اعمال شب نیمه شعبان
همزمان با فرا رسیدن شب نیمه شعبان اعمال توصیه‌شده برای بهره بیشتر در این شب منتشر شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، یکشنبه اول اردیبهشت و پانزدهم شعبان مصادف با سالروز ولادت باسعادت منجی عالم بشریت حضرت مهدی(عج) است. شب و روز نیمه شعبان در گنجینه روایی ما بسیار مورد تأکید قرار گرفته است، به‌طوری که پیامبر اکرم(ص) در حدیثی فرمود: در شب نیمه شعبان روزی‌ها تقسیم و عمر مردم معین و روندگان به حج نامشان نوشته می‌شود و خدای تعالی در خلق خود افراد بسیاری را می‌آمرزد.
در کتاب مفاتیح الجنان آمده است:
شب نیمه شعبان شب بسیار مبارکى است، از امام صادق علیه‌السّلام روایت شده که از امام باقر علیه‌السّلام از فضیلت شب نیمه شعبان سؤال شد، ایشان فرمود: این شب پس از شب قدر برترین شب‌هاست. در این شب خدا فضل خود را بر بندگان سرازیر می‌کند، و آنان را به بخشش و کرم خویش می‌آمرزد، پس در تقرّب جستن به‌سوى خداى تعالى در آن بکوشید، آن شبى است که خدا به ذات مقدّس خود سوگند یاد کرده، که سائلى را از درگاه خویش با دست خالى بازنگرداند مادام که انجام معصیتى را درخواست نکند، و شب نیمه شعبان شبى است که حق تعالى آن را براى ما قرار داد. از جمله برکات این شب مبارک، ولادت باسعادت حضرت سلطان عصر امام زمان (ارواحنا له الفداء) است که در سحر چنین شبى در سال دویست و پنجاه و پنج هجرى قمرى در سرّمن‌رأى [سامراى کنونى] واقع و باعث فزونی شرافت این شب مبارک شد، پس در دعا و ثنا بر خدای تعالی در آن شب کوشش کنید.
اعمال شب نیمه شعبان:
اوّل: غسل کردن که باعث تخفیف گناهان است.
دوم: شب‌زنده‌دارى به نماز و دعا و استغفار، چنان که امام زین‌العابدین علیه السّلام انجام می‌دادند، و در روایت آمده: هرکه این شب را به رازونیاز و عبادت بپردازد دل او نمیرد در روزى که دل‌ها بمیرند.
سوم: زیارت امام حسین علیه السّلام که افضل اعمال این شب است و باعث آمرزش گناهان است، و هرکه میل دارد تا ارواح صد و بیست و چهار هزار پیامبر با او دست آشنایى دهند، در این شب امام حسین علیه السّلام را زیارت کند، کم‌ترین حدّ زیارت آن حضرت آن است که بر بالاى بامى برآید و به جانب راست و چپ نظر کند، سپس سر به جانب آسمان برآرد، و با این کلمات حضرت را زیارت کند:
السَّلامُ عَلَیْکَ یَا أَبَاعَبْدِاللَّهِ السَّلامُ عَلَیْکَ وَ رَحْمَةُ اللَّهِ وَ بَرَکَاتُهُ درود بر تو، اى اباعبداللّه، درود و رحمت و برکات خدا بر تو. هرکس در هر کجا باشد و در هر زمان آن حضرت را به این شیوه زیارت کند، امید است که پاداش حجّ و عمره براى او نوشته شود.
