عصر جدید روابط ایران و تاجیکستان؛ بسترهای همکاری و همگرایی
وجود زبان مشترک، ریشه‌های فرهنگی متعدد، پیوندهای مذهبی، تشابهات نژادی و وحدت تمدنی، همگی نشان از ظرفیت های بالای دو کشور ایران و تاجیکستان برای رشد مناسبات به ویژه در حوزه های سیاسی و اقتصادی دارند.
گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، پس از طی یک دوره کوتاه که روابط میان جمهوری اسلامی ایران و جمهوری تاجیکستان به دلیل وجود سوءتفاهم‌های بی مورد و تلاش های برخی کشورهای منطقه با رکود مواجه شده بود، به نظر می رسد روابط دو کشور مجدداً در مسیر عادی و رو به رشد خود گام بر داشته و دو طرف به سوی افق روشن تری در حال حرکت می باشند.
معرفی و اعزام سفیر جدید جمهوری اسلامی ایران در دوشنبه و به دنبال آن، حضور سفیر جدید تاجیکستان در تهران، نقطه عطفی برای رفع سوء تفاهم‌ها محسوب شده و می توان از این رویداد به عنوان نماد تمایلات صمیمانه و حسن نیت دو کشور در جهت توسعه و تقویت مناسبات همه جانبه یاد کرد.
به ویژه در مقطع فعلی که گروه های تروریستی تکفیری به خصوص داعش، پس از شکست در عراق و سوریه به دنبال مقاصد جدید در آسیای مرکزی و قفقاز هستند، تهران و دوشنبه می توانند با رایزنی و تداوم همکاری، نقش خود در مقابله با تروریسم و استقرار صلح و امنیت در منطقه را ایفاء نمایند.
جمهوری اسلامی ایران همواره بر تقویت روابط با همسایگان دور و نزدیک و ایجاد اعتماد متقابل با دوستان قدیمی خود در منطقه تأکید نموده و در همین راستا، سیاست اصولی ایران در آسیای مرکزی و قفقاز با تکیه بر پیشینه مشترک تاریخی و فرهنگی، توسعه مناسبات با دولت ها و ملت های این حوزه بوده و قطعاً تاجیکستان نیز به عنوان یک کشور هم زبان با ایران، از این امر مستثنی نیست.
ایران و تاجیکستان، دو کشور هم زبان و دارای پیوندهای تاریخی، فرهنگی و سنت‌های استوار دوستی و همکاری‌های سودمند می‌باشند. مناسبات جمهوری اسلامی ایران با جمهوری تاجیکستان پس از استقلال این کشور از اتحاد جماهیر شوروی، آغاز گردید و ایران، اولین کشوری بود که سفارت خود را در شهر دوشنبه افتتاح کرد.
با همین نگاه می توان به اهمیت توسعه روابط همه جانبه میان ایران و تاجیکستان پی برد. وجود زبان مشترک، ریشه‌های فرهنگی متعدد، پیوندهای مذهبی، تشابهات نژادی و وحدت تمدنی، همگی نشان از ظرفیت های بالای دو کشور برای رشد مناسبات به ویژه در حوزه های سیاسی و اقتصادی دارند.
فراهم کردن بستر مناسب از سوی ایران برای سرمایهگذاری و فعالیت‌های اقتصادی و تجاری در تاجیکستان و ایجاد امکان تحقیقات مشترک در بخش تجارت و سرمایهگذاری به منظور یافتن فرصت‌های مطلوب در موضوعاتی همچون: انرژی، آب، غذا و حمل و نقل به نوبه خود می‌تواند موجب افزایش رویکرد همگرایی میان دو کشور شود. وجود منابع مشترک، دستیابی به بازار منطقه ای و همچنین موقعیت منحصر به فرد ترانزیتی ایران، از جمله مواردی است که زمنیه های همکاری و همگرایی بیشتر منطقه‌ای را با تاجیکستان ایجاد می کند.
کمک ایران به تاجیکستان برای مقابله با تهدیدهای تروریستی، یکی دیگر از نمونه های همکاری و همگرایی دو کشور محسوب می شود. از جمله نگرانی های اصلی تاجیکستان، موضوع بازگشت تاجیک هایی است که در منطقه آسیا با عضویت در گروههای بنیادگرای اسلامی به اقدامات تروریستی مبادرت می ورزند. طبیعتاً بازگشت این افراد به کشور، تهدیدهایی را متوجه امنیت ملی و تمامیت ارضی تاجیکستان می کند و باید اذعان کرد که همین مسأله، در حوزه امنیتی به عاملی برای جهت گیری تاجیکستان به سمت عربستان و تلاش این کشور برای عضویت در ائتلاف مقابله با تروریسم به رهبری عربستان منجر شده است.
بر این اساس و با توجه به اینکه ایران از جمله کشورهای پیشگام برای مقابله با فعالیت گروه های تروریستی بوده است، می تواند با کمک به رفع نیازهای امنیتی تاجیکستان گام اساسی را در راستای بهبود روابط با تاجیکستان بردارد.
به هر حال، دو کشور پارسی زبان ایران و تاجیکستان، از ظرفیت‌های لازم برای همگرایی در منطقه آسیای مرکزی برخوردار بوده و سایر کشورهایی که از این ارتباط نزدیک قومیتی بهره‌مند نیستند سعی دارند ظرفیت موجود را تضعیف کنند.
اگرچه برخی رویکردهای افراطی و بدبینانه نسبت به ایران همواره به عنوان اصلی‌ترین عامل سردی روابط دو کشور قلمداد شده است؛ اما این موضوع نباید سبب به انفعال کشیده شدن رویکرد ایران در قبال تاجیکستان و عدم تلاش در جهت رفع موانع موجود باشد. نکته ای که رقبای منطقه‌ای ایران در صدد سوء استفاده از آن هستند.
یادداشت: محمد نیک‌بخش
انتهای پیام/.
