یادداشت تسنیم|اردوغان٬ استانبول و کردها
موازنه در رقابت استانبول به شیوه‌ای است که هم نامزد ائتلاف جمهور و هم نامزد ائتلاف ملت به خوبی می دانند که رقیبی می‌تواند برنده شود که بتواند بیشترین آرای کردها را به دست بیاورد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ در شرایطی که تنها دو هفته به برگزاری انتخابات استانبول زمان باقی مانده است٬ روز به روز٬ حساسیت این انتخابات در فضای سیاسی و اجتماعی ترکیه بیشتر و بیشتر می‌شود.
رجب طیب اردوغان به عنوان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه از شهروندان استانبولی که به منظور سفر در تعطیلات تابستانی از استانبول از شهر خود خارج شده و به استان‌های دیگر سفر کرده‌اند خواهش کرده که در روز انتخابات٬ حتماً به استانبول بازگردند و به نامزد ائتلاف جمهور یعنی بن علی یلدرم (از موسسین حزب آکپارتی و نخست وزیر سابق ترکیه) رای دهند.
از دیگر سو با وجود آن که یلدرم نامزد شهردار شدن در شهر استانبول است٬ اما چند هزار کیلومتر آن سوتر از این شهر و در میان کردهای شانلی اورفا به دنبال هوادار می‌گردد.
یلدرم در اورفا گفت: «بخش کثیری از مردم این استان در استانبول هستند و در اقع یک اورفای کوچک در استانبول است که من نامزد آن اورفا هستم و اساساً خودم هم اهل همین دیار هستم.»
یلدرم پیش‌تر نیز رسماً اعلام کرده بود که اصالتا کُرد است و در یکی از روستاهای استان کردنشین ارزنجان به دنیا آمده است، اما در طول سالیان اخیر٬ هیچگاه بر این موضوع پافشاری نکرده است.
شانلی اورفا زادگاه عبدالله اوجالان رهبر زندانی پ.ک.ک در مرز سوریه و در جنوب شرقی ترکیه قرار گرفته است.
سوال اینجاست که چرا یلدرم باید برای پیروزی در انتخابات به میان کردها برود؟ پاسخ روشن است. بیش از یک و نیم میلیون رای دهنده کُرد در استانبول زندگی می‌کنند که بسیاری از آنان٬ در دور قبلی انتخابات بنا به درخواست سران پ.ک.ک.ک و نهادهای اقماری آن به نامزد مخالفان اردوغان رای دادند و به این شکل٬ ائتلاف اردوغان – باغچلی را در شرایط دشواری قرار دادند.
حالا، هم اکرم امام اوغلو نامزد ائتلاف ملت (حزب جمهوری خلق و حزب خوب) و هم بن علی یلدرم نامزد ائتلاف جمهور (حزب عدالت و توسعه و حزب حرکت ملی) به دنبال آن هستند تا با به دست آوردن آرای کردها پیروز رقابت بزرگ استانبول شوند.
اما واقعیت این است که آرای کردها یکدست نیست. گروهی از کُردهای مقیم استانبول گوش به فرمان دستورات پ.ک.ک هستند و گروه دیگری که کردهای محافظه‌کار و اسلامگرا خوانده می‌شوند٬ تابع نظرات حزب عدالت و توسعه هستند که البته بخشی از آنها در انتخابات پیشین از حکومت قهر کردند. چرا که اردوغان بارها در سخنان خود٬ به تندی علیه کردها موضع گرفت.
موازنه در رقابت استانبول به شیوه‌ای است که هم نامزد ائتلاف جمهور و هم نامزد ائتلاف ملت به خوبی می‌دانند که رقیبی می‌تواند برنده انتخابات شود که بتواند بیشترین آرای کردها را به دست بیاورد.
