تدوین برنامه «سازگاری با کم آبی» در آذربایجان شرقی

به گزارش خبرگزاری تسنیم از تبریز، یوسف غفارزاده در گفت‌وگو با خبرنگاران با تاکید بر اینکه باید بر اساس توسعه پایدار برای مصارف آب برنامه‌ریزی کنیم اظهار داشت: این یعنی بر اساس آب موجود، تولید و صنعت را راه اندازی کنیم تا بعدها با اتمام آب، آن صنعت از بین نرود.

وی از تدوین برنامه سازگاری با کم آبی خبر داد و افزود: با رسانه‌ها و سمن‌های مردم نهاد و دستگاه‌های اجرایی برنامه‌ای طراحی کرده‌ایم که وظیفه همه مشخص است، باید میزان کاهش مصرف آب در بخش‌های خانگی و کشاورزی و صنعتی را محقق کنیم و به عنوان سند آب استان تبدیل شود تا همه باید از آن تبعیت کنند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی با اشاره به مشکل کمبود آب، 85 درصد مصرف آب را مربوط به بخش کشاورزی دانست و گفت: درآمد هر مترمکعب آب در استان، 30 سنت در هر متر مکعب است ولی درآمد جهانی، 2 الی 3 دلار به ازای هر متر مکعب است که اگر بتوانیم راندمان بخش کشاورزی را افزایش دهیم، می‌توانیم درآمد بازای هر متر مکعب را افزایش داده و اشتغال و شرب و... استان را تضمین کنیم.

وی استفاده از آب‌های غیر متعارف را مورد اشاره قرار داد و ابراز داشت: سرانه مصرف هر فرد در ایران 220 لیتر است در حالی که در کشورهای اروپایی 130 لیتر است. در این بخش هم می‌توانیم با صرفه جویی بالا به یک مرحله ایده آل برسیم که با برنامه 8 ساله باید به اهداف مدیریت مصرف آب برسیم. لذا در زمینه آب‌های غیر متعارف، موضوعی که به تأمین آب در آینده کمک می‌کند، استفاده از پساب‌های خروجی است.

وی با انتقاد از اینکه ارزش آب در بین افکار عمومی بسیار پایین است و ضرب المثل «فلان چیز به قیمت آب است» از این جنبه است اضافه کرد: ترکیه چندین برابر ایران منابع آبی دارد ولی قیمت آب در ایران بسیار ارزان‌تر از ترکیه پر آب است.

این مقام مسئول حوزه آب، جایگاه اینترنت در سبد هزینه خانوار را بیش از آب عنوان کرد و افزود: ممکن است هر ماه 100 هزار تومان در خانواده برای اینترنت هزینه شود ولی برای آب 25 هزار تومان را زیاد بدانیم. اگر ارزش آب در بخش کشاورزی و صنعت هم به قیمت واقعی برسد، دیگر کشاورزان و صنعتگران مجبورند درآمد به ازای هر متر مکعب را افزایش دهند.

وی قیمت تمام شده آب برای هر متر مکعب را 1000 تومان عنوان کرد و گفت: اکنون مصرف کننده حدود 300 تومان پرداخت می‌کند که معتقدم با واقعی شدن قیمت آب، مردم بیشتر به صرفه جویی ترغیب می‌شوند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی خواستار راه اندازی «بازار آب» در استان شد و گفت: با این «بازار آب»، آب ارزش واقعی خود را می‌یابد. در دو استان این بازار راه اندازی شده و در این استان هم به عنوان پایلوت در بورس عرضه می‌شود.

وی آمایش «آب محور» استان را مورد تاکید قرار داد و افزود: توسعه استان باید بر مبنای آب باشد، چراکه در مکانی آب داریم و توسعه نداریم و در جایی توسعه داریم و آب نداریم و باید این آمایش، ما را به سمت توسعه سوق دهد.