چهارم: خواندن دعایى که شیخ و سیّد نقل کرده‌اند، و به‌منزله زیارت امام زمان (صلوات اللّه علیه) است:
اللَّهُمَّ بِحَقِّ لَیْلَتِنَا [هَذِهِ] وَ مَوْلُودِهَا وَ حُجَّتِکَ وَ مَوْعُودِهَا الَّتِی قَرَنْتَ إِلَى فَضْلِهَا فَضْلاً فَتَمَّتْ کَلِمَتُکَ صِدْقاً وَ عَدْلاً لامُبَدِّلَ لِکَلِمَاتِکَ وَ لامُعَقِّبَ لِآیَاتِکَ نُورُکَ الْمُتَأَلِّقُ وَ ضِیَاؤُکَ الْمُشْرِقُ وَ الْعَلَمُ النُّورُ فِی طَخْیَاءِ الدَّیْجُورِ الْغَائِبُ الْمَسْتُورُ جَلَّ مَوْلِدُهُ وَ کَرُمَ مَحْتِدُهُ وَ الْمَلائِکَةُ شُهَّدُهُ وَ اللَّهُ نَاصِرُهُ وَ مُؤَیِّدُهُ إِذَا آنَ مِیعَادُهُ وَ الْمَلائِکَةُ [فَالْمَلائِکَةُ] أَمْدَادُهُ سَیْفُ اللَّهِ الَّذِی لایَنْبُو وَ نُورُهُ الَّذِی لایَخْبُو وَ ذُوالْحِلْمِ الَّذِی لایَصْبُو مَدَارُ الدَّهْرِ وَ نَوَامِیسُ الْعَصْرِ وَ وُلاةُ الْأَمْرِ وَ الْمُنَزَّلُ عَلَیْهِمْ مَا یَتَنَزَّلُ [یَنْزِلُ] فِی لَیْلَةِ الْقَدْرِ؛
خداىا به حق این شب و مولود در آن، و به حق حجتّت و موعود او، که به فضیلتش فضیلت دیگرى را قرین ساختى، پس کامل شد کلمه‌ات به راستى و عدالت، براى کلماتت دگرگون‌سازى نیست، و براى آیاتت پس زنده‌اى نمى‌باشد، نور درخشانت، و پرتو فروزانت، و نشانه روشنت در شب تاریک، آن غایب پوشیده از نظر، که عظیم بوده ولادتش، و شریف است اصل و نسبش، فرشتگان گواه اویند، و خدا یاور و تأییدکننده‌اش آنگاه که وعده ظهورش در رسد و فرشتگان مددکاران اویند، شمشیر خداست که کند نشود، و نور حق است که خاموش نشود و بردبارى است که کارى بی‌منطق انجام ندهند، مدار روزگار است. [پدرانش] نوامیس عصر، و متولّیان حکومت حق‌اند، نازل شده بر آنان آنچه در شب قدر نازل مى‌شود.
وَ أَصْحَابُ الْحَشْرِ وَ النَّشْرِ تَرَاجِمَةُ وَحْیِهِ وَ وُلاةُ أَمْرِهِ وَ نَهْیِهِ اللَّهُمَّ فَصَلِّ عَلَى خَاتِمِهِمْ وَ قَائِمِهِمْ الْمَسْتُورِ عَنْ عَوَالِمِهِمْ اللَّهُمَّ وَ أَدْرِکْ بِنَا أَیَّامَهُ وَ ظُهُورَهُ وَ قِیَامَهُ وَ اجْعَلْنَا مِنْ أَنْصَارِهِ وَ اقْرِنْ ثَارَنَا بِثَارِهِ وَ اکْتُبْنَا فِی أَعْوَانِهِ وَ خُلَصَائِهِ وَ أَحْیِنَا فِی دَوْلَتِهِ نَاعِمِینَ وَ بِصُحْبَتِهِ غَانِمِینَ وَ بِحَقِّهِ قَائِمِینَ وَ مِنَ السُّوءِ سَالِمِینَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ وَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِینَ وَ صَلَوَاتُهُ عَلَى [وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَی] سَیِّدِنَا مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ وَ الْمُرْسَلِینَ وَ عَلَى أَهْلِ بَیْتِهِ الصَّادِقِینَ وَ عِتْرَتِهِ النَّاطِقِینَ وَ الْعَنْ جَمِیعَ الظَّالِمِینَ وَ احْکُمْ بَیْنَنَا وَ بَیْنَهُمْ یَا أَحْکَمَ الْحَاکِمِینَ؛
اصحاب حشر و نشرند، و مفسّران وحى خدا، و والیان امر و نهى حق. خدایا! بر خاتم و قائمشان که پوشیده از عوالم ایشان است درود فرست. خدایا! ما را به درک ایام او و ظهور و قیامش نایل فرما، و از یارانش قرارمان ده، و به خونخواهى او قرین کن، و ما را در شمار یاران و دل‌دادگانش ثبت فرما، و در دولتش شاد و خرّم زنده بدار، و از همنشینى‌اش بهره‌مند ساز و برپادارنده حقش قرارمان ده، و از بدیها به‌سلامت بدار، ای مهربان‌ترین مهربانان، و سپاس خداى را پروردگار عالمیان، و درودهاى بى‌پایان خدا بر آقایمان محمّد خاتم پیامبران و رسولان، و بر اهل‌بیت راستگو و خاندان حق‌گویش باد، و خدایا لعنت فرست بر همه ستمکاران، و بین ما و بین آنان داورى کن، اى داورترین داوران.
