مصاحبه| عدم تاثیر عملیات بهاری بر روند مذاکرات طالبان و آمریکا؛ طالبان دست بالاتری در قطر دارد

«غلام جیلانی زواک» کارشناس مسائل سیاسی و رئیس مرکز تحقیقاتی افغانستان در گفت‌وگو با خبرنگار دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم درباره چرایی آغاز عملیات بهاری از سوی طالبان گفت: اعلام عملیات بهاری طالبان کاملا با روند گفت‌وگوهای صلح در تضاد قرار دارد اما نباید از یاد برد که دولت افغانستان در ابتدا عملیات بهاری خود را آغاز کرد.

وی افزود: پس از آنکه طالبان که عملیات بهاری «الفتح» را در واکنش به عملیات بهاری دولت اعلام کرد، دولت افغانستان تلاش کرد تا آن را تکذیب کند در حالی که وزارت دفاع در 12 فرورودین ماه سالجاری در نشست امنیتی از آغاز عملیات بهاری تحت عنوان «خالد» خبر داده بود.

رئیس مرکز تحقیقاتی افغانستان تصریح کرد که تصمیم هر دوطرف برای آغاز عملیات بهاری تلاش‌های صلح در این کشور را تحت شعاع قرار خواهد داد زیرا ایجاد فضای اعتماد یکی از اساسی ترین اصول برای همدیگر پذیری است.

زواک در رابطه با تاثیر گذاری این عملیات‌ها بر روند مذاکرات صلح گفت: توافق اصلی بین آمریکا و طالبان صورت خواهد گرفت و اصل مذاکرات صلح نیز بین آمریکا و طالبان جریان دارد، بنابر این عملیات بهاری طالبان و یا عملیات نظامی دولت افغانستان هر دو تاثیر بسزایی بر روند مذاکرات آمریکا با طالبان نخواهد داشت اما به هر حال از نظر اخلاقی اقدامی پسندیده نیست.

وی افزود: اعلام عملیات نظامی از سوی دولت افغانستان نیز سوال برانگیز است زیرا این کار دولت را می‌توان را به مثابه سنگ اندازی در روند صلح توصیف کرد، اما به هر حال روند کلی مذاکرات صلح هنوز تحت تاثیر این اقدامات قرار نگرفته است زیرا جریان اصلی مذاکرات طوری که گفته شد بین آمریکا و طالبان صورت خواهد گرفت.

به دلیل فشارهای «زلمی خلیلزاد» نماینده ویژه آمریکا بر دولت افغانستان اخیرا تلاش‌هایی در راستای ایجاد اجماع بین احزاب سیاسی و دولت افغانستان و تعیین تیم مذاکره کننده مشترک صورت گرفت و ارگ ریاست جمهوری افغانستان نیز برای این کار شورای عالی مصالحه را تشکیل داد.

رئیس مرکز تحقیقاتی افغانستان با اشاره به این موضوع تصریح کرد: من فکر نمی کنم که این شورا بتواند کاری از پیش ببرد زیرا در اصل دولت افغانستان اراده برای صلح با طالبان ندارد و یا اگر دقیق تر بگویم حد اقل نصف دولت افغانستان نمی خواهد با طالبان صلح کند.

وی افزود: رئیس اجرایی دولت افغانستان موضع نرم تری را در قبال مذاکرات صلح با طالبان نسبت به اشرف غنی اتخاذ کرده است، عبدالله می خواهد که با طالبان به مذاکره بنشیند اما این موضوع درباره رئیس جمهور افغانستان صدق نمی‌کند.

کارشناس افغانستان اظهارداشت: اگر شما موضع ارگ ریاست جمهوری افغانستان در نشست شورای عالی مصالحه را بررسی کنید به این موضوع پی خواهید برد که اشرف غنی تمایلی به مذاکره با طالبان ندارد و موضع نادرستی را در پیش گرفته است.

زواک خاطرنشان کرد: یکی از شروط ارگ ریاست جمهوری در نشست شورای عالی مصالحه با احزاب سیاسی این بود که تمام اسامی در تیم مذاکره کننده صلح باید از سوی اشرف غنی تعیین شود.

همچنین چارچوب نظارتی از سوی ارگ ریاست جمهوری افغانستان بر تیم مذاکره کننده صلح اعمال شود که اعضای این تیم حق نداشته باشند خارج از این چارچوب حرفی بزنند.

وی افزود: بر اساس شروط ارگ ریاست جمهوری افغانستان، هر یک از اعضای تیم مذاکره کننده در صورت تخطی از چارچوب تعیین شده می تواند از سوی اشرف غنی برکنار شود و رئیس جمهور شخص جدیدی را جایگزین کند.

رئیس مرکز تحقیقاتی افغانستان تاکید کرد: شروطی که از سوی ارگ ریاست جمهوری افغانستان برای تشکیل تیم مذاکره کننده صلح به صورت مشترک با احزاب سیاسی ارائه شدند به هیچ عنوان برای احزاب پذیرفتنی نبود.

