پشت صحنه «دعوت»| چرا یک روحانی اجرای برنامه افطار را به عهده گرفت؟/ ما به خاطر سلبریتی بودن، کسی را نمی‌آوریم
«دعوت» فرم تأیید و رد صرف نیست بلکه فرم روایتگری است؛ من باید در مقام روایتگری بگویم که ازدواج‌های مجازی واقعاً اتفاق می‌افتد و بعد در مقام بعدی خط‌کشی کنم. متأسفم که در یک برنامه تلویزیونی، جای واسطه‌گری ازدواج با «دلالی» عوض شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، تلویزیونِ رمضان با سریال‌ها و برنامه‌هایش همیشه بیشترین مخاطب را داشته ولی امسال قدری از شرایط اوج گذشته فاصله گرفته است. چه سریال‌هایی که آن سنخیت لازم را با فضای رمضانی ندارند و چه برنامه‌هایی که مباحثی مطرح می‌شوند دچار چالش است. ولی تلویزیون به حضور مکرر و عادت دادن مردم به یک نوع گرایش برنامه‌ای پایان داد. به گونه‌ای فرصت در اختیار برنامه‌سازان دیگری قرار گرفت. «دعوت» شبکه یک جزو همین برنامه‌هایی بود که به رسم گذشته خود عمل نکرد و امسال جُنگ شبانه ندارد.
«دعوت» ساعت 19:30 در حالی روی آنتن می‌رود که مثل عادت هیچ برنامه‌سازی ساخته نشده که یک مجری و یک مهمان یا کارشناس مقابل هم بنشینند و برنامه جلو برود. اینجا کارشناس با مهمان گفتگو می‌کند و به رسم همیشگی یک مجری پلاتوهای آنچنانی هم نمی‌گوید. اما با دوربین آشناست و پیش از این هم در برنامه‌های دیگری حضور داشته است. از طرفی دیگر با موضوع برنامه که خانواده، ازدواج و سبک زندگی است هم بیگانه نیست.
او در شروع با حاشیه‌هایی از سوی فضای مجازی مواجه شد و سپس این برنامه را محکوم کردند به کپی‌برداری یا درآوردن ادای «ماه‌عسل». در جایی هم پیرامون دعوت مهمان یک زوج که بحث ازدواج اینترنتی مطرح شد مجری کارشناس(حجت‌الاسلام محمد برمایی) این نوع ازدواج را تبلیغ کرده است. در صورتیکه او در گفتگو با خبرنگار خبرگزاری تسنیم به تفصیل درباره این حاشیه‌ها و اتفاقات صحبت کرده است. از طرفی مجتبی کشاورز تهیه‌کننده با سابقه تلویزیون که چهار سال «دعوت» شبکه یک را برای ایام رمضان آماده می‌کند نیز در این گفتگو به پیداها و ناپیداهای «دعوت» ویژه برنامه افطار امسال تلویزیون اشاره کرد.
فارغ از تمام حاشیه‌هایی که برای اجرای روحانی برنامه «دعوت» درست کردند و حتی گفته‌اند و نوشته‌اند چرا بازیگران به عنوان مجری تلویزیون نباشند ولی یک روحانی باشد! یا عبارت‌های حاشیه‌ای دیگر که هرکدام مولد هجمه‌های هدف‌داری است که هر روز هم گسترده‌تر می‌شود. ولی به واقع یکی از نقاط تمایز راهبری برنامه توسط «برمایی» شبیه به کلیشه‌های گذشته همان نصیحت‌های آخوندی مرسوم و برنامه‌های روتین تلویزیونی نیست. چون خیلی دنبال درآوردن گریه مهمانان و یا حاشیه رفتن در بحث نیست. او دنبال گفتگوهای جان‌دارِ علمی است تا مخاطبین به ازدواج و امید در زندگی، سوق پیدا کنند. نکته‌ای که در جریان گفتگو بارها این کارشناس خانواده به آن اشاره کرد.
در تیتراژ برنامه «دعوت» به موضوع خانواده، سبک زندگی و امیدآفرینی توجه شده و به شدت با موضوع برنامه همخوانی دارد. از طرفی انتخاب «برمایی» هم زیاد دور از دسترس نیست چون زبان آخوندی به یک گمشده‌ای در تلویزیون تبدیل شده بود؛ زبانی که در دو دهه اخیر فاصله مردم و حاکمیت را کم می‌کرد. این زبان آنقدر گویاست که در قسمت سوم برنامه، وقتی بحث فرزندآوری مطرح می‌شود اینجا به سبک متلک‌پراکنی‌های نامأنوس «مهران مدیری» انتقاد انجام نمی‌شود بلکه با یک لحن مردمی موضوع قیمت بالای پوشک پیش کشیده می‌شود.
