منافع ایروان و بیشکک از پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا EAEC

به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، به نقل از پورتال آسایی مرکزی، مرکز مطالعات یکپارچگی بانک توسعه اوراسیا در گزارش تحلیلی خود تحت عنوان «تأثیر یکپارچگی ارمنستان و قرقیزستان در چارچوب اتحادیه اقتصادی اوراسیا»، چشم انداز پیوستن ارمنستان و قرقیزستان به اتحادیه اوراسیا را بررسی کرده است که در مطلب زیر به خلاصه‌ای از آن می‌پردازیم.

به گفته کارشناسان، "زمان بسیار کمی برای ارزیابی جامع از اثربخشی این کشورها در اتحادیه اوراسیا گذر کرده است." علاوه بر این، طی سه سال گذشته "دوره کامل توسعه اقتصادی جهان به طور کلی و به ویژه کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا به طور خاص" خیلی مطلوب نبوده است که "می‌توانست موجب کاهش تاثیر مثبت یکپارچگی بر اقتصادهای ارمنستان و قرقیزستان شود."

اما حتی در این مدت کوتاه و دشوار نیز نتایجی وجود دارد که می‌توان، با دستان خود لمس کرد.

ارمنستان

پس از پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا، اقتصاد ارمنستان کاملا پویا توسعه پیدا کرده است. با وجود شرایط نامساعد خارجی (کاهش رشد تولید ناخالص داخلی شرکای تجاری در اتحادیه و کاهش قیمت جهانی کالاهای عمده صادراتی)، ایروان موفق به جبران زیان‌های افزایش حجم فیزیکی فروش سنگ‌های مس و کنسانتره به کشورهای ثالث شد (راه اندازی مجتمع معدنی تغوت در پایان سال 2014 ). کاهش هزینه‌های ارسالی از سوی فدراسیون روسیه، تقاضای کم مصرف و سرمایه گذاری در داخل کشور نتیجتا مانع از رشد تولید ناخالص داخلی ارمنستان در سال 2015 تا 3٪ نشد.

در این گزارش آمده است که: در سال 2016، کاهش جدی تولیدات کشاورزی (5.2٪-) و ساخت و ساز (11.3٪-) با رشد صنعت و خدمات (گردشگری) متعادل شد، که به اقتصاد اجازه افت نداد. و در سال 2017، تولید ناخالص داخلی ارمنستان بالاترین رشد را در میان تمام کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا نشان داد 7.5٪+). در اینجا، " رشد نقل و انتقالات پولی شخصی افراد، عمدتا از سوی فدراسیون روسیه نقش مهمی را بازی کرد، که به دلیل بهبود اقتصاد روسیه به وجود آمد".

در سال گذشته، رشد اقتصادی دوباره به میزان 5.3 درصد کاهش یافت که این امر به دلیل ضعف تولید و کاهش استخراج سنگ های معدنی بود، که پتانسیل افزایش آن در ظرفیت های فعلی از بین رفته است.

به نظر کارشناسان مرکز مطالعات یکپارچگی بانک توسعه اوراسیا، اگر شما به تغییر ساختار تولید ناخالص داخلی نگاه کنید، در سه سال گذشته، سهم کشاورزی در اقتصاد ارمنستان کاهش یافته است، صنعت در سطح پایداری باقی مانده، و خدمات افزایش یافته (به 51.3٪ در سال 2017). به هر حال، از لحاظ نرخ رشد تولید صنعتی، کشور در میان کشورهای عضو EAEU مقام نخست را گرفت و این امر "از طریق استفاده از" صرفه جویی به مقیاس "، که از طریق گسترش بازار فروش تسهیل می‌شد، امکان پذیر شد".

در تجارت خارجی، شرکای اصلی ارمنستان به دلیل موقعیت جغرافیایی و ساختار تجارت، که مواد اولیه در آن غالب هستند، خارج از اتحادیه هستند. اما روند مثبت است. برای دو سال اول یکپارچگی، گردش مالی با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا از 1.2 میلیارد دلار در سال2015 به 1.9 میلیارد دلار در سال 2017 افزایش یافت.

