گزارش تسنیم|اس ۴۰۰ بهانه اعمال فشار آمریکا بر ترکیه
تیم دونالد ترامپ، خرید سامانه موشکی اس ۴۰۰ را به یک اهرم فشار و کارت تبدیل کرده و می‌خواهد با استفاده از این کارت، در حوزه‌های مختلف بر ترکیه اعمال فشار کند و بر سیاست منطقه‌ای و جهانی این کشور تاثیر بگذارد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، مقامات ترکیه اعلام کرده‌اند که چند تن از افسران و نظامیان این کشور برای فراگیری آموزش کار با سامانه موشکی اس 400 به روسیه رفته‌اند و این سامانه دفاعی به زودی وارد ترکیه خواهد شد.
این در حالی است که آمریکا هنوز هم از امضای این قرارداد تسلیحاتی بین ترکیه و روسیه ناراضی است و ادعا می‌کند که موشکهای اس 400 با دیگر سامانه‌های دفاع هوایی و موشکی مجموعه نظامی ناتو منطبق نیست و می‌تواند برای ترکیه و دیگر اعضای ناتو مشکل به وجود بیاورد.
با این حال، ترکیه گامی از این فراتر رفته و اعلام کرده که نه تنها از انجام این معامله منصرف نمی‌‌شود، بلکه به زودی برای خرید سامانه موشکی اس 500 نیز وارد عمل شده و علاوه بر خرید اس 500 تلاش می‌کند که مقامات روسیه را اقناع کند تا ترکیه نیز در تولید این سامانه موشکی نقش داشته باشد.
دلایل فشار آمریکا بر ترکیه
پیداست که یکی از دلایل عمده مخالفت آمریکا با قرارداد نظامی ترکیه و روسیه در مورد سامانه موشکی اس 400 این است که در چند سال اخیر، ترکیه در چند حوزه مهم و حساس، همچون خط انتقال ترک استریم، انرژی هسته‌ای، مدیریت پرونده سوریه و آستانه و همچنین حوزه‌های اقتصادی، روز به روز به روسیه، نزدیک و نزدیک‌تر شده و علاوه بر این، در تداوم همکاری سیاسی و اقتصادی با تهران، به شکلی عمل کرده که مورد پسند واشنگتن نیست.
به عبارتی دیگر، دلیل اصلی اعمال فشار آمریکا بر ترکیه، نظامی نیست و سیاسی است. دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی که در سه سال اخیر، به اصلی‌ترین همپیمان اردوغان تبدیل شده، معتقد است که موضوع اس 400 بهانه‌ای بیش نیست و هدف اصلی آمریکا این است که ترکیه را به تسلیم وادارد و آنکارا در برابر واشنگتن، سر تعظیم فرود آورد.
سخن باغچلی، همان بحث قدیمی استقلال سیاسی ترکیه را به خاطر می‌آورد که بر مبنای آن، بسیاری از تحلیلگران بر این باورند که در دهه‌های گذشته ترکیه در اغلب مقاطع سیاسی در تصمیم گیری‌های کلان سیاست خارجی و منطقه‌ای، مستقل عمل نکرده و از خواسته‌های آمریکا و ناتو تبعیت کرده است.
در دوران فعلی چنین به نظر می‌رسد که ترکیه در استراتژی دفاعی معادلات اقتصادی و تصمیمات منطقه‌ای خود به دنبال آن است که صاحب استقلال و اراده سیاسی مستقل باشد. اما در این زمینه یک پاشنه آشیل مهم به نام مشکلات اقتصادی دارد. هر گاه ترکیه به دنبال موضع گیری سیاسی مستقل بوده، آمریکا تلاش کرده تا از طریق ابزارهای سیاسی و اقتصادی مختلف، موجبات سقوط ارزش پول ملی ترکیه را فراهم آورد.
تداوم فشارهای آمریکا بر ترکیه
در مقطع حساس کنونی و در دورانی که به نظر می‌رسد اختلاف آنکارا و واشنگتن به اوج خود رسیده و تنش در حدی است که در دو دهه اخیر سابقه نداشته است، آمریکا برای اعمال فشار بر ترکیه کارت‌های بسیاری در دست دارد که تنها یکی از آنها کارت اقتصادی است.
اما در حوزه دفاعی نیز آمریکا کارتهایی برای اعمال فشار بر ترکیه در اختیار دارد که یکی از آنها اعلام تهدید عدم تحویل هواپیماهای جنگنده اف 35 به ترکیه است.
اگر دولت ترامپ چنین تصمیمی بگیرد و علاوه بر تحویل ندادن هواپیماهای اف 35، ترکیه را از روند تولید این جنگنده نسل پنجم بیرون بگذارد، در این صورت ترکیه ناچار خواهد شد برای تامین جنگنده‌های به روز و قدرتمند، باز هم از روسیه کمک بگیرد.