برنامه «دعوت» موضوع واسطه‌گری را هم به میان می‌آورد نه به سبک برخی از برنامه‌ها که انگار میدان‌دار دلالی و ببزینس هستند. اینجا حرف از یک سنت به خوبی زده می‌شود. یا به سراغ یک زوج سوسنگردی می‌رود و به مشکلات سیل و اتفاقات چند وقت اخیر می‌پردازد. هرچه جلوتر می‌رویم «دعوت» به جایی می‌رسد که مشخص می‌شود روحانیون بهترین وظیفه اجتماعی که می‌توانند برعهده بگیرند، پرکردن خلأهای گفتمانی میان مردم و حاکمیت است. این گفتمان البته مدتی بود در عرصه‌های اجتماعی پنهان شده بود و جای این نوع گفتمان‌ها را سلبریتی‌ها گرفته بود. صداوسیما با این نوع برنامه‌ریزی شاید می‌خواهد از آن شکل محدود به سمت اجرای برنامه‌های پژوهش‌محور بدون حاشیه مجریان خاص برود.
در پشت صحنه برنامه «دعوت» خبری از سلبریتی خاص و رنگ و لعاب‌های آنچنانی نبود. اتفاقاً لوکیشن هم در پردیس تئاتر تهران بود و لحظاتی قبل از شروع برنامه مجالی شد تا با مجتبی کشاورز تهیه‌کننده برنامه «دعوت» و حجت‌الاسلام محمد برمایی گفتگویی انجام دهیم.
مشروح این گپ و گفت‌ها را در ادامه می‌خوانید:
«دعوت» برنامه افطار تلویزیون شد
*آقای کشاورز شما را به عنوان یک تهیه‌کننده شناسنامه‌دار در شبکه‌های تلویزیونی می‌شناسند. «برنامه دعوت» را سال‌های رمضان در قالب جُنگ رمضان می‌دیدیم و امسال در قالب برنامه «افطار» شبکه یک روی آنتن رفت. از ابتدا هم صحبت شد قرار است کلاس درسی برای سبک زندگی و ازدواج باشد. چطور به این طرح رسیدید؟
«دعوت» حاصل یک تجربه چهار ساله است که در سال‌های گذشته در قالب جُنگ استیجی بود که البته در آن فضا هم سعی می‌کردیم با موضوع و سوژه به روز پیش برویم. «دعوت» بعد از چهار سال باید به یک بلوغ محتوایی می‌رسید. به همین‌خاطر با تدابیر مدیران شبکه و صحبت‌هایی که کردیم، دیدیم جشن را شبکه‌های دیگر برای آخر شب مردم دارند. لازم بود برنامه به یک غنای محتوایی و بلوغی برسد و طرح در قالب یک برنامه خانواده محور به شبکه ارائه شد و شبکه بسیار استقبال کرد. چرا که اساساً زمان افطار ماه رمضان یک فرصت دورهمی خانواده ایرانی است و توفیق اجباری که خانواده‌های ایرانی دور یک سفره بنشینند. در فرهنگ ایرانی-اسلامی ما همیشه سفره افطار یک سفره خانوادگی بوده و هست. ما هم سعی کردیم طرح «دعوت» را به این سفره خانواده گره بزنیم. معضلاتی که سال‌ها در بحث‌های خانواده و زندگی جوانان وجود دارد را به عنوان یک طرح تلویزیونی درآوردیم . یک جلسه با مدیر شبکه داشتیم بسیار از طرح استقبال شد. بنابر آن فرم ارسالی، قرار شد «دعوت» امسال ویژه برنامه افطار شبکه یک باشد.
شخصیتی به نام مجری از برنامه حذف شد
افطار شبکه یک یک فضای متفاوتی با سایر شبکه‌ها دارد و لاجرم ناگزیر به اداره زمان محدود آن هستیم. چرا که قبل از برنامه، خبر ساعت 19 و بعد از برنامه، اذان مغرب و عشاء را داریم. نه می‌توان برنامه را زودتر و نه دیرتر اجرا کنیم. با این اوصاف، به این جمع‌بندی رسیدیم که شخصیتی به نام مجری از برنامه حذف شود. اگر مجری بگذاریم بخشی از برنامه با پلاتوها و دیالوگ‌های مجری صرف می‌شود و چون با پژوهش‌محوری، «دعوت» روی آنتن می‌رود بایستی یک نقطه اوج و فرودی داشته باشد. اصطلاحاً می‌‌بایست برنامه را با یک محتوای مبنایی آغاز می‌کردیم و با یک نتیجه‌گیری درست به پایان می‌رساندیم. یک کسی را می‌خواستیم دانش داشته باشد و بتواند این فضا را اداره کند.