پنجم: شیخ از اسماعیل‌بن فضیل هاشمى روایت کرده که گفت: حضرت صادق علیه السّلام این دعا را به من تعلیم داد که آن را در شب نیمه شعبان بخوانم:
أَنْتَ الْحَیُّ الْقَیُّومُ الْعَلِیُّ الْعَظِیمُ الْخَالِقُ الرَّازِقُ الْمُحْیِی الْمُمِیتُ الْبَدِی‌ءُ الْبَدِیعُ لَکَ الْجَلالُ وَ لَکَ الْفَضْلُ وَ لَکَ الْحَمْدُ وَ لَکَ الْمَنُّ وَ لَکَ الْجُودُ وَ لَکَ الْکَرَمُ وَ لَکَ الْأَمْرُ وَ لَکَ الْمَجْدُ وَ لَکَ الشُّکْرُ وَحْدَکَ لا شَرِیکَ لَکَ یَا وَاحِدُ یَا أَحَدُ یَا صَمَدُ یَا مَنْ لَمْ‌یَلِدْ وَ لَمْ‌یُولَدْ وَ لَمْ‌یَکُنْ لَهُ کُفُواً أَحَدٌ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ‌مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِی وَ ارْحَمْنِی وَ اکْفِنِی مَا أَهَمَّنِی وَ اقْضِ دَیْنِی وَ وَسِّعْ عَلَیَّ فِی رِزْقِی فَإِنَّکَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ کُلَّ أَمْرٍ حَکِیمٍ تَفْرُقُ وَ مَنْ تَشَاءُ مِنْ خَلْقِکَ تَرْزُقُ فَارْزُقْنِی وَ أَنْتَ خَیْرُ الرَّازِقِینَ فَإِنَّکَ قُلْتَ وَ أَنْتَ خَیْرُ الْقَائِلِینَ النَّاطِقِینَ وَ اسْئَلُوا اللَّهَ مِنْ فَضْلِهِ فَمِنْ فَضْلِکَ أَسْأَلُ وَ إِیَّاکَ قَصَدْتُ وَ ابْنَ‌نَبِیِّکَ اعْتَمَدْتُ وَ لَکَ رَجَوْتُ فَارْحَمْنِی یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ؛
خدایا، تویى زنده به خود پاینده برتر بزرگ، آفریننده روزى‌بخش، زندگى‌بخش میراننده، آغازکننده پدیدآورنده، بزرگى توراست، برتری توراست، سپاس از آن توست، نعمت و جود، کرم و فرمان، بزرگواری و شکر تنها توراست، یگانه‌اى، شریکى براى تو نیست، اى یگانه اى یکتا، اى مقصود خلق، اى آن که نزاده و زاده نشده و برایش همتایى نبوه، بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و مرا بیامرز و به من رحمت آر، و نیازهاى مهمّ مرا کفایت فرما، بدهکارى‌ام را ادا کن، روزى‌ام را وسعت ده، به‌درستى که تو در این شب هر کار استوارى را مقدّر مى‌کنى، و هرکه از خلق خود را بخواهى روزى می‌دهى، پس مرا روزى ده که تو بهترین روزى‌دهندگانى، تو گفتى و تو بهترین گوینده و سخنگویى، «از فضل خدا بخواهید» بنابر این از فضلت می‌خواهم، و تو را قصد کردم و به فرزند پیامبرت اعتماد نمودم، و به تو امید بستم، بر من رحم کن، اى مهربان‌ترین مهربانان.
ششم: دعایى را بخواند که حضرت رسول صلى اللّه علیه و آله در این شب می‌خواندند:
اللَّهُمَّ اقْسِمْ لَنَا مِنْ خَشْیَتِکَ مَا یَحُولُ بَیْنَنَا وَ بَیْنَ مَعْصِیَتِکَ وَ مِنْ طَاعَتِکَ مَا تُبَلِّغُنَا بِهِ رِضْوَانَکَ وَ مِنَ الْیَقِینِ مَا یَهُونُ عَلَیْنَا بِهِ مُصِیبَاتُ الدُّنْیَا اللَّهُمَّ أَمْتِعْنَا بِأَسْمَاعِنَا وَ أَبْصَارِنَا وَ قُوَّتِنَا مَا أَحْیَیْتَنَا وَ اجْعَلْهُ الْوَارِثَ مِنَّا وَ اجْعَلْ ثَارَنَا عَلَى مَنْ ظَلَمَنَا وَ انْصُرْنَا عَلَى مَنْ عَادَانَا وَ لاتَجْعَلْ مُصِیبَتَنَا فِی دِینِنَا وَ لاتَجْعَلِ الدُّنْیَا أَکْبَرَ هَمِّنَا وَ لامَبْلَغَ عِلْمِنَا وَ لاتُسَلِّطْ عَلَیْنَا مَنْ لایَرْحَمُنَا بِرَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ؛
خدایا، از خشیتت چنان نصیب ما کن، که بین ما و نافرمانى تو حایل شود، و از طاعتت آنچه ما را به خشنودى‌ات برساند، و از یقین به‌قدرى که گرفتاری‌هاى دنیا را بر ما آسان سازد، خدایا، ما را به گوشهای‌مان و دیدگانمان و نیروهای‌مان تا گاهى که ما را زنده می‌دارى بهره‌مند گردان، و آن را وارث ما قرار بده، و انتقام ما را به‌عهده کسى قرار ده که بر ما ستم روا داشته، و ما را بر کسى که با ما دشمنى ورزیده یارى ده، و مصیبت ما را در دین ما قرار نده، و دنیا را بزرگ‌ترین اندیشه و نهایت دانش ما قرار مده، و آن را که به ما رحم نمی‌کند بر ما چیره مکن، به مهربانى‌ات، اى مهربان‌ترین مهربانان.