اتخاذ این تصمیم، نه تنها متحمل خسارات مالی سنگینی برای ترکیه خواهد شد، بلکه موجب آن می‌شود که در حوزه سیاسی و دفاعی ترکیه به روسیه نزدیک و نزدیک‌تر و از آمریکا و ناتو دور و دورتر شود.
ناتو چه می‌گوید؟
ستولتنبرگ دبیرکل ناتو، مدتی پیش به ترکیه سفر کرد و علاوه بر چند تن از مقامات سیاسی و نظامی این کشور، با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه نیز گفت‌وگو کرد.
دبیرکل ناتو، قبل و بعد از این دیدار، حاضر نشد ادعای آمریکا در مورد عدم انطباق سامانه موشکی اس 400 مجموعه دفاعی ناتو را تأیید کند، اما در عین حال به شکل قاطعانه و سفت و سخت در برابر نظرات تیم دفاعی امنیتی آمریکا موضع نگرفت و حاضر نشد اعلام کند که هر کدام از کشورهای عضو ناتو به طور کامل در تبیین استراتژی دفاعی خود آزاد و صاحب اراده هستند.
شاید یکی از اصلی‌ترین مشکلات ترکیه نیز به همین مسئله برمی‌گردد. یعنی این که در دوران اقتدار دونالد ترامپ به عنوان رئیس جمهور ایالات متحده آمریکا، پیمان نظامی ناتو همچون گذشته از اعتبار سیاسی و نظامی چندانی برخوردار نیست و با توجه به مواضع منفی رئیس جمهور آمریکا علیه ناتو، ترکیه دیگر نمی‌تواند همچون گذشته به عنوان عضوی از این پیمان نظامی، در برخی مسائل سیاسی از آمریکا امتیاز بگیرد.
چانه زنی در شمال سوریه
یکی از نقاط کور سوی امید برای توافق احتمالی بین آمریکا و ترکیه و پایان تنش دفاعی اخیر، این است که آنها بتوانند در مورد معادلات سیاسی - امنیتی مرتبط با شمال سوریه به توافق برسند.
ترکیه معتقد است که حمایت آمریکا از کردهای وابسته به پ.ک.ک در شمال سوریه رفته رفته موجب شکل‌گیری یک شبه دولت تحت امر سران پ.ک.ک در کوهستان قندیل خواهد شد.
اما آمریکا چنین نظری ندارد و علاوه بر تیم ترامپ، سناتورهای جمهوری‌خواه معتقدند که این حمایت‌ها موقتی بوده و صرفاً برای پایان دادن به وضعیت فعلی است. در هر حال، موضوع حمایت آمریکا از تحرکات گروه‌های کُردی وابسته به پ.ک.ک در شمال سوریه می‌تواند محملی برای تداوم چانه‌زنی و مذاکره بین آمریکا و ترکیه باشد.
گزینه‌های پیشِ روی ترکیه
برخی از تحلیلگران ترکیه معتقدند که این احتمال وجود دارد که آمریکا و ترکیه پنهانی توافق کنند که سامانه موشکی اس 400 به ترکیه تحویل شود، اما تنها حالت فرمایشی داشته باشد و از آن استفاده واقعی و نظامی به عمل نیاید. این همان الگویی است که پیشتر در یونان هم مشاهده شده و برخی‌ها می‌گویند یونان از ترس آمریکا و ناتو موشکهای اس 300 خود را در انبار نگهداری می‌کند.
ترکیه فعلاً به شکل کج دار و مریز، به همین شکل با آمریکا جلو می‌رود و امیدوار است که در انتخابات 2020 ورق برگردد و تیم جدید ریاست جمهوری ایالات متحده، تیمی باشد که ترکیه را بیشتر درک کند.
یکی دیگر از گزینه‌های ترکیه این است که به مواضع فعلی خود ادامه دهد و علاوه بر اس 400، سامانه موشکی اس 500 را نیز از روسیه خریداری کند و به لابی گری‌های دیپلمات‌های آمریکایی برای فروختن پاتریوت به ترکیه توجهی نکند.
در این صورت بعید نیست که ترکیه ناچار شود در میان مدت، گزینه‌هایی همچون خروج از ناتو و درخواست از آمریکا برای تخلیه فرودگاه اینجرلیک آدانا را در دستور کار قرار دهد. البته با توجه به وضعیت اقتصادی ترکیه و همچنین مواضع سیاسی داخلی این کشور بعید است که تیم اردوغان به شکل کامل جدایی از آمریکا و ناتو را در دستور کار قرار دهد و فعلاً آنها امیدوار هستند که از ابزارهای دیپلماتیک مختلفی همچون کمک گرفتن از اتحادیه اروپا و ناتو برای اقناع تیم ترامپ استفاده کنند.
حال باید دید این ابزارهای کمکی تا چه مرحله‌ای می‌توانند به جلوگیری از گسترش تنش‌های سیاسی بین آمریکا و ترکیه کمک کنند.
انتهای پیام/