«برمایی» معرفی شد تا تخصصی درباره خانواده بحث کنیم
چند مولفه برای برنامه افطار ماه رمضان لازم بود و برنامه ما به عنوان یک برنامه خانواده‌محور سه مولفه اصلی "امید در زندگی"، "سبک زندگی ایرانی- اسلامی" و "تکنیک‌های دوام یک زندگی خوب" را دنبال می‌کند. در عین حال باید چند نکته هم رعایت شود؛ نکته اول کسی که این گفتگو را راهبری کند باید به مباحث خانواده و تهدیدها و فرصت‌های خانواده اشراف داشت. در وهله بعدی کسی که به عنوان راهبر انتخاب می‌شد با مدیوم تلویزیون بیگانه نباشد و از حیث جذابیت‌های برنامه‌ای بتواند مقبول مردم باشد. نکته چهارم، می‌توانست تجربه راهبری یک برنامه تلویزیون هم داشته باشد. به همین‌خاطر شروع به رایزنی و اندیشه‌ورزی کردیم و بنابر توان و تخصص «حجت‌الاسلام برمایی» که سال‌ها کارشناسی خانواده را انجام می‌دهند و مدیوم تلویزیون را می‌شناسند، از طرفی به ذات برنامه افطاری، معنویت را می‌شناسد و به شخصی نیاز داشتیم که در لحظه‌های معارفی، بر نکات و اطلاعات دینی و معارفی مسلط باشد به شبکه پیشنهاد دادیم.
به احترام سلیقه و محتوا، مجری کنار گذاشته شد
خوشبختانه تاکنون هم گفتگوهای خوبی در برنامه انجام شده است. البته ناگفته نماند از مجری استفاده نکردیم تا هیچ‌جایی از این گفتگو را از دست ندهیم، یا بحث به انحراف کشیده نشود. در این فرم گفتگوها یک بحث کوتاهِ غیرتخصصی هم مطرح شود گفتگوی جان‌دار و تخصصی را به حاشیه سوق می‌دهد. جالب است که آیتم‌های زیادی هم تولید کرده‌ایم و آماده نمایش هستند ولی وقتی دیدیم گفتگوها جان‌دار و پرکشش هستند به خاطر حداکثر استفاده مردم از روایت و انتقال تجربه خوبی برای یک زندگی، به احترام سلیقه و محتوا، آیتم‌ها را پخش نکرده‌ایم.
ما شبیه «ماه عسل» نیستیم
*چرا امروز شما را محکوم می‌کنند به ماه‌عسل بازی؟
«ماه عسل» در دهه گذشته بدون اغراق یکی از موفق‌ترین تاکشوهای تلویزیونی بود و احسان علیخانی و تیم اجرایی این برنامه یکی از موفق‌ترین تیم‌های برنامه‌سازی خصوصاً تولید یک برنامه گفتگومحور بودند. به نظرمن هرکسی در رسانه بتواند مخاطب را از راه درست جذب کند قابل احترام است. به هر صورت و دلیلی، «ماه عسل» امسال روی آنتن نرفت؛ اینکه می‌گویند ما شبیه «ماه‌عسل» هستیم، من چنین اعتقادی ندارم. ما شبیه برنامه‌ای نیستیم، ما شبیه «دعوت» هستیم. ای کاش به جایی برسیم اگر کسی کار خوبی کرد یاد بگیریم از نقاط قوت همدیگر بهره بگیریم. اگر یک جایی هم نقطه قوتی از «ماه‌عسل» را داریم از آن ابایی نداریم. اما با تمام این تفاسیر، ما کپی هیچ برنامه‌ای نیستیم!
مردم عادت کردند «ماه‌عسل» ببینند
البته اینکه بسیاری هم احساس می‌کنند ما شبیه «ماه‌عسل» شدیم یک دلیل رسانه‌ای دارد. زیرا مردم 13 سال روی آنتن عادت کردند «ماه‌عسل» ببینند. این مردم به ذات عادت کردند «ماه‌عسل» ببینند و در ناخودآگاه خودشان همه‌چیز را با این برنامه مقایسه می‌کنند. ما «ماه‌عسل» نیستیم؛ «ماه‌عسل» یک برنامه اجتماعی‌تر و عمومی‌تر است و ما یک برنامه‌ای با تِم خانوادگی هستیم. فضای روایت‌های برنامه «ماه‌عسل» با فضای روایت‌های برنامه ما متفاوت بود. اما هیچ ابایی نداریم که اگر «ماه‌عسل» یک نقطه قوتی داشت ما یک جاهایی آن را به درستی تکرار کنیم هیچ مشکلی با آن نداریم. ما از روزی که شروع کردیم و تصمیم گرفتیم به ساخت «دعوت» حتی فکر نکردیم کدام شبکه چه برنامه‌ای دارند. ما همیشه به ساخت «دعوت» فکر کردیم.
10 روزه به 40 موضوع، سوژه و مهمان رسیدیم
*مهمانان «دعوت» بر چه اساسی انتخاب می‌شوند؟
ما 10 روز قبل از ماه مبارک رمضان که تصمیم گرفتیم «دعوت» را بسازیم یک اتاق فکری راه‌اندازی شد که برای دعوت چه کار کنیم. رویکردهای اصلی درآمد. حدود 40 موضوع برای مهمان‌های هر شب و محتواهای هر شب تهیه شد. یک تیم سوژه‌یابی و پژوهشی داریم و این گروه 40 تا محور و 40 سرفصل اصلی گفتگوها را مشخص کردند. با توجه به موضوعی که از قبل درباره آن صحبت کرده‌ایم مهمان‌ها دعوت می‌شوند. شاید اینجا مطرح شود که در طول این 10 روز زمان اندک چطور برای 40 موضوع سوژه و مهمان طراحی کردید؟ زمان ما خیلی کم بود و سعی کردیم از افراد با تجربه و کاربلد حوزه برنامه‌سازی که سال‌ها کار کرده‌اند بهره ببریم و در حقیقت زمانی کشته نشد. با توجه به موضوعاتی که در اتاق فکر بررسی می‌شود و در مورد آن از قبل اندیشه شده، به تأیید شبکه هم رسیده، مهمان‌ها براساس سوژه‌ها هر شب پیدا می‌شوند و به برنامه می‌آیند.