بالاخره ترکیه کردستان دارد یا نه؟
با آن که در برخی از نقشه‌های معتبر دوران امپراطورری عثمانی٬ مناطق کردنشین با عنوان منطقه کردستان نامگذاری شده، اما پس از تاسیس جمهوری ترکیه در سال 1923 میلادی و به ویژه بعد از سرکوب دو عصیان بزرگ کردها به رهبری شیخ سعید پیران و سید رضا درسیمی٬ حاکمیت٬ دولت و افکار عمومی ترکیه به لفظ کردستان حساس شد و پس از تثبیت سیاست‌های نژادمحور جمهوری که با اشتیاق زایدالوصف عصمت اینونو نخست وزیر وقت ترکیه تحت تاثیر افکار نازیسم آلمانی قرار گرفته بود٬ نه تنها تکلم به زبان کُردی ممنوع شد بلکه استفاده از لفظ کردستان نیز عملاً ناممکن شد.
اما رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه در سال 2013 میلادی و در جریان روند مذاکرات صلح و استقبال از مسعود بارزانی در شهر کردنشین دیاربکر ترکیه٬ تابوشکنی کرده و لفظ کردستان را بر زبان آورد. هزینه این تابوشکنی٬ واکنش تند ملی گرایانی همچون باغچلی و دیگران بود و این واژه یک بار دیگر کنار نهاده شد.
در انتخابات اخیر شهرداری‌های ترکیه٬ اردوغان به منظور جلب توجه ملی گرایان و در واکنش به سخنان رهبران نهادهای اقماری پ.ک.ک که اعلام کرده بودند «در کردستان به ما و در غرب ترکیه به مخالفین اردوغان رای دهید»٬ بارها اعلام کرد: «ما در این کشور جایی به نام کردستان نداریم. چنین منطقه‌ای در شمال عراق است. به آنجابروید.»
اما در روزهای اخیر٬ بن علی یلدرم به منظور جلب حمایت کردها در انتخابات استانبول اعلام کرد: «آتاترک٬ بارها از برگزیدگان کردستان نیز دعوت به عمل آورده و با آنها دیدار کرده است.»
این موضع یلدرم با واکنش تند حزب خوب به رهبری خانم مرال آکشنر قرار گرفته و رسانه‌های ملی گرایان نیز غالباً یلدرم را به همدستی با تجزیه‌طلب‌ها متهم کرده و از او خواستند این لفظ را بر زبان نیاورد. بنابراین با نگاهی اجمالی به این وضعیت باید گفت: حزب عدالت و توسعه نسبت به مساله کردها روندی کاملاً عمل‌گرایانه دارد.
سزایی تمللی رهبر حزب دموکراتیک خلق‌ها (مهمترین نهاد اقماری پ.ک.ک در ترکیه) در واکنش به سخنان سزایی تمللی گفته است: «آنها که می‌گفتند کردستان وجود ندارد حالا به خاطر کسب رای٬ به دنبال سوءاستفاده از عواطف کردها هستند. از کردها می‌خواهم به این فرد رای ندهند.»
طنز تلخ ماجرا اینجاست٬ سزایی تمللی که از چهره‌های چپ ترک است و بر زبان کُردی هم تسلط ندارد٬ پیش از انتخابات٬ مداوماً از دموکراسی و ارزش‌های چپ و پرهیز از قومیت‌گرایی دم می‌زد و در سخنرانی‌های طولانی خود٬ هیچگاه لفظ کُرد را بر زبان نمی‌آورد تا رفقای چپ و کمونیست از او نرنجند، اما حالا هم او و هم حکومت مبتنی بر آرای حزب عدالت و توسعه٬ می‌خواهند یک بار دیگر به شکل موقتی٬ از کردها و بها دادن به فرهنگ آنها حرف بزنند.
به عبارتی روشن٬ نه دولت و نه پ.ک.ک٬ برنامه روشنی برای توجه به مطالبات قانونی کردها ندارند و شواهد اثبات می‌کند که هر دو سو٬ فقط به دنبال حفظ قدرت هستند. اما در هر حال٬ آرای کردها در انتخابات پیش روی استانبول٬ تکلیف برنده را روشن می‌کند و رقابت برای کسب رای آنها ادامه دارد.
محمد علی دستمالی کارشناس مسائل ترکیه
انتهای پیام/