در شرایط محاصره میان مرزهای آذربایجان و ترکیه، به کامیون‌های باری ارمنی فرصت عبور ترجیحی از طریق گرجستان به ایستگاه بازرسی خودرو بین المللی لارس علیا (دو خط اختصاص داده شده) داده شد. زمان انجام فرایندهای گمرکی از 50 ساعت تا 3 ساعت کاهش یافت، مکانیزم کنترل حمل و نقل و آزاد سازی کامیون‌های حمل و نقل بار ایجاد شد که به موجب آن میزان کالاهای حمل و نقل جاده‌ای در سال 2017، 41٪ ، ترافیک مسافری 2.6٪ و ترافیک باری 9.7٪ افزایش یافت.

علاوه بر این، عضویت در اتحادیه، قیمت گاز از روسیه را کاهش داد که بودجه کشور به طور قابل توجهی بستگی به آن دارد. در سال 2015، از 190 دلار برای هر هزار متر مکعب به 165 دلار کاهش یافت. در 2017-2018 هزینه سوخت گازی برای ایروان دوباره (به 150 دلار) کاهش یافت و در سال 2019 به سطح 165 دلار در هر هزار متر مکعب رسید.

اما ورود به اتحادیه اقتصادی اوراسیا مهمترین نقشش را در توسعه زیرساخت‌های ارمنستان به عنوان بخشی از کمربند اقتصادی جاده ابریشم چین  و همسطح کردن وضعیت اجتماعی شهروندان آن بازی کرد. از جمله بنیاد تثبیت و توسعه اوراسیا 150 میلیون دلار برای ساخت بخش چهارم (جنوبی) کوریدور شمال-جنوب از مرز با ایران تا شهر کاجاران اختصاص داده است. نویسندگان گزارش می‌گویند: "این پروژه با تسهیل ارتباطات حمل و نقلی با ایران و تسهیل دسترسی به دریای سیاه و مسیرهای حمل و نقلی شریان‌های آسیا و اروپا برای ارمنستان بسیار مهم است".

همچنین دسترسی به بنادر ایرانی توسط ساخت خط راه آهن به جنوب همین تاثیر را در پی خواهد داشت. در عین حال، پروژه‌های ساختمانی مرزی برای خطوط برق با ولتاژ بالا با گرجستان و ایران در حال اجرا هستند که نه تنها برای ایروان فرصت حضور در شکل گیری بازار برق واحد اتحادیه اقتصادی اوراسیا را فراهم می‌کند، بلکه یک پل بین اتحادیه اقتصادی اوراسیا و تهران ایجاد می‌کند.

در سال‌های 2015-2017 ایروان از صندوق اوراسیایی توسعه و ثبات 300 میلیون دلار وام دریافت کرد. این پول برای بهبود کارایی هزینه‌های دولتی، بهبود شرایط اقتصادی در کشور و دلار زدایی از بخش بانکی صرف شده است. مهم این است که در سال‌های اخیر سطح فقر کشور دائما در حال کاهش بوده است، اگر چه تاکنون موفق به مهار بیکاری نشده است.

قرقیزستان

بدترین سه ساله اقتصادی را اقتصاد قرقیزستان متحمل شده است. در سال 2015، بلافاصله پس از پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا، جمهوری به شدت تحت تاثیر منفی کاهش قیمت‌های جهانی فلزات، کاهش فعالیت‌های تجاری در فدراسیون روسیه و کاهش روبل قرار گرفت. کارشناسان مرکز مطالعات یکپارچگی می‌گویند: "این نشان دهنده وابستگی قرقیزستان به تجارت با کشورهای همسایه، در درجه اول به صادرات طلا و همچنین درآمدهای حاصل از نیروی کار مهاجر است."

با این حال، در سال‌های 2015-2016 نرخ رشد اقتصاد قرقیزستان در منطقه مثبت (3-4٪+) باقی ماند و در سال 2017، زمانی که درآمدهای پولی به کشور تقریبا یک چهارم افزایش یافت (24.2٪+) ، تولید ناخالص داخلی قرقیزستان حتی سریعتر رشد کرد. با وجود شاخص‌های توسعه خوب در تمام زمینه‌ها، در سال گذشته رشد اقتصاد کشور (3.1٪+) دوباره افت کرد، زیرا بزرگترین ذخایر طلای کوم تور به بخش معدنی با مواد معدنی ضعیف رسید و به همین دلیل صادرات آن به شدت کاهش یافت.