صفحه‌های مجازی مهمانان را هم بررسی کردیم
*برای اینکه شبهه‌ای در انتخاب مهمان‌ها ایجاد نشود چه کاری انجام داده‌اید؟
برای اینکه برخی از حواشی تکرار نشود حتی صفحه اینستاگرام مهمانان را هم مورد بررسی قرار می‌دهیم. البته ادعایی هم نداریم که صددرصد بدون ایراد و مشکل هستند اما حداکثر تلاش‌مان را می کنیم اتفاق فاحشی نیفتد. همه اتاق فکر و تیم‌های تحقیقی و پژوهشی ما به طور کامل سابقه مهمان‌ها را مورد بررسی قرار می‌دهند، حتی محیط های شخصی مهمان‌ها مورد رصد و پایش قرار می‌گیرد.
برمایی مجری برنامه «دعوت» نیست
*یک چالشی در فضای مجازی درست شده که اگر بازیگران بد است اجرا کنند چطور برای روحانیون بد نیست اجرا کنند...
ما بازیگر را چرا مجری کردیم؟ دلیل مجری شدن یک بازیگر در یک برنامه چه بود. هر بازیگری برای اجرایش دلیل داشت باید آن برنامه را اجرا کند. اگر بازیگر را به خاطر چهره‌اش مجری کردیم، راه را اشتباه رفتیم. ما اصلا به خاطر اینکه یک روحانی وارد برنامه کنیم این کار را نکردیم. کارشناس حوزه خانواده بود و فضای ماه رمضان به یک پایه اطلاعات معارفی و خانوادگی نیاز دارد. به دلیل حوزه کاری کارشناس برنامه‌مان که فضای رمضان، خانواده و بر معنویت مسلط بودند این انتخاب انجام شد. بی‌تقوایی بود که اگر این حوزه تخصصی‌شان نبود و این کار را می‌پذیرفتند. ایشان مجری برنامه «دعوت» نیستند، پلاتوگویی انتظار نداریم و فقط علاوه بر راهبری موضوع بحث برنامه بتواند با مخاطب برنامه ارتباط داشته باشد.
«دعوت» خانوادگی است و باید متخصص خانواده انتخاب می‌شد
اما این چالشی که راه انداختند اگر بازیگر نیست روحانی نباشد! من این چالش را می‌پذیرم بازیگر نباید روی آنتن باشد. به خاطر اینکه یک کسی صرفاً در سینما موفق بود حتما نمی‌تواند در مقام اجرا هم موفق باشد. یک کسی اگر در یک سریال تلویزیون دیده نشده قرار نیست مجری خوبی باشد. البته در عین حال، کسی حرف خوب حرف می‌زند هم دلیل بر اجرای خوب نیست. این که می‌گویند سلبریتی‌ها اجرا می‌کنند صفحه مجازی‌شان مملوء از فالوور طرفداران است از آن طرفداران استفاده کنند برنامه‌شان بیننده داشته باشد. اما این برنامه‌ها عمدتاً محتوایی ندارند و استفاده صرف از چهره برای به رخ کشیدن یک برنامه بدون محتوا، دلیل خوبی برای رسانه نیست. تخصص کارشناس برنامه «دعوت» خانواده است و به خوبی انتخاب شده مگرنه برنامه عمومی از آب درمی‌آمد نه تخصصی خانواده!
ما به خاطر سلبریتی بودن کسی، کسی را نمی‌آوریم
*آیا شاهد حضور سلبریتی هم به عنوان مهمان برنامه «دعوت» خواهیم بود؟
ما هیچ منعی برای حضور سلبریتی یا آدم‌های معروف در برنامه نداریم. به موضوع و فرم موضوعاتی که چیده شده هر نوع فرد و قشری هماهنگ شود سلبریتی باشد یا از کف جامعه باشد فرقی نمی‌کند از او استفاده می‌کنیم. ما به خاطر سلبریتی بودن کسی، کسی را نمی‌آوریم ما به خاطر محتوا، آدم‌هایمان را انتخاب می‌کنیم.
تیتراژ یک اتفاق جدای از برنامه نیست
*درباره دکور، تیتراژ و ویژ‌برنامه عید فطر نکته‌ای دارید بفرمایید.