این دعا دعاى جامع و کاملى است که خواندن آن در اوقات دیگر هم، مغتنم است، و از کتاب «عوالى اللئالى» چنین روایت شده که حضرت رسول صلّى اللّه علیه و آله همواره این دعا را مى‌خواندند.
هفتم: بخواند صلوات هر روز را که هنگام زوال [هنگام ظهر شرعى] می‌خواند: اللّهم صلّ على محمّد و آل محمّد شجرة النّبوّة و موضع الرّسالة...».
هشتم: دعاى کمیل را بخواند که ورودش در این شب است، و به‌طور کامل در باب اوّل گذشت.
نهم:هر یک از ذکرهاى «سبحان اللّه» و «الحمد للّه» و «اللّه اکبر» و «لا اله الّا اللّه» را صد مرتبه بگوید، تا خداى تعالى همه گناهان گذشته او را بیامرزد، و حاجتهاى دنیا و آخرت او را برآورد.
دهم: شیخ طوسى در کتاب «مصباح» از ابویحیى در ضمن خبرى در فضیلت شب نیمه شعبان روایت کرده است که گفت: به مولاى خود امام صادق علیه السّلام گفتم: بهترین دعاها در این شب کدام است؟ فرمود: هرگاه نماز عشا را به‌جا آوردى، دو رکعت نماز به این ترتیب بخوان؛ در رکعت اول سوره «حمد» و سوره «کافرون» و در رکعت دوم سوره «حمد» و سوره «توحید» و چون سلام دادى، بگو: «سبحان اللّه» سى‌وسه مرتبه، و «الحمد للّه» سى‌وسه مرتبه و «اللّه اکبر» سى‌وچهار مرتبه، سپس بگو:
یَا مَنْ إِلَیْهِ مَلْجَأُ الْعِبَادِ [یَلْجَأُ الْعِبَادُ] فِی الْمُهِمَّاتِ وَ إِلَیْهِ یَفْزَعُ الْخَلْقُ فِی الْمُلِمَّاتِ یَا عَالِمَ الْجَهْرِ وَ الْخَفِیَّاتِ [وَ] یَا مَنْ لاتَخْفَى عَلَیْهِ خَوَاطِرُ الْأَوْهَامِ وَ تَصَرُّفُ الْخَطَرَاتِ یَا رَبَّ الْخَلائِقِ وَ الْبَرِیَّاتِ یَا مَنْ بِیَدِهِ مَلَکُوتُ الْأَرَضِینَ وَ السَّمَاوَاتِ أَنْتَ اللَّهُ لا إِلَهَ إِلا أَنْتَ أَمُتُّ إِلَیْکَ بِلا إِلَهَ إِلّا أَنْتَ فَیَا لا إِلَهَ إِلّا أَنْتَ اجْعَلْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ مِمَّنْ نَظَرْتَ إِلَیْهِ فَرَحِمْتَهُ وَ سَمِعْتَ دُعَاءَهُ فَأَجَبْتَهُ وَ عَلِمْتَ اسْتِقَالَتَهُ فَأَقَلْتَهُ وَ تَجَاوَزْتَ عَنْ سَالِفِ خَطِیئَتِهِ وَ عَظِیمِ جَرِیرَتِهِ فَقَدِ اسْتَجَرْتُ بِکَ مِنْ ذُنُوبِی وَ لَجَأْتُ إِلَیْکَ فِی سَتْرِ عُیُوبِی اللَّهُمَّ فَجُدْ عَلَیَّ بِکَرَمِکَ وَ احْطُطْ خَطَایَایَ بِحِلْمِکَ وَ عَفْوِکَ وَ تَغَمَّدْنِی فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ بِسَابِغِ کَرَامَتِکَ وَ اجْعَلْنِی فِیهَا مِنْ أَوْلِیَائِکَ الَّذِینَ اجْتَبَیْتَهُمْ لِطَاعَتِکَ وَ اخْتَرْتَهُمْ لِعِبَادَتِکَ وَ جَعَلْتَهُمْ خَالِصَتَکَ وَ صَفْوَتَکَ؛
اى آن که پناه بندگان در سختی‌ها به‌سوى اوست، و بندگان در رخدادهاى ناگوار به‌سوى او پناه می‌برند، اى داناى آشکار و نهان، اى آن که خیالات وهم و فکر، و آنچه را اوهام در نظر مى‌آورد بر او پنهان نمى‌ماند، اى پروردگار خلایق و آفریده‌ها، اى آن که ملکوت زمین‌ها و آسمان‌ها به‌دست اوست، تویى خدا، معبودى جز تو نیست، به اینکه معبودى جز تو نیست توسّل مى‌جویم، پس اى آن که معبودى جز تو نیست، مرا در این شب از کسانى قرار ده که به ایشان نظر کردى و به آنان رحم نمودى، و دعایشان را شنیدى پس اجابت کردى و درخواست گذشت از گناهشان را دانستى، پس ایشان را آمرزیدى، و از خطاى گذشته و گناه بزرگشان درگذشتى، به‌تحقیق از گناهانم به تو پناه آوردم، و براى پرده‌پوشى عیب‌هایم به تو پناهنده شدم، خدایا! با کرم و فضلت بر من ببخش، و به بردبارى و گذشت خطاهایم را بریز، و مرا در این شب با کرامت کاملت فرو پوشان، و از اولیایت که براى طاعتت برگزیدى، و براى عبادتت اختیار کردی و خالص و برگزیده درگاهت کردی قرار ده.
