نشست بررسی فعالیت‌های چند ساله اتحادیه اقتصادی اوراسیا در نورسلطان

به گزارش خبرنگار بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، به نقل از وستنیک قفقاز، این نشست به مناسبت دو تاریخ برگزار شد - 25 سالگی ایده نورسلطان نظربایف در مورد یکپارچگی اوراسیایی و همچنین پنجمین سالگرد امضای پیمان EAEU. به گزارش پارلمان قزاقستان، روز قبل از نشست، رئیس جمهور قزاقستان، قاسم جومارت توکایف، رئیس جمهور قزاقستان، دستور اعطای نشان اول ریاست جمهوری قزاقستان به رئیس جمهور روسیه، بلاروس و قرقیزستان را امضا کرد.

لازم به ذکر است که نخستین رئیس جمهور قزاقستان، نورسلطان نظربایف، مبتکر ایجاد اتحادیۀ اقتصادی اوراسیا بود. او نخستین رهبری بود که ایده پیوستن دوباره کشورهای مستقل مشترک المنافع را مطرح ساخت. در ماه مارس 1994، نظربایف با سخنرانی در دانشگاه دولتی مسکو، پیشنهاد ایجاد یک انجمن جدید - اتحادیه اوراسیا، که در آن نهادهای هماهنگ کننده فرا ملی بایستی حضور داشته باشند، ارائه کرد و در ماه مِی سال 2014 رئیس جمهور قزاقستان، روسیه و بلاروس توافقنامه‌ای برای ایجاد EAEU امضا کردند. بعدها، قرقیزستان و ارمنستان نیز به این اتحادیه پیوستند. تاجیکستان و مولداوی نیز دوست داشتند که از شرکت کنندگان در EAEU باشند، به ویژه از آنجا که مشارکت در این اتحادیه مزایای اقتصادی بسیار خوبی برای کشورهای عضو به همراه می‌آورد.

براساس اطلاعات رسمی، حجم معاملات سالانه بین کشورهای عضو این اتحادیه 35 میلیارد دلار است. حجم تجارت در درون اتحادیه 30 درصد در سال افزایش می‌یابد. در عین حال، مجموع تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو این اتحادیه تنها در سال 2018، 2 درصد افزایش یافت. یک بازار کار واحد ایجاد شد. با وجود محدودیت‌های موجود برای یک سری از کالاها، شدت جریان کالاها افزایش یافت. موسسات اتحادیه شروع به کار به صورت منظم کردند، که ایجاد و اجرای قوانین استاندارد واحد را ممکن می‌کرد.

کارشناسان "وستنیک قفقاز"، جوانب مثبت و منفی پنج سال اول از کار اتحادیه یکپارچگی را به این ترتیب ذکر کرده‌اند. پیوستن به این اتحادیه برای ارمنستان مفید بود. سیاستمدار ارمنی، آرمِن خانبابیان، در این رابطه با "وستیک قفقاز" صحبتی داشت. وی اظهار داشت: "پنج سال پیش، پس از ورود به EAEU، تعدادی از امتیازات برای ارمنستان برای انطباق با واقعیت‌های جدید ایجاد شد. امتیاز اصلی لغو گمرکاتی بود. به همین دلیل ارمنستان تقریبا به بازار اصلی خودروهای وارداتی نسبتا ارزان برای کشورهای عضو EAEU تبدیل شد. قابل توجه است که قزاقستان نیز به مصرف کننده اصلی این ماشین‌ها تبدیل شد. با این حال، این ترجیحات در تاریخ 1 ژانویه 2020 منقضی خواهد شد. ارمنستان مطابق با افزایش قیمت‌ها برای کالاهای اساسی و خدمات آماده افزایش عوارض گمرکی می‌شود."  به گفته این کارشناس، ارمنستان در حقوق و تعهدات خود با روسیه، قزاقستان و بلاروس برابر است. با این حال، با اطمینان می‌توان گفت که در طول سال‌های عضویت ارمنستان در EAEU، به طور کلی برنده بوده است. محصولات ارمنی، به طور عمده محصولات کشاورزی، دسترسی به بازار بی حد و مرز اوراسیا، به ویژه روسیه را طی این مدت به دست آورده است. این کشور به طور همزمان با اتحادیه اروپا نیز معامله می‌کند و این شامل یک سوم واردات ارمنستان می‌باشد که از طریق گرجستان وارد می‌شود. یک سری از کالاهای ترکی و ایرانی نیز با نرخ‌های ترجیحی وارد می‌شوند. که بسیاری از آنها به روسیه فروخته می‌شوند. حال چه خواهد شد، گفتنش سخت است. آیا واردات کالاهای وارداتی و پس از آن صادرات مجدد آنها، اگر که هیچ نرخ‌های ترجیحی وجود نداشته باشد، توجیه کننده است؟ به احتمال زیاد نه. با این حال، قابل توجه است که در جنگ‌های تجاری، برای مثال، در رابطه با بلاروس، ارمنستان در امان ماند.

