اقدام ترامپ در قبال جولان چه معنایی دارد؟

گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم- دونالد ترامپ روز دوشنبه فرمانی را صادر کرد که به موجب آن آمریکا از این پس ادعای حاکمیت رژیم صهیونیستی بر بلندی‌های جولان سوریه -که از سال 1967 در اشغال رژیم صهیونیستی بوده است- را به رسمیت خواهد شناخت.

رئیس‌جمهور آمریکا چند روز قبل از امضای این فرمان با انتشار پیامی در حساب رسمی خود در توئیتر مدعی شده بود که زمان به رسمیت شناختن ادعای حاکمیت اسرائیل بر بلندی‌های جولان فرا رسیده و این اقدام می‌تواند نه‌تنها به امنیت رژیم صهیونیستی بلکه به اهمیت کل منطقه کمک کند!

«ناتاشا توراک» خبرنگار شبکه خبری ان‌بی‌سی آمریکا این اقدام ترامپ را از چند جهت قابل‌ بررسی می‌داند:

ترامپ در حالی ادعای حاکمیت اسرائیل بر جولان اشغالی را به رسمیت شناخته است که این منطقه در بین همه کشورهای جهان به عنوان بخشی از قلمرو جمهوری عربی سوریه شناخته می‌شود و حتی خود آمریکا نیز پیش از این همواره از این منطقه به‌عنوان «جولان اشغالی» یاد می‌کرد. در واقع ترامپ با این اقدام نه‌تنها به جامعه بین‌الملل بلکه به دولت‌های قبلی آمریکا نیز دهن‌کجی کرده است.

رئیس‌جمهور آمریکا که طی بیش از دو سال حضورش در کاخ سفید توانسته است محبوبیت زیادی در بین مقامات صهیونیست به‌ویژه شخص بنیامین نتانیاهو کسب کند، با به رسمیت شناختن ادعای حاکمیت رژیم صهیونیستی بر جولان اشغالی در فاصله تنها دو هفته مانده به انتخابات عمومی این رژیم کمک شایانی به افزایش شانس نتانیاهو در انتخابات کرده است.

با این حال اقدام اخیر ترامپ موجب نارضایتی دیگر متحدان آمریکا در خاورمیانه یعنی اغلب کشورهای عربی منطقه شده است زیرا مردم این کشورها [نه لزوماً مقامات آنها] اسرائیل را غاصب سرزمین‌های عربی می‌دانند و خواستار پایان اشغال این سرزمین‌ها هستند. به رسمیت شناخته شدن ادعای حاکمیت اسرائیل بر جولان اشغالی، حاکمان عرب متحد آمریکا -که می‌خواهند هم روابط نزدیک خود با واشنگتن را حفظ کنند و هم مردمشان را تا حدی راضی نگاه دارند- را در وضعیت دشواری قرار داده است.

علاوه بر این، به رسمیت شناختن ادعای حاکمیت اسرائیل بر جولان اشغالی به معنای اتخاذ استانداردهای دوگانه از سوی آمریکا است. آمریکا طی سال‌های اخیر به بهانه اشغال شبه‌جزیره کریمه توسط روسیه تحریم‌های متعددی را علیه مسکو وضع کرده، اما اینک ادعای حاکمیت متحد اصلی خود بر یک سرزمین اشغالی را به رسمیت شناخته است. شایان ذکر است که بلندی‌های جولان در سال 1967 با استفاده از نیروی نظامی اشغال شده، ولی الحاق شبه‌جزیره کریمه به روسیه از طریق برگزاری همه‌پرسی صورت گرفته است.

انزوای آمریکا در قضیه جولان

دونالد ترامپ در حالی فرمان به رسمیت شناختن ادعای حاکمیت رژیم صهیونیستی بر جولان اشغالی را امضا کرد که بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر این رژیم در کاخ سفید حضور داشت و خود شاهد این خوش‌خدمتی نامشروع بود. نتانیاهو دقایقی بعد در کنفرانس خبری مشترک با ترامپ این اقدام وی را «تاریخی» خواند و بابت آن به تمجید از ترامپ و آمریکا پرداخت.