تیتراژ سه مولفه اساسی در رسانه دارد؛ موسیقی، اکشن و تصویر. متأسفانه مُد شده از خواننده سوال می‌کنند کار آماده چه چیزی دارد که برای تیتراژ استفاده کنند. اما تیتراژ ابتدا و انتها برنامه «دعوت» تولید شده و فضای امید‌بخش خانواده را هم در تصویر و هم در صدا دارد. تیتراژ یک اتفاق جدای از برنامه نیست و بیننده احساس نمی‌کند وارد یک برنامه خاص می‌شود. از ملودی و جنس ملودی، خوانندگی، اجرا و تصویرگذاری کاملاً بر روی آن فکر شده است. در تیتراژ انتهایی هم یک نکته قابل توجهی وجود دارد که سالار عقیلی امسال سه تیتراژ شبکه سه، پنج و یک را در حالی می‌خواند که یکی از ماندگارترین آثار تلویزیونی خودش را برای برنامه «دعوت» ثبت کرده است.
عروسی بزرگ «دعوت» در روز عید فطر
دکورمان هم فضای خانوادگی دارد؛ یعنی در عین حفظ المان‌های ایرانی-اسلامی به مدرنیته هم توجه دارد. کما اینکه یکی از مولفه‌های یک برنامه موفق یک دکور موفق و چشم‌نواز است. خوشبختانه برای ویژه عید فطر امسال یک عروسی بزرگی را درنظر گرفته‌ایم که البته در ادامه جریان برنامه‌های رمضانی «دعوت» روی آنتن خواهد رفت.
دیگر فرم سنتی در فضاهای تلویزیونی جواب نمی‌دهد
*حجت‌الاسلام برمایی! به عنوان مقدمه شما را بارها مخاطب در کسوت یک کارشناس خانواده که در آموزش مهارت‌های دین و روان چندین‌سال فعالیت حرفهای و تخصصی دارید حالا در مدیریت صحنه «دعوت» یا به قولی مجری «دعوت»؛ از این تجربه بگویید؟
من برای حوزه تخصصی و طلبگی خودم محدودیت قائل نیستم. وقتی کسی وارد عرصه رسانه می‌شود منبر او هم رسانه‌ای می‌شود. دیگر فرم سنتی در فضاهای تلویزیونی جواب نمی‌دهد هرچند آن قابلیت و شرافت ذاتی خودش را دارد. و مقایسه کردن «محمد برمایی» در رسانه و لباس طلبگی‌اش با رسانه یک اتفاق متفاوتی است. بنابراین من فکر می‌کنم در حوزه طلبگی، مبلِّغ یک خانواده ایرانی-اسلامی متعادل با قابلیت دانش، مهارت و تعالی بالا هستم. برای من فرقی نمی‌کند چه برنامه‌ای و با چه ساختار و چه فرمی باشد. که البته باید یکسری گزینه‌هایی را پیش‌فرض داشته باشد.
حجت‌الاسلام قرائتی وارد تلویزیون شد عبایش را کنار گذاشت
نکته دوم اینکه اگر بپذیریم مَنِ روحانی وارد رسانه می‌شوم باید فرم‌های قالب رسانه‌ای را بپذیرم. نمی‌توانم در اینطور مواقع برای خودم یک فرم جداگانه‌ای داشته باشم. مثل اینکه حجت‌الاسلام قرائتی وقتی وارد تلویزیون می‌شود فرم تلویزیون را پذیرفت و عبایش را کنار گذاشت نه اینکه به خاطر جسارت شخصی قرائتی این اتفاق افتاد. امروز استاد قرائتی یک سرمایه بسیار عظیمی برای تلویزیون به شمار می‌رود که 40 سال تداوم جدی در این قصه داشته است. من نگاهم به آدم‌های موفق در رسانه این بوده؛ آدم‌هایی مثل استاد قرائتی و این طور کسانی که به عنوان روحانی وارد می‌شوند به یک اصلی پایبند هستند باید یک زی‌طلبگی را رعایت کنند که اخلاق حرفهای طلبه‌هاست. نکته مهم برای حضور روحانیون در تلویزیون این است که به حوزه تخصصی خودشان ورود کنند و به هیچ عنوان به حواشی نپردازند که حاشیه یک طلبه را از بین می‌برد.
این اتفاق افتاد که مجری عملاً نباشد!
من وارد قالبی شدم به سفارش، تهیه و مدیریت اصحاب رسانه این اتفاق رقم خورده و علاقه شخصی من نبوده است. هفت سال پیش هم در برنامه «آبی آسمانی» و در سال 95 هم برنامه «عیار24» شبکه قرآن به دلیل فراخور مباحث تخصصی و طلبگی خودم اجرا کردم. اما «دعوت» فرق می‌کرد و وقتی به من پیشنهاد شد ساختار برنامه را همین تیپی دیده بودم نه با اجرای خودم، بلکه به عنوان یک کارشناس در برنامه حضور داشتم. بعد یک باره مواجه شدم با اینکه زمان ما کم است و از طرفی دیدیم ساختار برنامه با دو مجری بخواهد ادامه پیدا کند شاکله برنامه از بین می‌رود. دیالوگ‌ها زیاد می‌شود و گفتگو در زمان کوتاه پیش از اذان جواب نمی‌دهد. مدیران و دست‌اندرکاران امر اعتقاد داشتند مدیریت صحنه به عهده کارشناس برنامه باشد. تا دقایق پایانی پافشاری کردیم یک مجری حتی کمرنگ در کنار ما باشد. اما این اتفاق افتاد که مجری عملاً نباشد! از کجا فکر کردم می‌توانم این کار را انجام دهم یک گذشته‌ای داشتم و از توانایی شخصی‌ام مطلع بودم. نکته بعد اعتقاد داشتم کار تخصصی خانواده است. یعنی من دغدغه‌های شخصی‌ام را لا به لای روایتگری زندگی مردم پیدا می‌کنم و به مخاطبینم می‌دهم.