مارس سارییِف تحلیلگر سیاسی قرقیزستان از مزایا و معایب پیوستن قرقیزستان به این اتحادیه را به این ترتیب ارزیابی کرده است. به گفته وی: " بدون شک، عرضه محصولات نفتی روسیه به جمهوری به قیمت داخلی روسیه را باید در زمره مزایا گنجاند. ارز وارداتی توسط مهاجران قرقیز از روسیه به حدود 2 میلیارد دلار می‌رسد. این رقم کمک بزرگی برای بودجه قرقیزستان است. ضمن اینکه امتیازاتی را که مهاجران قرقیز در روسیه به دست آوردند، نیز می‌توان ذکر کرد. واردات محصولات تره بار از قرقیزستان به بازار روسیه آغاز شده است. آنها همچنین علاقه به واردات محصولات گوشت و لبنیات نیز نشان داده‌اند. در نهایت، آزمایشگاه‌های گیاهی کار خود را آغاز کرده‌اند و دلایل مبرهنی وجود دارد که عرضه محصولات قرقیز به بازار EAEU بیشتر خواهند شد.

به گفته وی، حجم عرضه محصولات کشاورزی باید در نکات منفی برشمرد. این کارشناس خاطر نشان ساخت: "ازبکستان که عضو EAEU نمی‌باشد، بیشتر محصولات خود را به فدراسیون روسیه صادر می‌کند که از قرقیزستان دو برابر بیشتر است. اما در اینجا شراب قرقیزستان وجود دارد. اگر که ازبکستان صنایع کشاورزی و صنعتی خود را حفظ کرده و آن را توسعه می‌دهد، وضعیت در قرقیزستان کاملا مخالف است" . او تاکید کرد که EAEC اتحاد جماهیر شوروی نیست و در بازار آن رقابت وجود دارد. سارییِف خاطر نشان ساخت: "ما باید قادر به ادغام و ایجاد روابط، در درجه اول با روسیه باشیم. بلاروس و قزاقستان به خوبی از بازارهای خود محافظت می‌کنند، و محصولات قرقیزستان به سختی به آنها می‌رسند، در حالی که در قرقیزستان، محصولات بلاروس و قزاقستان و روسیه فروخته می‌شوند. در عین حال تولیدکنندگان قرقیز متضرر می‌شوند. آنها نمی‌تواند با شرکت‌های قدرتمند روسیه، بلاروس و قزاقستان رقابت کند".

علاوه بر این، به گفته این کارشناس، جمعیت قرقیزستان از عضویت در اتحادیه ناامید شده است. وی خاطر شان کرد: "هنگام پیوستن به اتحادیه، نخست وزیر وقت، تمیر ساریف،" کوه‌های طلایی "را برای کالاهای قرقیز وعده داده بود، اما موانع گمرکی و جنگ‌های تجاری بر روی آنها ظاهر شد. قرقیزستان از طریق محصولات تقلبی جان سالم به در برد. امروز بازار معروف دوردوئی متوقف شده است. ناامیدی جمعیت توسط نیروهای طرفدار غرب استفاده می شود. اگر امروز از مردم قرقیزستان خواسته شود که به این سوال پاسخ دهند که آیا شما موافق هستید که این کشور به اتحادیه اقتصادی اوراسیا بپیوندد، افکار عمومی متفاوت خواهد بود. و این به خاطر ترس از تهدید تروریسم و ​​اسلام گرایی افراطی می‌باشد ".

جانار تولیندینوا معاون مرکز نظارت اوراسیایی به وستنیک قفقاز گفت: "قزاقستان در چارچوب EAEU به عنوان تامین کننده مواد معدنی و مواد خام استفاده می‌باشد. هیچ افزایشی در سهم محصولات کشاورزی و محصولات صنایع فرآوری در صادرات آن دیده نمی‌شود." در میان مشکلات، این کارشناس همچنین به عدم افزایش قابل توجه در شاخص‌های تجارت متقابل، کمبود صادرات قزاقستان، و این واقعیت که قزاقستان در چارچوب EAEU به عنوان تامین کننده مواد معدنی مورد استفاده قرار می‌گیرد، اشاره کرد. این مشکلات با عوامل خارجی ارتباط ندارند، اما با عوامل درونی چرا: با ساختار صادراتی قزاقستان، نیاز به گسترش تولید و صادرات صنعت تولید، گسترش طیف محصولات با تاکید بر کالاهای مصرفی - همه آنهایی که نورسلطان نظربایف در پیام اکتبر 2019 تاکید کرد.

