل می‌دهند. اتاق‌های طبقه دوم دارای دو ردیف طاقچه با تزیینات گچ و آینه است. تالار و اتاق‌ها شامل طاقچه‌ها، رف‌ها با تزیینات گچ و آینه با نقوش ترکیبی ایرانی و اروپایی است. سقف در دو طبقه به صورت تخت کوبی و دارای نقاشی‌هایی به سبک اروپایی است. در نقاشی‌ها، تصاویر خانه‌ها، کلیساها و چهره‌های اروپایی دیده می‌شود.

در امتداد جنوبی راهرو شرقی کنار تالار اصلی گاو چاهی قرار دارد که هنوز قسمت‌هایی از حوض و راه جلو چاه باقی مانده است. در سال‌های اخیر این خانه توسط سازمان میراث فرهنگی فارس مرمت شده است و اکنون از آن به عنوان پایگاه پژوهش بافت قدیم شیراز استفاده می‌شود. این خانه در سال 1354 با شماره 1068 در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.

انتهای پیام/