گزارش تسنیم|استانبول٬ آکپارتی و چالش‌ ۲۰۲۳

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ در شرایطی که دولت اردوغان و حزب عدالت و توسعه، هنوز شوک شکست در انتخابات استانبول را پشت سر نگذاشته٬ ماشین تبلیغاتی این حزب به دنبال آن است که موضوع روز را تغییر دهد.

قضیه از این قرار است که حزب عدالت و توسعه اعلام کرده٬ انتخابات پایان یافته و این کشور باید باز هم پرداختن به اولویت حیاتی و مهم حرکت در راستای سند 2023 میلادی را در دستور کار قرار دهد.

آکپارتی٬ 2023 و موانع بزرگ

پس از شکست حزب عدالت و توسعه (AKP) در انتخابات استانبول٬ پرسش‌هایی همچون «اردوغان تا کجا پیش خواهد رفت؟» و «فرجامِ حزب حاکم چه خواهدبود؟»٬ برجسته‌تر‌ شده‌اند.

با آن که مشکلات اقتصادی و معترض شدن مردم استانبول به تورم و بیکاری به عنوان دلایل مهم «نه» گفتن به ائتلاف جمهور٬ دلایل قابل قبولی هستند، اما مساله از این عمیق‌تر است و این نتایج٬ نشان‌دهنده آن است که حزب حاکم ترکیه در مسیر اهداف بزرگ آینده٬ با چالش‌های بیشتری روبرو شده است و قطعاً یکی از این اهداف٬ تحقق اهداف سند 2023 است.

اردوغان و داوود اوغلو در سال 2013 میلادی به دنبال توسعه نفوذ ترکیه در منطقه بودند و ضمن اظهار ندامت از مواضع پارلمان کشورشان در سال 2003 میلادی و در دوران حمله به عراق و بی‌کلاه ماندن سرِ ترکیه از نمد آن تحولات٬ می‌خواستند در روند بهار عربی٬ صاحب قدرت منطقه‌ای شوند.

آنها به دنبال آن بودند که با حل معضل پ.ک.ک و آغاز مذاکره و همچنین بهره‌برداری از ظرفیت‌های عظیم بخش انرژی و بازار اقلیم کردستان عراق و نیز توجه همزمان به جهان عرب و آسیای میانه و تلاش برای نزدیک‌تر شدن به اتحادیه اروپا٬ تمام موانع را پشت سر بگذارند و با تکیه بر رشد اقتصادی٬ رفاه و توسعه اقتصادی و رضایت و ثبات داخلی٬ در منطقه و جهان به جایگاه بالایی دست پیدا کنند و ترکیه بر اساس اهداف سند 2023 میلادی یعنی در یکصدمین سالگرد تاسیس نظام جمهوری٬ این کشور صاحب یکی از 10 اقتصاد بزرگ جهان باشد.

اما حالا به وضوح دیده می‌شود که ترکیه مشکلات مهم و قابل توجهی دارد و هر کدام از این مشکلات٬ همچون گوی آهنین و زنجیر پولادین٬ پای ترکیه را از حرکت بازداشته‌اند.

برخی از این مشکلات عبارتند از : عبور میزان بیکاری از مرز 15 درصد و رشد مداوم تورم٬ بلایای طبیعی و نیاز به تامین بسیاری از مواد غذایی مورد نیاز از محل واردات٬ تداوم درگیری با پ.ک.ک و هزینه‌های سنگین اقتصادی و سیاسی آن٬ تداوم شرایط اضطراری مرتبط با پرونده گولن و پایان نیافتن موج گسترده دستگیری و اخراج٬ تشدید فضای دوقطبی بین لاییک‌ها و محافظه‌کاران٬ کاهش مشهود محبوبیت و نفوذ اجتماعی حزب عدالت و توسعه٬ تنش‌های سیاسی ترکیه با آمریکا و قرارگرفتن اقتصاد ترکیه در معرض شوک دلاری٬ رقابت‌های پرهزینه با عربستان سعودی و امارات٬ بلاتکلیفی در مورد تکمیل روند عضویت در اتحادیه اروپا و لطمه دیدن بخش تولید و صنعت در سالیان اخیر.

سند 2023 و خطر انتخابات پیش از موعد

مخالفین اردوغان معتقدند که حالا مشروعیت دولت زیر سوال رفته و باید انتخابات پیش‌ از موعد برگزار شود، اما ائتلاف ملت زیر بار چنین فشارهایی نمی‌رود. چرا که اگر انتخابات برگزار شود٬ دولت بعدی عملاً برای حرکت در مسیر تحقق سند مورد اشاره٬ ناتوان و فلج خواهد شد.

در همین حال٬ باید به این موضوع هم اشاره کرد که احزاب مخالف٬ از پتانسیل عظیمی برای در اختیار گرفتن قدرت٬ برخوردار نیستند و آرای استانبول٬ دماسنج و معیار مطمئنی برای تضمین پیروزی در سراسر ترکیه نیست.

