گزارش تسنیم|پیامدهای تبدیل شدن انتخابات استانبول به نقطه عطف

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، امسال جمهوری ترکیه یکی از عجیب‌ترین انتخابات‌های چند دهه اخیر را برگزار کرد.
در این دوره از انتخابات شهرداری‌های ترکیه، فضایی شکل گرفت که ابهام و بلاتکلیفی در سرنوشت آرای حوزه انتخاباتی کلانشهر استانبول، به یک گره کور سیاسی و حقوقی تبدیل شد و سرانجام پس از چهل شبانه روز کش و قوس و چندین بار بازشماری آرای باطله و بازشماری برخی صندوق‌های آرای صحیح، انتخابات در کلانشهر استانبول، ابطال شد.
مخالفین اردوغان بر این باور هستند که صدور حکم نهاد عالی انتخابات دال بر ابطال انتخابات در کلان شهر استانبول، تنها و تنها بر اثر اعمال فشارهای مستقیم ریاست جمهوری و حزب عدالت و توسعه بوده است و نهاد عالی انتخابات، با این اقدام، اعتبار حقوقی و بی‌طرفی سیاسی خود را زیر سوال برد.

اما سران حزب حاکم بر این باور هستند که حزب جمهوری خلق و مجموعه‌ای از شاگردان قدیمی متنفذ فتح الله گولن، کاری کردند که با ارتکاب تخلفات گسترده، نتیجه را به نفع ائتلاف مخالفان اردوغان یعنی ائتلاف ملت تغییر دهند.

رئیس جمهور حزبی
در بسیاری از کشورهای جهان رئیس جمهور می‌تواند از یک حزب برخاسته و دارای تمایلات و گرایش‌های فکری و حزبی باشد، اما حتی در آمریکا نیز، رئیس جمهور در نظام ریاستی تمامی گرایش‌های حزبی خود را در نظام دولت و حکومت نیز وارد نمی‌کند و در مقام رهبر حزب، ظاهر نمی‌شود.

همین مساله موجب آن شده که بسیاری از تحلیلگران و کارشناسان سیاسی و حقوقی در ترکیه، به این اجماع نظر برسند که رئیس جمهور رجب طیب اردوغان، که همزمان رهبر حزب عدالت و توسعه نیز هست، در تمام تصمیم گیری‌ها و رفتارهای خود به شکل حزبی عمل می‌کند و این مسئله موجب آن می‌شود که دو قطبی سیاسی در ترکیه روز به روز خطرناکتر شود.

در ماجرای انتخابات شهرداری‌های ترکیه نیز همین موضوع به عینه مشاهده شد و در تمام کمپین‌های تبلیغاتی، اردوغان در شرایطی به نفع حزب و ائتلاف خود سخنرانی می‌کرد که مخالفین را با اتهامات سنگینی همچون تروریسم، تجزیه‌طلبی و خیانت متهم می‌کرد.
اردوغان در مواضع اخیر خود نیز نشان داد که شکست رفیق قدیمی‌اش بن علی ییلدرم از موسسین حزب عدالت و توسعه در کلان شهر استانبول، برای او یک شکست بسیار سنگین و دشوار بوده و نمی‌خواهد قلعه مهم سیاسی، اجتماعی و اقتصادی استانبول را از دست دهد.
اردوغان امیدوار است که در انتخابات پیش رو، ییلدرم بتواند امام اوغلو را شکست دهد. این در حالی است که برخی از چهره‌های حزب عدالت و توسعه بر این باور هستند که یکی از دلایل شکست آکپارتی در استانبول، به این بازمی‌گردد که ییلدرم، به اندازه کافی در هماوردی با رقیب خود اکرم امام اوغلو، چابک، پویا و جذاب نبوده است و انتخاب او به عنوان نامزد شهرداری یک انتخاب غلط بوده است.

نقطه عطف
عبدالله گل رئیس جمهور سابق ترکیه و از موسسین حزب عدالت و توسعه و همچنین احمد داوود اوغلو نخست‌وزیر سابق ترکیه پس از اعلام حکم نهاد عالی انتخابات مبنی بر ابطال نتایج انتخاباتی استانبول، از این حکم ابراز تاسف کرده و آن را یکی از نشانه‌های اعمال فشار بر قضات و زیر سوال رفتن نهاد عالی انتخابات توصیف کردند.