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَعَدَ جَدُّهُ وَ تَوَفَّرَ مِنَ الْخَیْرَاتِ حَظُّهُ وَ اجْعَلْنِی مِمَّنْ سَلِمَ فَنَعِمَ وَ فَازَ فَغَنِمَ وَ اکْفِنِی شَرَّ مَا أَسْلَفْتُ وَ اعْصِمْنِی مِنَ الازْدِیَادِ فِی مَعْصِیَتِکَ وَ حَبِّبْ إِلَیَّ طَاعَتَکَ وَ مَا یُقَرِّبُنِی مِنْکَ وَ یُزْلِفُنِی عِنْدَکَ سَیِّدِی إِلَیْکَ یَلْجَأُ الْهَارِبُ وَ مِنْکَ یَلْتَمِسُ الطَّالِبُ وَ عَلَى کَرَمِکَ یُعَوِّلُ الْمُسْتَقِیلُ التَّائِبُ أَدَّبْتَ عِبَادَکَ بِالتَّکَرُّمِ وَ أَنْتَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ وَ أَمَرْتَ بِالْعَفْوِ عِبَادَکَ وَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ اللَّهُمَّ فَلاتَحْرِمْنِی مَا رَجَوْتُ مِنْ کَرَمِکَ وَ لاتُؤْیِسْنِی مِنْ سَابِغِ نِعَمِکَ وَ لاتُخَیِّبْنِی مِنْ جَزِیلِ قِسَمِکَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ لِأَهْلِ طَاعَتِکَ وَ اجْعَلْنِی فِی جُنَّةٍ مِنْ شِرَارِ بَرِیَّتِکَ رَبِّ إِنْ لَمْ‌أَکُنْ مِنْ أَهْلِ ذَلِکَ فَأَنْتَ أَهْلُ الْکَرَمِ وَ الْعَفْوِ وَ الْمَغْفِرَةِ؛
خدایا! مرا از کسانى که کوشش‌شان قرین سعادت شد، و بهره‌شان از خیرات کامل گشت قرار ده، و نیز مرا از کسانى قرار ده که سلامت یافتند و نعمت‌پذیر و رستگار گشته پس بهره بردند، و مرا از گزند آنچه پشت سر گذاردم کفایت فرما، و از زیاده‌روی در معصیتت نگاه‌دار، طاعتت و هر آنچه مرا به تو نزدیک می‌سازد و مقرّب درگاهت مى‌نماید محبوب من قرار ده، سرورم هر فرارى‌ای به تو پناه می‌آورد، و هر جوینده به تو التماس مى‌کند، و هر عذرخواه توبه‌کار بر کرم تو تکیه مى‌زند، بندگانت را با احترام گزاردن به آنان ادب کردى و تو کریم‌ترین کریمانى، و بندگانت را دستور به گذشت دادی و تویى آمرزنده مهربان. خدایا! مرا نسبت به آنچه از کرمت امیدوارم بى‌بهره مکن، و از نعمتهاى کاملت ناامید مساز، و از بهره فراوانت که در این شب براى اهل طاعتت مقرّر نموده‌اى بى‌نصیب مکن، و مرا از شرار مخلوقاتت در سپر استوارى قرار ده، پرودگارا هرچند سزاوار آن‌همه عنایت نباشم، ولى تو اهل کرم و گذشت آمرزشى،