مشورت کردم و 90 درصد گفتند به میدان بروم
ما رویکردمان در برنامه «دعوت» امسال دین و روان است. مباحث روانشناختی را براساس اصول دینی مطرح می‌کنیم. بهترین فرصت، ماه مبارک رمضان است که مردم با عمیق‌ترین باورهای ارزشی‌شان و نظام‌های دینی‌شان در ارتباط هستند و زندگی می‌کنند. در این راستا مباحث خانواده مطرح شود و با استرس و اضطراب بالا این مسئولیت را پذیرفتم. با خیلی از کاربلدها مشورت کردم، تقریباً 90 درصد مشورت‌های من به این نتیجه ختم شد که به این میدان ورود کنم.
اینجا مدیریت در کلام و محتوا را یک روحانی انجام می‌دهد
نکته سوم باز تعریف حضور رسانه‌ای روحانیون در رسانه بود. حضور روحانیون در رسانه ملی که همیشه یک نفر می‌نشیند در مقابل و با یک روحانی گفتگو می‌کند این پلت فرم را می‌توان تغییر داد. بعد از استاد قرائتی کسی این کار را نکرده و این مدل «سمت خدایی» و «تا نیایش» را تغییر بدهیم. جایی که مدیریت در کلام و محتوا در دیالوگ و مونولوگ هر دو در اختیار یک روحانی قرار بگیرد. این بازیابی هنر رسانه‌ای برای من جذاب بود که به لحاظ فضای تخصصی، این کار اتفاق بیفتد.
ما نیامدیم خانواده ایرانی را به حاشیه بکشانیم!
*بازتاب‌ها را چطور دیدید و فکر می‌کنید چرا آنقدر حواشی برای «دعوت» درست کرده‌اند؛ یا به قولی این حواشی از کجا و برای چه شروع شد؟
قبول دارید فضای مجازی و رسانه ما حاشیه زده است اگر این را بپذیریم من هم در همین رودخانه حرکت می‌کنم. اگر من مراقب باشم به کسی نزنم ولی کسانی هستند به من بزنند. خیلی هم مراقبت می‌کنیم ما را نزنند و تصادف نکنیم، خط قرمزها را رد نکنیم و حاشیه درست نکنیم. زیرا ما نیامدیم خانواده ایرانی را به حاشیه بکشانیم! من اصلاً اصرار ندارم خانواده و سوژه‌هایی که در «دعوت» مطرح می‌شوند به حاشیه بروند. به شدت این کار غلط است. من دوست ندارم چون ما آمدیم به خانواده کمک کنیم و نیامدیم برای خانواده مانع‌تراشی کنیم. عملاً این حواشی وجود دارد خصوصاً حواشی اجرای سلبریتی‌ها، بازیگر و از این‌دست که در تلویزیون قبل از حضور من اتفاق افتاده و اصلاً ربطی هم به حضور من نداشته است. نکته بعدی این است شاید من بهانه اعتراض قرار می‌گیرم که چرا به ما بازیگران می‌گویید نه ولی به روحانیون می‌گویید بله.
باید بپذیرند ساختارهای یک طلبه در حوزه و در رسانه تغییر می‌کند
شما قطعاً در برنامه‌های آتی مرا در یک جایی غیرمرتبط نمی‌بینید و اگر موضوع تخصصی باشد من در آن میدان حضور خواهم داشت. اینکه من بروم یک مسابقه اجرا کنم چون می‌توانم یا فن بیان خوبی دارم کار اشتباهی است. من دارم یک برنامه مبتنی بر معارف خانواده را اجرا می‌کنم. نکته بعدی هم این است که همیشه سر برنامه‌های افطار دعواست، چون مهمترین برنامه‌ها هستند و بیشترین بیننده‌ها را دارند. همیشه از تلویزیون انتظار می‌رفته و انتظار می‌رود که بهترین برنامه‌های معارفی با نگاه مهارتی را برای این ایام داشته باشند. نکته مهمتر این است که به دوستان منتقد خودم که خیرخواه هستند، به نظرم باید بپذیرند ساختارهای یک طلبه در حوزه علمیه و در رسانه ملی یک مقداری تغییر کند شاید هنوز به دید من نرسیدند و فرصت بدهند به این دید برسند.