قابل توجه است که ساختار تولید ناخالص داخلی طی سه سال گذشته به سختی تغییر کرده است. در این گزارش آمده است که، "نوسانات به اصطلاح طلایی در کشور شکل گرفته است که اقتصاد قرقیزستان را به شدت وابسته به این حوزه می‌داند". برای حمایت از جمهوری، بانک توسعه اوراسیا در حال حاضر روی تامین مالی خرید تجهیزات قزاقستان به ارزش 30 میلیون دلار برای معدن طلای قرقیزی جامگیر کار می‌کند.

در سال 2015، با توجه به شرایط بد خارجی و ضعف تقاضای داخلی، افت نه تنها در صنعت معدن، بلکه در صنعت تولید (صنایع غذایی و نساجی) مشاهده شد. اما در سال 2016، تولید صنعتی شروع به نشان دادن یک روند مثبت و در سال 2018 رشد حدود 12٪ از خود داشت. اما، به هر حال، موقعیت غالب در صنعت قرقیزستان همانند قبل در بخش صنعت معدن و توسعه معادن رو باز مانده است.

تجارت خارجی هنوز هم خوب نیست ، اما در سال‌های 2015-2018 تعادل منفی به طور مداوم به دلیل کاهش واردات کاهش یافت. این به دلیل کاهش قدرت خرید مردم و تقاضای سرمایه گذاری است. بدون احتساب طلا ، کشورهای عضو EAEU بازار اصلی برای کالاهای تولید شده در قرقیزستان هستند، با این حال، حجم معاملات تجاری با آنها در طی سه سال یکپارچگی متقابل نه تنها رشد نکرده بلکه حتی از 2.5 میلیارد دلار در سال 2015 به 2.4 دلار در سال 2017 کاهش یافته است.

علاوه بر این در این گزارش آمده است که، "روند صعودی در سهم واردات از کشورهای خارج از اتحادیه وجود داشته که نشان دهنده فقدان تاثیر قابل توجه یکپارچگی در ساختار کلی جغرافیایی قرقیزستان است."

مزیت بی قید و شرط را بیشکک از یکپارچگی انرژی دریافت خواهد کرد. شکل گیری یک بازار گاز جامع با کشورهای عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا، فعالیت‌های سرمایه گذاری در صنایع وابسته جمهوری را تحریک کرده، قیمت عمده فروشی سوخت گازی را 41 تا 64 درصد کاهش می‌دهد و برای مصرف کنندگان قرقیز 3.6 میلیارد دلار در سال صرفه جویی می‌کند.

نتیجه فرآیندهای یکپارچگی، مدرنیزاسیون زیرساخت‌های گمرکی در زمینه استانداردهای بهداشتی، گیاهی دارویی و دامپزشکی به ارزش 1 میلیارد دلار به هزینه صندوق روسیه- قرقیز (RKDF) و بانک توسعه اوراسیا بوده است. کارشناسان مرکز تحقیقات یکپارچگی می‌گویند: "کارهای زیادی برای تجهیز نقاط چک با تجهیزات لازم، به ویژه برای نوسازی آزمایشگاه‌های خدمات بهداشتی -اپیدمیولوژیک انجام شده است. با توجه به ساده سازی بازار خدمات حمل و نقلی درون EAEU، در سال 2017، گردش کالا (7.1٪+) و گردش مسافر (8.3٪+) در این کشور افزایش یافته است.

صندوق اوراسیایی توسعه و ثبات 60 میلیون دلار برای احداث بخش 67 کیلومتری بزرگراه بیشکک-اوش (از روستای مدنیات تا شهر جلال آباد) و همچنین 110 میلیون دلار برای احیای ایستگاه برق -آبی توکتوگول و 110 میلیون دلار برای راه اندازی دومین واحد هیدرولیکی ایستگاه برق -آبی ایستگاه کامبارات-2 اختصاص داده است.

ساده سازی قوانین مهاجرتی در فدراسیون روسیه برای شهروندان قرقیز تاثیر مثبتی بر بازار کار داخلی داشت. و اگر چه وضعیت اجتماعی ساکنان همچنان دشوار است، اما پیوستن به اتحادیه اقتصادی اوراسیا تأثیر مثبتی بر سطح زندگی در این جمهوری داشته است.

انتهای پیام/