بنابراین٬ اگر حادثه ویژه و اضطراری روی ندهد٬ دستِ‌کم تا انتخابات سال 2023 میلادی٬ حزب عدالت و توسعه همچنان در راس قدرت خواهد ماند، اما در مقطع پس از آن با توجه به خاتمه یافتن دو دوره‌ای مسئولیت اردوغان٬ کار آکپارتی سخت‌تر خواهد شد. چرا که اولاً با شرایط و شواهد فعلی٬ بسیار بعید به نظر می‌رسد که اردوغان٬ ترکیه را در شرایطی به رئیس جمهور بعدی تحویل دهد که اهداف سند2023 محقق شده باشد و دوم این که مشخص نیست که اگر ترکیه واقعاً در شرایط ایده‌ال به آن هدف دست پیدا کند٬ آیا آکپارتی می‌تواند در این سال‌ها طوری عمل کند که بتواند دست کم تا چندین سال بعد از آن نیز کشور را در سطح بالا نگه دارد یا خیر.

اگر چه هنوز زود است در مورد نامزدهای آن دوران صحبت شود٬ اما این حزب غیر از افرادی همچون برات آلبایراک داماد ارشد اردوغان و وزیر اقتصاد٬ هاکان فیدان رئیس سرویس اطلاعاتی میت و سلیمان سویلو وزیر کشور٬ کادرهای بالقوه توانمندی ندارد و بعید است ظرف 4 سال آتی نیز معجزه‌ای روی دهد و به ناگاه٬ شخصیت کاریزماتیکی به میدان بیاید که توجه همه را به سوی خود جلب کند.

پس می‌توان گفت اگر چه در شرایط فعلی به خاطر شکست در 3 کلانشهر استانبول٬ آنکارا و آدانا٬ حزب حاکم دچار مشکل و افول نسبی قدرت شده، اما بحران و مشکل اصلی٬ در دوران پسا اردوغان خواهد بود و اگر افرادی همچون گل٬ داوود اوغلو و باباجان٬ اهدافی برای آینده در ذهن داشته باشند و بخواهند میدان را در دست بگیرند٬ باید بردبارانه و به شکل تدریجی٬ حرکت رسانه‌ای٬ اجتماعی و سیاسی خود را به شکلی پیش ببرند که در انتخابات سال 2023 میلادی٬ از توان رقابت با آکپارتی برخودار باشند.

اردوغان و حزب او٬ در دو دهه اخیر٬ نمونه نسبتاً موفق و قابل قبولی از رهبر محبوب٬ حزب سازمان یافته و و دولت کارآمد را به نمایش گذاشته و موفقیت‌هایی نیز به دست آوردند که البته با فراز و نشیب روبرو شده است.  

در شرایط فعلی٬ این حزب به ایستگاهی رسیده که کیفیت و مدیریت کادرهای آن محل بحث است و توان تولید فکر٬ سیاست و راهکار جدید در این حزب کاهش پیدا کرده است. حلقه یاران نزدیک اردوغان٬ غالباً جرات انتقاد و ارائه‌ راهکار متفاوت ندارند و گویی قرار است همه چیز فدای بقای حزب شود.

این همان خطایی است که می‌تواند زمینه‌ افول را فراهم کند و در حوزه‌هایی همچون اقتصاد و دیپلماسی نیز٬ ترکیه را ضعیف کند. بنابراین٬ اتاق فکر آکپارتی فرصت محدودی برای تحلیل دقیق پیام انتخابات استانبول و تجدیدنظر در مشی و ادبیات سیاسی خود در اختیار دارد و اگر در کوتاه‌مدت٬ به دنبال دلجویی و جبران نباشد و اردوغان نیز رویه‌ اتهام‌ پراکنی٬ دیگری‌سازی و سخنرانی‌های تند وگزنده‌ خود را تغییر ندهد و به دوقطبی‌سازی ادامه دهد٬ فضای سیاسی و اجتماعی ترکیه و به تبع آن شرایط اقتصادی٬ با دست‌اندازهای بزرگی روبرو می‌شود و نه تنها اهداف 2023 محقق نمی‌شود٬ بلکه ترکیه سطح عادی رشد و ثبات را نیز از دست خواهد داد.

پس در کنار حل مشکلات اقتصادی، آن چه اهمیت حیاتی‌تری دارد٬ توجه به دموکراسی و توسعه سیاسی است. در گذشته هم وضعیت اقتصادی ترکیه چندان طلایی نبود و دلیل اصلی شکست کنونی را باید در محدودکردن فضای سیاسی و لاغرشدن دموکراسی و فاصله گرفتن آکپارتی از مبانی اخلاقی و بازی‌های ناروا با کارت‌های مختلف٬ جستجو کرد و تداوم این مسیر موجب آن می‌شود که رفته رفته دولت اردوغان ناچار شود از خیر سند 2023 بگذرد و آن را بی‌سروصدا کنار بگذارد.

انتهای پیام/