اول روایتگری واقعیت‌ها را می‌گوییم و در گام دوم، خط‌کشی می‌کنیم
*برخی نوشتند و در فضای مجازی نشر دادند که این طلبه «دعوت» به گونه‌ای صحبت می‌کند که انگار پُزِ روشنفکری دارد. یا الان روی آنتن رفته جوّ آنتن او را گرفته و شاید هم دلایل دیگر.... کلید این حواشی هم شاید از همان حضور زوج فضای مجازی روی آنتن «دعوت» خورد. یعنی این نوع ازدواج‌ها مورد تأیید است...
وقتی فرم «دعوت» را درنظر بگیرید این فرم تأیید و رد صرف نیست، بلکه فرم روایتگری است. ما درست است نمی‌توانیم برخی از حرف‌ها را در رسانه ملی بزنیم ولی در مردم و جوان‌های ما وجود دارد. وقتی می‌گویم در فضای مجازی آشنا می‌شوند واقعاً این اتفاق امروز می‌افتد. من باید در مقام روایتگری قدری درباره این موضوع صحبت کنم و بعد در مقام بعدی خط‌کشی کنم. در خط‌کشی‌ها قبول دارم یک مقداری از روی ادب و احترام رعایت مهمان را کردم. ولی واقعیت این است که در ده برنامه گذشته یک جایی مخالفت می‌کنیم و یک جایی درستش را می‌گوییم.
نمی‌خواهیم یک مانور روشنفکری راه بیندازیم
این بدین معنی نیست تِمِ روشنفکری بردارم و این واقعیت جامعه است. این همه سمینارهای متعددی در دانشگاه دارم و از روانشناسان و جامعه‌شناسان بپرسید می‌گویند صحت دارد؟ ما می‌خواهیم واقعیت‌ها را نشان دهیم این صداقت و رئالیتی‌شوی برنامه ماست. نمی‌خواهیم یک مانور روشنفکری راه بیندازیم که بگویند مگر روحانیون هم روشنفکری می‌دانند! از این حرف‌ها بزنند. واقعاً این طور نیست؛ ما ساختار و چارچوبی داریم در فیس‌بوک و اینستاگرام باشد باید یک ساختار اخلاق دینی را رعایت کرده باشد.
متأسفانه این فضا هست. نکته شخصیتی خودم را بگویم هم سابقه‌ام مشخص است و هیچ‌وقت در هیچ جایی ژست روشنفکری نگرفته‌ام و در هیچ جریان ضدانقلابی شرکت نکرده‌ام. معتقدم وقتی من ولی‌فقیه دارم و نظام ارزشی دارم که آن نظام ارزشی‌ام از موقعیت‌ها و مصادیق متفاوت و دغدغه‌هایش می‌گوید. صفحه رهبری در اینستاگرام مشخصاً استراتژی برنامه «دعوت» در موضوعاتی است که سبک زندگی و مباحث خانواده دنبال می‌کند.
جای واسطه‌گری ازدواج با دلالی عوض شد
در یکی از شبکه‌های تلویزیونی یکی دو شب قبل از ما یک برنامه واسطه‌گری امر ازدواج روی آنتن رفت. می‌دانید که واسطه‌گری امر ازدواج یک روش و سنت دنیوی و اخروی برای یک مومن محسوب می‌شود. رهبر معظم انقلاب هم می‌فرمایند ای کاش این اقدام در امر ازدواج- واسطه‌گری- رواج پیدا کند که این سنت فراموش شده است. از طرفی الان با ترس‌های اجتماعی مواجه شده حتی در میان مذهبی‌ها هم چنین کاری نمی‌کنند. این یک سنت است و در آن برنامه شبیه به یک دلالی و بیزنس مطرح شد. بیشتر از اینکه ترس مردم را بگیرد به ترس مردم اضافه کرد و شبیه به یک حماقت اجتماعی جلوه داده شد. حتی از مهمانی استفاده شد که در تجرد قطعی است و فسلسفه ازدواج برای این نوع افراد نامفهوم است و نمی‌تواند الگوسازی کند.
بگذار بگویند من روشنفکر هستم!
نکته مهمتر این است رسالت مَنِ طلبه این است بگویم به خدا طلاق زیاد است ولی در عین حال مردم زندگی‌های خوبی دارند. این همه آدم مؤمن و متدین زندگی می‌کنند و زندگی درستی هم دارند. برخی معتقدند این قصه‌ها دیگر باورکردنی نیست بخدا حال خانواده ایرانی ناجور نیست. این حال و احوال بستگی به این دارد ما چقدر متدینانه زندگی می‌کنیم. بگذار بگویند من روشنفکر هستم! مگر ما روشنفکر دینی نداشتیم. امام موسی صدر نبود، حضرت آقا نیستند و شهید بهشتی نبود. این قصه قصه‌ای نیست که الان با آن شوخی کنیم ما 175 هزار طلاق در سال 96 داشتیم کسی نگران نشد. هنوز داریم طلاق‌ها را برجسته می‌کنیم در صورتیکه بایستی زندگی‌های خوب و موفق را برجسته کنیم.
