گزارش تسنیم|نگاهی به روند هسته‌ای شدن ازبکستان
در دیدار اخیر لاوروف با وزیر خارجه ازبکستان عنوان شده که مکان‌یابی احداث نیروگاه هسته‌ای ازبکستان به اتمام رسیده و ادعا شده این نخستین بار است که چنین نسلی از تکنولوژی هسته‌ای در آسیای مرکزی احداث می‌شود.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، طی سال‌های اخیر شرکت ملی انرژی اتمی روسیه «روس اتم» رویکرد نوینی را برای هسته‌ای کردن کشورهای جدید صورت داده است. تنها در آوریل 2019 در جریان نمایشگاه «اتمیک اکسپو 2019» در سوچی این شرکت تفاهم‌نامه‌های متعددی با مراکز، نهادها و شرکت‌هایی از کشورهای جمهوری آذربایجان، کنگو، کوبا، اتیوپی، صربستان و ازبکستان به امضا رساند. علاوه بر این کشورها، ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای دیگری در چین نیز مورد توافق مقامات روس‌اتم قرار گرفت.
با این حال به نظر می‌رسد برنامه روسیه برای تاسیسات هسته‌ای ازبکستان، به عنوان یک جمهوری آسیای مرکزی بسیار جدی‌تر باشد. نخستین مذاکرات جدی در این زمینه در خلال سفر ولادیمیر پوتین به تاشکند در اکتبر 2018 صورت گرفت.
در این سفر دو کشور پیرامون یک قرارداد 11 میلیارد دلاری به منظور ساخت یک نیروگاه هسته‌ای در شرق بخارا، به توافق رسیدند. بر اساس مذاکرات به نظر می‌رسد منابع مالی این پروژه به صورت وام توسط مسکو به تاشکند پرداخت شود.
در دیدار روز گذشته سرگئی لاوروف و عبدالعزیز کامل‌اف، وزرای خارجه دو کشور اعلان کردند که فاز نخست ساخت این نیروگاه پیش از موعد مقرر در حال انجام است و موقعیت مکانی نیروگاه مشخص شده است.
لاوروف در این زمینه به ریانوستی گفته است: امروز رئیس‌جمهور میرضیایف در خصوص پیشرفت پروژه نیروگاه اتمی رضایت خود را اعلام کرد و گفت که توافقات پیرامون مکان احداث نیروگاه حاصل شده است. این یک فاز بسیار مهم از کار (ساخت نیروگاه) است. مذاکرات دو طرف برای ادامه کار همچنان ادامه دارد. بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته، احداث نیروگاه قرار است از سال 2022 توسط شرکت‌های روس آغاز شود.
از سوی دیگر مقامات روس تاکید زیادی بر روی تکنولوژی نیروگاه مورد توافق صورت داده‌اند. به گفته آن‌ها این نیروگاه نخستین نمونه از این نسل از تکنولوژی هسته‌ای در آسیای مرکزی است.
شوکت میرضیایف از زمان روی کار آمدن خود برنامه جامعی را برای توسعه ازبکستان ارائه کرده است. به گزارش اوراسیانت، در ماه فوریه او یک سند دولتی از چشم‌انداز توسعه ازبکستان را به امضا رساند که توسعه صنایع انرژی این کشور را برای سال‌های 2019 تا 2029 پیش‌بینی می‌کرد.
در این برنامه انرژی اتمی به عنوان یک انرژی سازگار با طبیعت و ارزان برای بازه‌ای 60 ساله توصیف شده است. با تاسیس این نیروگاه ازبکستان ازبکستان به هدف‌گذاری تولید 117 میلیارد کیلووات ساعت برق تا سال 2030 دست می‌یابد.
جورابیک میرزااحمداف، مدیرعامل سازمان انرژی اتمی ازبکستان «اوزاتم» نیز در مصاحبه‌ای با « World Nuclear News » در ماه دسامبر 2018 با تاکید بر این که برنامه هسته‌ای ازبکستان صرفا اقتصادی است، گفته بود که کشورش نیاز دارد که خروجی تولید برق خود را تا سال 2030 به دو برابر میزان فعلی برساند.
پارلمان ازبکستان نیز سال گذشته موافقتنامه تغییرات آب و هوایی پاریس را به امضا رسانده که این کشور را متعهد می‌کند استفاده از گاز طبیعی برای تولید برق را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
در این راستا ازبکستان در نظر دارد سیستم‌های توزیع قدرت را به بهره‌وری بالاتری رسانده، تاسیسات گازی تولید برق را نوسازی کند و نیروگاه‌های جدیدی بر مبنای انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی بسازد. ساخت نیروگاه‌های هسته‌ای 2400 مگاواتی روسیه دوگانه از نوع VVER نیز در همین راستا صورت می‌گیرد. تا سال 2030 این نیروگاه قرار است 15 درصد انرژی مورد نیاز ازبکستان را تامین کند.
از سوی دیگر ازبکستان با عنایت به شرایط خاص بین‌المللی و فشار کشورهای غربی، همکاری‌های خود را با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در حوزه‌های مختلف آغاز کرده است. در همین راستا، در ماه فوریه آژانس ورک‌شاپ‌هایی را در این زمینه در تاشکند برگزار کرده و مکانیزم‌های نظارتی و همکاری تنظیم شده‌اند.
آژانس همچنین در بیانیه‌ای گفته است: دو گام اساسی اولیه در فرایند تاسیس یک چارچوب حقوقی و مقرراتی برای تضمین آن که سایت‌های هسته‌ای بالقوه پیش از به کارگیری برای تولید انرژی هسته‌ای، به درستی ارزیابی شوند، صورت گرفته است. استانداردهای امنیتی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به وضوح راهنمایی در هر دو حوزه را انجام داده و ما تمام کشورها را به پذیرش آن تشویق می‌کنیم.
با این حال برخی تحلیل‌گران از شکل‌گیری یک رقابت هسته‌ای میان ازبکستان و قزاقستان در آسیای مرکزی ابراز نگرانی کرده‌اند. هم‌زمان با ازبکستان قزاقستان نیز درخواست‌هایی برای توسعه زیرساخت‌های بومی هسته‌ای خود و مدرنیزاسیون تاسیسات به جای مانده از دوره اتحاد جماهیر شوروی سابق از روسیه صورت داده است. به رغم تمایل روس‌ها اما چنین اتفاقی همچنان به وقوع نپیوسته است.
به گزارش اوراسیانت، رئیس‌جمهور موقت قزاقستان، قاسم ژومارت توکایف در سفر ماه آوریل خود به مسکو پیشنهادات تازه‌ای از سوی ولادیمیر پوتین برای کمک در ساخت یک نیروگاه اتمی دریافت کرد. این ایده از ابتدای استقلال قزاقستان در دهه 1990 میلادی کم و بیش وجود داشته است.
اما این گفت‌و‌گوها همواره در پی خاطرات آزمایش‌های هسته‌ای اتحاد جماهیر شوروی در استپ‌های قزاقستان در شرق سمیپالاتینسک، که در بازه سال‌های 1949 تا 1989 صورت گرفت، متوقف شده‌اند.
به نظر می‌رسد اصلی‌ترین مانع پیش روی مقامات روس و قزاق برای این امر همراه کردن افکار عمومی و جلب توجه نخبگان قزاقستان برای پذیرش این امر است.
انتهای پیام/