وَ جُدْ عَلَیَّ بِمَا أَنْتَ أَهْلُهُ لا بِمَا أَسْتَحِقُّهُ فَقَدْ حَسُنَ ظَنِّی بِکَ وَ تَحَقَّقَ رَجَائِی لَکَ وَ عَلِقَتْ نَفْسِی بِکَرَمِکَ فَأَنْتَ أَرْحَمُ الرَّاحِمِینَ وَ أَکْرَمُ الْأَکْرَمِینَ اللَّهُمَّ وَ اخْصُصْنِی مِنْ کَرَمِکَ بِجَزِیلِ قِسَمِکَ وَ أَعُوذُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ وَ اغْفِرْ لِیَ الذَّنْبَ الَّذِی یَحْبِسُ عَلَیَّ [عَنِّی] الْخُلُقَ وَ یُضَیِّقُ عَلَیَّ الرِّزْقَ حَتَّى أَقُومَ بِصَالِحِ رِضَاکَ وَ أَنْعَمَ بِجَزِیلِ عَطَائِکَ وَ أَسْعَدَ بِسَابِغِ نَعْمَائِکَ فَقَدْ لُذْتُ بِحَرَمِکَ وَ تَعَرَّضْتُ لِکَرَمِکَ وَ اسْتَعَذْتُ بِعَفْوِکَ مِنْ عُقُوبَتِکَ وَ بِحِلْمِکَ مِنْ غَضَبِکَ فَجُدْ بِمَا سَأَلْتُکَ وَ أَنِلْ مَا الْتَمَسْتُ مِنْکَ أَسْأَلُکَ بِکَ لابِشَیْءٍ هُوَ أَعْظَمُ مِنْکَ؛
بر من چنان که شایسته آنى مرحمت فرما، نه چنان که سزاوار آنم، زیرا گمانم به تو نیکو است، و امیدم تو برجا، و به کرمت آویخته‌ام، پس تو مهربان‌ترین مهربانانى، و کریم‌ترین کریمانى، خدایا! خاص گردان مرا از روى کرمت به فراوانى روزى، و پناه می‌آورم به عفوت از عقابت، و بیامرز بر من گناهى را که زشت‌خویى آورد، و روزى را بر من تنگ مى‌کند، تا به خشنودى درخورت به‌پا خیزم، و به فراوانی عطایت متنعم شوم، و به نعمتهاى کاملت خوشبخت گردم، هرآینه به آستانت پناه آوردم، و متعرّض کرمت شدم، و به عفوت از مجازاتت، و به بردبارى‌ات از خشمت پناه بردم، پس ببخش مرا آنچه از تو درخواست نمودم، و به من برسان آنچه را از تو خواهش کردم، از تو مى‌خواهم به حق خودت نه به چیزى که بزرگتر از تو باشد که چیزى بزرگتر از تو نیست.
آنگاه به سجده مى‌روى و مى‌گویى: «یا ربّ»؛ پروردگارا بیست مرتبه، «یا اللّه»؛ خدایا، هفت مرتبه، لا حَولَ وَ لاقُوَّةَ اِلّا بِاللّهِ؛ جنبش و نیرویى جز به خدا نیست، هفت مرتبه، ما شاءَ اللّهُ؛ خواست خواست خدا است، ده مرتبه، لاقُوَّةَ اِلّا بِاللّهِ؛ نیرویى جز به خدا نیست، ده مرتبه، پس صلوات مى‌فرستى بر پیامبر و آل او علیهم السّلام، و از خدا حاجت خود را می‌خواهى، پس سوگند به خدا که اگر در پى این عمل، به‌عدد قطرات باران حاجت بخواهى هرآینه خدا (عزّ و جلّ) به کرم فراگیر و فضل بزرگش، آن حاجت را به تو مى‌رساند.