تولیندینوا خاطر نشان کرد: "در عین حال، نمونه بلاروس قابل مشاهده است که توانست سهم خود را در تجارت متقابل، به خاطر کالاهای مصرفی، مواد غذایی، محصولات شیمیایی، وسایل نقلیه زمینی از 23 درصد در سال 2011 به 26.5 درصد در سال 2016 افزایش دهد". به نظر او، ممکن است که علیرغم امکان تجارت متقابل، بازار کار مشترک، کالاها، خدمات و سرمایه، پتانسیل همگرایی از بین رود. امروزه فعالیت‌ها در چارچوب EAEU بیشتر شبیه در جا زدن بدون پیشرفت‌های قابل توجه است. اقدامات انجام شده - برای مثال، دیجیتال سازی، ایجاد یک پلت فرم دیجیتال واحد و غیره، پیشرفت واقعی وجود ندارد. و بالعکس، عواملی در جهت جداسازی کار می‌کنند - تضعیف اقتصادها، کسری بودجه که منجر به واکنش دفاعی، افزایش روحیه خودجوش ملی، و حمایت گرایی می شود.

تولیندینوا معتقد است که با اتخاذ اقدامات قاطع، می توان یکپارچگی اوراسیایی را به یک مرحله جدید از توسعه وارد کرد. یکی از چنین اقداماتی می تواند ایجاد یک ارز واحد باشد. با این حال، این قدم برای نخبگان ملی کشورهای عضو EAEU غیر قابل قبول است، زیرا شامل تفویض بخشی از حاکمیت به یک مرکز نشر خاص است که به معنی وابستگی سیاسی است.

الکساندر کاراوایف، محقق موسسه اقتصاد آکادمی علوم روسیه، معتقد است که EAEU پتانسیل توسعه و حتی گسترش را در دراز مدت حفظ خواهد کرد. به گفته وی: "در عین حال، پتانسیل کپارچگی اجتماعی و اقتصادی به حد خود رسیده است. این امکان وجود دارد که ما به آن یکپارچگی که مد نظر بود، نرسیم - ایجاد یک ارز مشترک، ایجاد فضایی برای فعالیت اقتصادی بدون موانع، اما این خبر ناخوشایند نیست، این یک واقعیت عینی است که بایستی با آن کار کرد. با این حال، ما نیازی به این کار نداریم. کافی است که هسته اتحادیه - بلاروس، روسیه و قزاقستان روابط با یکدیگر را تثبیت کرده و برنامه کاری را که پنج سال پیش گذاشته شد، کامل کنند." به گفته وی، به طور خاص، این برنامه ایجاد بازار انرژی مشترک، کاهش محدودیت در تجارت و خدمات تا سال 2025 است. او گفت: "وظایف تعیین شده باید انجام شود. تنها در این صورت است که ما پیوند یکپارچه قوی تر خواهیم ساخت و لازم به ایجاد یک ارز واحد و یا یک مرکز سیاسی واحد برای اتحادیه نیست، اما اتحادیه در بازار اوراسیا قوی خواهد بود." به گفته او، وظیفه اصلی چشم انداز میان مدت، راه اندازی فرآیندهای مدیریت روابط بین چین و اتحادیه اروپا به نفع EAEU است.

کاراوایف همچنین خاطر نشان کرد که "اوراسیایی‌ها هنوز در شرایط اشتغال، مراقبت‌های بهداشتی، آموزش و پرورش، حوزه بازنشستگی و دسترسی تجارت‌های کوچک و متوسط ​​به بازارهای یکدیگر، شرایط برابری ندارند، اگر چه همه اینا بیان شده است. وی گفت: " به نظر می‌رسد که ما دستور کاری را که پنج سال پیش گذاشته شد، ا تا آخر تکمیل نکرده‌ایم." به عقیده این کارشناس، تا زمانی که نگرش سیاسی مثبت در قالب نخبگان حاکم وجود دارد، تا زمانی که فرآیندهای مربوط به انتقال قدرت در بلاروس و روسیه آغاز نشده و بحث در مورد اینکه آیا وجود این اتحادیه مورد نیاز است، آغاز شده، این دستور کار باید اجرایی شود.

انتهای پیام/