اما چنان‌که خبرنگار شبکه ان‌بی‌سی تأکید می‌کند، آمریکا تنها کشوری است که ادعای حاکمیت رژیم صهیونیستی بر جولان اشغالی را به رسمیت می‌شناسد و این مسئله‌ای نیست که بتوان راحت از کنارش عبور کرد. اغلب کشورهای جهان و نهادهای بین‌المللی - از ایران، ترکیه، روسیه و حتی عربستان سعودی گرفته تا آلمان، فرانسه، اتحادیه اروپا و سازمان ملل متحد- مخالفت صریح خود را با این تصمیم رئیس‌جمهور آمریکا ابراز داشته و تأکید کرده‌اند که جولان را همچنان یک سرزمین اشغال‌شده از سوی اسرائیل می‌دانند.

سازمان ملل متحد صراحتاً تأکید کرده است که از نظر این سازمان هیچ تغییری در وضعیت جولان اشغالی رخ نداده و به موجب قطعنامه 497 شورای امنیت سازمان ملل متحد که در سال 1981 به تصویب رسیده، حاکمیت اسرائیل بر جولان اشغالی «ملغی و فاقد اعتبار» است.

تأثیر واقعی اقدام اخیر ترامپ بر وضعیت بلندی‌های جولان

بسیاری از تحلیلگران می‌گویند به رسمیت شناخته شدن ادعای حاکمیت اسرائیل بر جولان اشغالی از سوی دولت ترامپ که واکنش‌های بین‌الملل شدیدی را برانگیخته است، در عمل تأثیر چندانی بر وضعیت جولان اشغالی نخواهد داشت.

«گراهام گریفیث» کارشناس سیاسی مؤسسه مشاوره استراتژیک «کنترل ریسکس» انگلیس در این خصوص به خبرنگار ان‌بی‌سی می‌گوید: «با اقدام اخیر ترامپ ترامپ هیچ تغییر خاصی در واقعیات موجود منطقه رخ نخواهد داد. اسرائیل چندین دهه است که این منطقه [جولان] را در اشغال خود دارد. اما همین اقدام نمادین ترامپ بار دیگر نشان داد که وی تا چه حد حاضر است سیاست‌های گذشته آمریکا را فدای حمایت از نتانیاهو کند.»

وی در ادامه خاطرنشان می‌کند: «اسرائیل بیش از 50 سال است که جولان را در اشغال خود نگاه داشته و طی این مدت از سوی جامعه بین‌الملل برای عقب‌نشینی از جولان تحت فشار قرار نگرفته است. از این رو به رسمیت شناخته شدن حاکمیت اسرائیل بر جولان اشغالی هیچ تأثیر مهمی نخواهد داشت زیرا اساساً فشاری [روی اسرائیل] نبوده است که اکنون بخواهد برداشته شود.»

تأثیرات منطقه‌ای اقدام اخیر ترامپ

همان‌طور که اشاره شد، اقدام اخیر ترامپ متحدان عرب آمریکا را به دردسر انداخته است. حاکمان کشورهای عرب متحد آمریکا به‌ویژه عربستان سعودی که در سال‌های اخیر روابط گرمی با واشنگتن داشته‌اند [و حتی برخی از آنها با تلاش‌های کاخ سفید به رژیم صهیونیستی هم نزدیک شده‌اند] نمی‌توانند در برابر مردم خود پاسخگوی اقدام ترامپ در به رسمیت شناختن ادعای حاکمیت اسرائیل بر یک سرزمین عربی باشند و این یک چالش بزرگ داخلی برای آنها محسوب می‌شود.

البته گراهام گریفیث در این خصوص نیز تصریح می‌کند: «من فکر نمی‌کنم این قضیه موجب بروز تغییرات اساسی در رویکرد عربستان در قبال دولت ترامپ شود. من معتقدم آنها [سعودی‌ها و سایر حاکمان عربی] هنوز هم بسیار خوشحالند که با آمریکا رابطه نزدیکی دارند اما مطمئناً این رابطه اکنون قبح بیشتری [در بین مردم کشورهای عربی] پیدا کرده است.»

این تحلیلگر سیاسی در ادامه می‌افزاید: «حاکمان عربی مجبورند همچنان در برابر افکار عمومی منطقه نقش بازی کنند. اما با توجه به اینکه آنها سال‌هاست هیچ اقدام محسوسی در حمایت از فلسطینی‌ها انجام نداده‌اند، این قضیه نیز به مانند قضیه انتقال سفارت آمریکا به بیت‌المقدس موجب بروز چالش‌های تازه‌ای برای آنها خواهد شد.»

انتهای پیام/.