کسانی به من پیام می‌دهند که «دعوت» باعث شد طلاق نگیرند
دختر و پسر دهه هفتادی را به تلویزیون آوردیم، امید در زندگی موج می‌زند. ما دوست نداشتیم به بدبختی مردم بپردازیم. ما در «دعوت» استقامت، امیدواری،جهاد، ایمان، تدیّن و تعهد مردم را می‌گوییم و درباره عفت یک زن صحبت می‌کنیم؛ خانمی مهمان برنامه ما بود که همسرش معتاد بوده ولی به خلاف نرفته است. کسانی بوده‌اند که در دایرکت صفحه اینستاگرام‌شان به من پیام دادند این برنامه باعث شده که من طلاق نگیرم. این برنامه باعث شد که من به اشتباهم پی ببرم.
چرا برنامه ما هم رنگ و بوی «ماه عسل» دارد؟
*بسیاری از کارشناسان اعتقاد دارند برنامه «دعوت» ادای «ماه عسل» را درمی‌آورد؟
اگر تمام پلت فرم رسانه‌ای دَمِ افطار در ده سال گذشته را نگاه کنید ماه عسلی است. به خاطر اینکه «ماه عسل» یک فکر بکری از روایتگری زندگی مردم بود که در ده سال گذشته برای مردم پاسخگو بود. مردم دَمِ افطار را با معنای زندگی، رنج و معانی اجتماعی آشنا می‌کرد و خیلی به مردم مفهوم می‌داد. این ابتکار و رونق به کمک تهیه‌کنندگان و بعدها به کمک احسان علیخانی آمد و به نظرمن اتفاق خیلی خوبی را برای آنتن تلویزیون رقم زد. شاید بگویم ما امسال شانس آوردیم که «ماه عسل» روی آنتن نرفت مگرنه ما دیده نمی‌شدیم. اما چرا برنامه ما هم رنگ و بوی «ماه عسل» دارد. واقعیت این است که تا رسانه بخواهد با یک خلاقیت جدیدی روبرو شود محکوم می‌شود به همان نوع پلت‌فرم قبلی؛ بنابراین ما به صورت کاملاً ناگزیر محکوم هستیم.
«ماه عسل» با یک رئالیتی‌شوی جدید دوباره برگردد
برداشت بعدی این است که مگر «ماه عسل» برنامه بدی بوده، اگر خوب بوده خدا را شکر عین آن هستیم و اگر بد بوده به نظرم اگر ما را نقد کنند از آن فرم حمایت نمی‌کنیم. واقعاً ما فکر نکرده بودیم به روایتگری چون «ماه عسل» یا هر برنامه دیگری.
ضمن اینکه معتقدم احسان علیخانی و تیمش به شدت در این حوزه مبتکر بودند و نمی‌شود جای آن‌ها را پُر کرد. من به احسان علیخانی پیشنهاد می‌دهم با یک فرم رئالیتی‌شوی جدیدتری به ماجرای «ماه عسل» ورود کند. ما «ماه عسل» نمی‌خواهیم باشیم ولی اگر مردم فکر می‌کنند ادای «ماه عسل» را درمی‌آوریم ما یک «ماه عسل» خانوادگی شاید بتوانیم باشیم و اگر بتوان از یک برنامه خوب کپی کرد مگر کپی خوب بد است؟
اگر متهم شدم، اصلاحش کردم
*حسن ختام مصاحبه به آدرس اشتباه برخی از برنامه‌های تلویزیونی درباره مقوله ازدواج بپردازید که البته شما را هم محکوم کردند به تبلیغ ازدواج اینترنتی؟
ما ازدواج اینترنتی نداریم. و تبلیغ یک روش را انجام نمی‌دهیم. ما می‌گوییم مردم در یک جریان و فضای اجتماعی افتادند، بایستی این سرعت شتاب زده‌شان را بگیریم. اگر جایی می‌گوییم آشنایی غلط است، یعنی غلط است. حالا می‌خواهد از فیس بوک آمده باشد یا از جای دیگری! ما یک اصولی در ازدواج داریم آن اصول را بر مبنای جریانات اجتماعی درست و غلط می‌گذاریم. غلط‌ها را اصلاح کنید و صحیح‌ها را رشد بدهیم. اصلاً این طور نیست یک آدم را از فضای مجازی آوردیم و خیلی از چیزها را رد هم کرده‌ایم. من به شعور مخاطب خودم هم اعتماد می‌کنم قرار نیست مخاطب را جدی نگیریم. مخاطب تشخیص می‌دهد ضمن اینکه حرفهای تخصصی می‌زنم و حرفهای صرفاً اجتماعی نمی‌زنم. اگر متهم شدم، اصلاحش کردم و جایی کوتاهی کردم باید از جملات تأکیدی‌تر استفاده کنم من نقدپذیرم می‌روم و اصلاحش می‌کنم. مطمئن باشید در برنامه‌های بعدی جبران می‌کنم.
گزارش و گفتگو: مجتبی برزگر
انتهای پیام/