یازدهم: شیخ طوسى و کفعمى فرموده‌اند که در این شب این دعا را بخواند:
إِلَهِی تَعَرَّضَ لَکَ فِی هَذَا اللَّیْلِ الْمُتَعَرِّضُونَ وَ قَصَدَکَ الْقَاصِدُونَ وَ أَمَّلَ فَضْلَکَ وَ مَعْرُوفَکَ الطَّالِبُونَ وَ لَکَ فِی هَذَا اللَّیْلِ نَفَحَاتٌ وَ جَوَائِزُ وَ عَطَایَا وَ مَوَاهِبُ تَمُنُّ بِهَا عَلَى مَنْ تَشَاءُ مِنْ عِبَادِکَ وَ تَمْنَعُهَا مَنْ لَمْ‌تَسْبِقْ لَهُ الْعِنَایَةُ مِنْکَ وَ هَا أَنَا ذَا عُبَیْدُکَ الْفَقِیرُ إِلَیْکَ الْمُؤَمِّلُ فَضْلَکَ وَ مَعْرُوفَکَ فَإِنْ کُنْتَ یَا مَوْلایَ تَفَضَّلْتَ فِی هَذِهِ اللَّیْلَةِ عَلَى أَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ وَ عُدْتَ عَلَیْهِ بِعَائِدَةٍ مِنْ عَطْفِکَ فَصَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ الطَّیِّبِینَ الطَّاهِرِینَ الْخَیِّرِینَ الْفَاضِلِینَ وَ جُدْ عَلَیَّ بِطَوْلِکَ وَ مَعْرُوفِکَ یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ وَ صَلَّى اللَّهُ عَلَى مُحَمَّدٍ خَاتَمِ النَّبِیِّینَ وَ آلِهِ الطَّاهِرِینَ وَ سَلَّمَ تَسْلِیماً إِنَّ اللَّهَ حَمِیدٌ مَجِیدٌ اللَّهُمَّ إِنِّی أَدْعُوکَ کَمَا أَمَرْتَ فَاسْتَجِبْ لِی کَمَا وَعَدْتَ إِنَّکَ لاتُخْلِفُ الْمِیعَادَ؛
الهى در این شب روى آوردند به‌سوى تو روى‌آورندگان، و قصد تو نمودند قصدکنندگان، و فضل و احسانت را آرزو کردند جویندگان، از جانب تو در این شب نسیم‌هاى رحمت و هدایا و عطاها و مواهبى است که به هرکس از بندگانت بخواهى تفضّل می‌کنى، و از هرکس که پیشینه عنایتت شامل حال او نگشته بازمى‌دارى، هم‌اینک من این بنده کوچک تو، نیازمند به تو، احسان و نیکى‌ات را آرزومندم، چنانچه اى مولاى من در جایگاهى که در این شب بر یکى از بندگانت احسان نمودى، و بر او جایزه‌اى عطا کردى، پس بر محمّد و خاندان محمّد که پاکان و پاکیزگان و نیکوکاران و برترینند درود فرست، و از نعمت و نیکى‌ات بر من ببخش اى پروردگار جهانیان، و درود خدا و سلام بسیار بر محمّد خاتم پیامبران و خاندان پاکش باد، به‌درستى که خدا ستوده و بزرگوار است. خدایا! تو را مى‌خوانم آن‌چنان که فرمان دادى، پس دعایم را به اجابت برسان همان‌طور که وعده فرمودى، که تو هرگز از وعده خویش تخلّف نکنى.
دوازدهم: بعد از هر دو رکعت از نماز شب و شفع، و بعد از دعاهاى وتر دعایى را که شیخ طوسى و سیّدبن طاووس روایت کرده‌اند بخواند.
سیزدهم: سجده‌ها و دعاهایى را که از رسول خدا صلّى اللّه علیه و آله روایت شده به‌جا آورد از جمله روایتى است که شیخ از حمّادبن عیسى از ابان‌بن تغلب روایت کرده که گفت، امام صادق علیه السّلام فرمودند: شب نیمه شعبانى فرا رسید، رسول خدا در آن شب در منزل عایشه بود، چون شب به نیمه رسید از بستر خود براى عبادت برخاست، هنگامی که عایشه بیدار شد، دریافت که پیامبر از خوابگاه خویش بیرون رفته، وى را همچون اغلب زنان وسوسه گرفت، گمان کرد آن حضرت نزد همسر دیگرى از همسرانش رفته، از جا برخاست و چادرش را بر خود پیچید و سوگند به خدا که چادر او از ابریشم و کتان نبود، تارش از مو، و پودش از کرک شتر مایه داشت، حجره به حجره در حجره‌هاى زنان رسول خدا جست‌وجو مى‌کرد، در این میان که در جست‌وجوی آن حضرت بود، ناگهان نگاهش به رسول خدا افتاد که مانند جامه‌اى بر زمین چسبیده در حال سجده است، به نزدیک آن حضرت رفت، شنید در سجده‌اش چنین مى‌گوید:
سَجَدَ لَکَ سَوَادِی وَ خَیَالِی وَ آمَنَ بِکَ فُؤَادِی هَذِهِ یَدَایَ وَ مَا جَنَیْتُهُ عَلَى نَفْسِی یَا عَظِیمُ [عَظِیما] تُرْجَى [یُرْجَی] لِکُلِّ عَظِیمٍ اغْفِرْ لِیَ الْعَظِیمَ فَإِنَّهُ لایَغْفِرُ الذَّنْبَ الْعَظِیمَ إِلّا الرَّبُّ الْعَظِیمُ؛
همه هستى و اندیشه‌ام برایت سجده کرد، و دلم به تو ایمان آورد، این است دستانم و آنچه بر خود جنایت کردم اى بزرگى که براى هر کار بزرگى به او امید است، از من گناه بزرگ را بیامرز، زیرا گناه بزرگ را جز پروردگار بزرگ نمی‌آمرزد.