وی افزود: حتی می توان این موضع گیری را به نحوی تلاش برای تخریب روند صلح دانست زیرا اشرف غنی می‌داند که شخصیت‌ها و رهبران احزاب سیاسی به اینکه به مترسک وی در روند صلح تبدیل شوند تن نخواهند داد.

اما رئیس جمهور افغانستان تمایلی به توافق صلح با طالبان ندارد زیرا در صورت توافق صلح آینده سیاسی در افغانستان نخواهد داشت.

کارشناس افغان تصریح کرد که به دلیل مشکلات یاد شده احزاب سیاسی افغانستان تصمیم دارند به صورت مستقل در مذاکرات با طالبان در قطر حضور یابند حتی اگر اشرف غنی مخالف این امر باشد.

رئیس مرکز تحقیقاتی افغانستان گفت: مواضع دولت افغانستان و احزاب سیاسی تفاوت دارند و با وجود یک چنین مشکلاتی توافق جمعی بین احزاب سیاسی و دولت را در برابر طالبان نمی‌توان امکان پذیر دانست.

 در حالی که طالبان با یک موضع واحد و صدای واحد در مذاکرات صلح حضور خواهند یافت اما در جانب مقابل احزاب سیاسی و دولت افغانستان مواضع جداگانه و صدای چندگانه را بلند خواهند کرد، در نتیجه طالبان دست بالاتری در مذاکرات قطر خواهند داشت.

زواک اظهار داشت: یک صدا بودن احزاب سیاسی با دولت افغانستان لزوما به معنی مطابعت احزاب سیاسی از روش مستبدانه ارگ ریاست جمهوری این کشور نیست. بنابر این بهتر است که دولت و احزاب سیاسی افغانستان موضع مشترکی را در برابر طالبان اتخاذ کنند تا این گروه را به پذیرش شروط شان وادار سازند.

با این حال، در موضع دولت افغانستان روحیه همدیگر پذیری وجود ندارد ادامه این روند می‌تواند انزوای کامل ارگ ریاست جمهوری افغانستان را نیز در پی داشته باشد.

کارشناس افغان افزود: آمریکا، طالبان، کشورهای منطقه و مردم افغانستان خواستار ادامه مذاکرات صلح هستند و دولت افغانستان نمی‌تواند در برابر آن مقاومت کند. در نهایت مجبور خواهد شد تا به موضع مردم و کشورهای منطقه در روند صلح تسلیم شود.

اخیرا اشرف غنی تلاش‌هایی را در راستای برگزاری لویه جرگه مشورتی صلح در این کشور آغاز کرده است اما نامزدان انتخابات ریاست جمهوری و برخی از احزاب سیاسی لویه جرگه مشورتی صلح را نیز تحریم کردند.

رئیس مرکز تحقیقاتی افغانستان درباره چرایی تحریم لویه جرگه مشورتی صلح گفت: اگر به قانون و تاریخ مراجعه کنیم خواهیم دید که مکانیزم مشخصی برای لویه جرگه تعریف شده است.

همچنین جرگه باید در اصل با فراخوان دولت افغانستان برگزار شود تا نمایندگان مردم و رهبران سیاسی و تمام چهره‌های بانفوذ از سراسر افغانستان در آن حضور یافته و به گفت‌وگو بپردازند.

وی تصریح کرد که این مکانیزم در فراخوان صورت گرفته از سوی ارگ ریاست جمهوری افغانستان رعایت نشده است. ارگ ریاست جمهوری افغانستان در یک روند غیر شفاف انتخاباتی به جای نمایندگان واقعی مردم اقدام به گزینش کسانی کرده است که از اشرف غنی حمایت می‌کنند.

زواک خاطرنشان کرد که حکومت وحدت ملی یک دولت ائتلافی است یعنی «عبدالله» رئیس اجرایی دولت افغانستان سهم برابر با ارگ ریاست جمهوری این کشور در تصمیم‌های بزرگ دارد. بنابر این رضایت عبدالله در فراخوان لویه جرگه مشورتی صلح نیز برای کسب مشروعیت آن الزامی است.

رئیس مرکز تحقیقاتی افغانستان تصریح کرد که عبدالله با برگزاری لویه جرگه مشورتی به صورت علنی مخالفت کرده است که این موضوع نیز مشروعیت لویه جرگه مشورتی صلح را زیر سوال برده است.

این در حالی است که ارگ ریاست جمهوری افغانستان تلاش می‌کند که از این طریق مواضع خود در روند صلح را تقویت کرده و به آن مشروعیت ببخشد اما هنوز مشخص نیست که آیا دولت افغانستان با اعزام هیئت به قطر موفق به گفت‌وگو با طالبان خواهد شد و یاخیر.

انتهای پیام/.