در همین حال بلندت آرنچ از موسسین حزب عدالت و توسعه و معاون سابق اردوغان، در یک نشست افطاری و در جمع نمایندگان حزب خود اعلام کرد: دیگر زمان آن سپری شده است که در مورد صحت یا عدم صحت حکم ابطال انتخابات صحبت کنیم. باید به این حکم احترام بگذاریم و در مورد چند و چون تصمیم گیری قضات نهاد عالی انتخابات بحث نکنیم.

اما می‌خواهم به همه نمایندگان حزب خود بگویم که حالا و در این شرایط، شکست خوردن در انتخابات برای حزب ما یک نتیجه زشت و تاسف بار خواهد بود و باید همگی تلاش کنیم در این انتخابات پیروز شویم. همه ما باید از این واقعه درس عبرت بگیریم و به یاد بیاوریم که برخی از مسئولین و مدیران انتخاباتی در حوزه استانبول، به اندازه کافی تلاش نکرده و نتوانستند اعتماد مردم را به سوی خود جلب کنند. بنابراین باید این نقض‌ها را جبران کنیم.
اظهارات رجب طیب اردوغان و دیگر سران حزب عدالت و توسعه نشان می‌دهد که پیروزی در استانبول برای حزب حاکم، یک آرزو و هدف مهم است و این مسئله در معادلات و موازنات سیاسی داخلی ترکیه، عملاً به یک نقطه عطف تبدیل شده است.

حتی کار تا جایی پیش رفته که برخی از تحلیلگران ترکیه به شکل شفاف اعلام کرده‌اند که شکست در انتخابات استانبول برای حزب حاکم، موجب آن می‌شود که انتخابات سراسری پیش از موعد، در دستور کار قرار بگیرد چرا که اگر اردوغان و یاران او یک بار دیگر در استانبول شکست بخورند، مشروعیت سیاسی و اجتماعی حزب عدالت و توسعه زیر سوال خواهد رفت.

بسیاری از مقامات برجسته و قدیمی حزب عدالت و توسعه بر این باور هستند که با توجه به اهمیت فوق العاده‌ای که به انتخابات استانبول داده شده، شکست در این دوره از انتخابات، می‌تواند برای حکومت اردوغان پیامدهای سنگینی به بار بیاورد.

برخی از مخالفین اردوغان بر این باور هستند که تصمیم‌گیری در مورد تکرار انتخابات در استانبول، گزینه شخص اردوغان نبوده، بلکه این یاران و حلقه نزدیک به او هستند که چنین خواسته‌ای را بر رئیس جمهور و نهاد عالی انتخابات، تحمیل کرده‌اند.

در صورتی که این ادعا صحیح باشد و با توجه به شرایط موجود یک بار دیگر نامزد ائتلاف جمهور در استانبول شکست بخورد، می‌توان انتظار آن را داشت که در موازات داخلی حزب عدالت و توسعه تغییراتی روی دهد و اردوغان برخی‌ها را از صحنه قدرت کنار بزند.

در هر صورت تبدیل اهمیت شهرداری استانبول به یک نقطه عطف سیاسی و حقوقی در ترکیه، یک خطای مهم بود. واقعیت آن است که حتی با پذیرش نتایج انتخابات پیشین و قبول شکست، حزب عدالت و توسعه می‌توانست در 5 سال آتی شرایط را به گونه‌ای مدیریت کند که مشکل خاصی پیش نیاید. چرا که اکثریت در مجلس استانی شهرداری استانبول، در اختیار حزب عدالت و توسعه بود و آنها می‌توانستند با مکانیسم‌های گروهی و حزبی، اکرم امام را به شکلی مدیریت کنند که او نتواند اهداف و آمال حزب جمهوری خلق را بر سیاست‌های شهرداری تحمیل کند.

اما در هر حال حزب عدالت و توسعه و نهاد عالی انتخابات به این تصمیم نهایی رسیدند و انتخابات در استانبول، یک بار دیگر در شرایطی برگزار خواهد شد که پیروزی در این دوره از انتخابات به یک نقطه عطف سیاسی تبدیل شده است و باید انتظار آن را داشت که پس از انتخابات هم، چالش و تنش سیاسی بر سر نتایج آتی بین حکومت و اپوزیسیون تا مدتها ادامه پیدا کند.

انتهای پیام/