سپس سر مبارک خویش را از سجده برداشت، و دوباره به سجده برگشت، عایشه شنید که آن حضرت مى‌گوید:
أَعُوذُ بِنُورِ وَجْهِکَ الَّذِی أَضَاءَتْ لَهُ السَّمَاوَاتُ وَ الْأَرَضُونَ وَ انْکَشَفَتْ لَهُ الظُّلُمَاتُ وَ صَلَحَ عَلَیْهِ أَمْرُ الْأَوَّلِینَ وَ الْآخِرِینَ مِنْ فُجْأَةِ نَقِمَتِکَ وَ مِنْ تَحْوِیلِ عَافِیَتِکَ وَ مِنْ زَوَالِ نِعْمَتِکَ اللَّهُمَّ ارْزُقْنِی قَلْباً تَقِیّاً نَقِیّاً وَ مِنَ الشِّرْکِ بَرِیئاً لاکَافِراً وَ لاشَقِیّاً؛
پناه می‌آورم به نور جلوه‌ات که آسمان‌ها و زمین‌ها بر آن روشن شد، و تاریکی‌ها با آن برطرف گشت، و با آن کار گذشتگان و آیندگان اصلاح شد، از فرا رسیدن عذاب نابهنگامت و از دگرگونى عافیتت، و از زایل شدن نعمتت.
خدایا! دل باتقوا و صفایافته، و بیزار از شرک، نه کافر و بدبخت روزى من گردان.
سپس دو طرف روى خود را بر خاک نهاد و گفت:
عَفَّرْتُ وَجْهِی فِی التُّرَابِ وَ حُقَّ لِی أَنْ أَسْجُدَ لَکَ؛ روى خویش را به خاک ساییدم، و مرا سزاست که تو را سجده کنم.
آنگاه که رسول خدا صلى اللّه علیه و آله خواست به اطاق برگردد، عایشه با شتاب به جانب بستر خویش رفت، و هنگامى که رسول خدا صلى اللّه علیه و آله به خوابگاه خویش آمد، شنید که عایشه بلند نفس می‌زند، فرمود: این بلند نفس‌زدن چیست؟ آیا ندانستى که امشب چه شبى است؟ این شب نیمه شعبان است که در آن روزی‌ها قسمت مى‌شود، و زمان مرگ اشخاص ثبت مى‌گردد، و نام کسانی که باید به حج بروند نوشته می‌شود، به‌درستى که خداى تعالى آمرزد از میان خلق خود بیش از عدد موهاى بزهاى قبیله کلب را، و در این شب خداى تعالى فرشتگان را از عالم بالا به‌سوى مکه در زمین مى‌فرستد.
چهاردهم: نماز جناب جعفر طیّار را به‌جا آورد، چنان که شیخ از امام رضا علیه السّلام روایت کرده.
پانزدهم: نمازهاى این شب را به‌جا آورد که بسیار است، از جمله نمازى است که ابویحیى صنعانى از امام باقر و امام صادق علیهما السّلام روایت کرده، و همچنین سى نفر از کسانى که مورد اطمینان و اعتماد هستند از آن دو بزرگوار روایت کرده‌اند که هرگاه شب نیمه شعبان فرا رسید چهار رکعت نماز به‌جا آور به این ترتیب که در هر رکعت سوره «حمد» و پس از آن صد مرتبه سوره «توحید» را بخوان.
و چون فارغ شدى بگو:
اللَّهُمَّ إِنِّی إِلَیْکَ فَقِیرٌ وَ مِنْ عَذَابِکَ خَائِفٌ مُسْتَجِیرٌ اللَّهُمَّ لاتُبَدِّلْ اسْمِی وَ لاتُغَیِّرْ جِسْمِی وَ لاتَجْهَدْ بَلائِی وَ لاتُشْمِتْ بِی أَعْدَائِی أَعُوذُ بِعَفْوِکَ مِنْ عِقَابِکَ وَ أَعُوذُ بِرَحْمَتِکَ مِنْ عَذَابِکَ وَ أَعُوذُ بِرِضَاکَ مِنْ سَخَطِکَ وَ أَعُوذُ بِکَ مِنْکَ جَلَّ ثَنَاؤُکَ أَنْتَ کَمَا أَثْنَیْتَ عَلَى نَفْسِکَ وَ فَوْقَ مَا یَقُولُ الْقَائِلُونَ؛
خدایا! نیازمند به توام، و از عذابت بیمناک و به تو پناهنده‌ام، خدایا! نامم را از گروه بندگان به گروهى دیگر تبدیل مکن، جسمم را تغیر مده، آزمونم را سخت مکن، دشمن‌شادم مساز، پناه مى‌آورم به عفوت از مجازاتت، و به رحمتت از عذابت، و به خشنودیت از خشمت، و به تو از تو، ثنایت بس بزرگ است، تو چنانى که خود بر خویش ثنا کردى و برتر از آنچه گویندگان گویند.
انتهای پیام/*