غفارزاده موضوع سیل را یادآور شد و گفت: 95 درصد خسارات ناشی از سیل در کشور، کار طبیعت نیست و عوامل غیر طبیعی و انسانی در آن دخیل است، استان ما با توپوگرافی و وضعیت جغرافیایی، طول رودخانه‌های زیادی دارد و 25 هزار کیلومتر طول دارد.

وی ادامه داد: از میزان 25 هزار کیلومتر طول رودخانه‌ها حدود 8500 کیلومتر نقشه برداری و تعیین حریم بستر رخ داده و 2500 کیلومتر نقاط حادثه خیز در اولویت اول انجام شده که در داخل و حاشیه شهرها قرار دارند، 850 کیلومتر بازگشایی شده و بقیه 1600 کیلومتر در برنامه 10 ساله و با اعتبارات مصوب اصلاح مسیل و بازگشایی را به نتیجه برسانیم.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی با بیان اینکه در استان ما چندین سیل رخ داده ولی به دلیل اصلاح مسیل و لایروبی که قبلاً رخ داده بود، خسارات به حداقل رسید ابراز داشت: در مناطقی که تجاوز به حریم رودخانه زیاد بود، سیل رخ نداد و اگر رخ دهد، حادثه‌ای بدتر از سیل شیراز رخ می‌دهد چراکه مسیل رودخانه به خیابان تبدیل شده است.

وی افزود: قانون در سیل مشخص کرده که مسئولیت داخل شهر بر عهده شهرداری و خارج شهر بر عهده آب منطقه‌ای است ولی مقابله با خسارات سیل بر عهده وزارت کشور بوده و سایر دستگاه‌ها موظف به همکاری با آنها هستند.

غفارزاده غرق شدگی در مخازن سد و کانال‌ها را مورد تاکید قرار داد و افزود: در دو ماهه گذشته 10 جوان غرق شدند. سد یا کانال انتقال آب جایی برای شنا نیست، امکان حصارکشی هم برای سد و رودخانه وجود ندارد و باید با فرهنگ سازی، این موضوع حل شود. متاسفانه آمار غرق شدگی امسال نسبت به سال قبل بسیار بالا است و باید با اطلاع رسانی و فرهنگ سازی این حوادث را به حداقل برسانیم.

وی در مورد اقدامات ارزشمند برای بهره‌برداری از پایاب سدها توضیح داده و افزود: در سد سهند، ایدوغموش، قلعه چای و خداآفرین پایاب نداشتیم یا ضعیف بود اما کار ابتکاری در این استان رخ داده که برای پایاب بازای هر هکتار 40 میلیون هزینه می‌خواست، به مردم گفتیم دولت توان اجرای طرح پایاب را تا سال‌ها ندارد و باید خود مردم مشارکت را آغاز کنند.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی با بیان اینکه مردم بازای هر هکتار 20 میلیون وام گرفته و در اختیار آب منطقه‌ای قرار دادند، افزود: با این اقدام 20 میلیارد پای کار آمد و جهاد کشاورزی هم 15 میلیون بازای هر هکتار بر اساس تبصره‌های خود پای کار آورد و بقیه کمبود مبلغ را سازمان برنامه و بودجه آورد که با این روش در پایاب‌ها با مشارکت مردم مشکلات را حل می‌کنیم و اشتغال و تولید رونق می‌یابد.

وی در ادامه، با اشاره به اینکه سد حاجیلار به زودی توسط رئیس جمهور در ورزقان به بهره برداری می‌رسد، ابراز داشت: آب این رودخانه قبلاً از مرزها خارج می‌شد و به خزر می‌ریخت که با این اقدام 51 میلیون متر مکعب ذخیره می‌شود.35 میلیون برای شرب و صنعت و 10 میلیون برای کشاورزی است و 6 میلیون هم حق آبه محیط زیستی رودخانه است.

غفارزاده ویژگی این سد را برشمرد و با اشاره به اینکه این سد از نوع خاکی با هسته رسی است، اظهار داشت: ارتفاع تاج سد از بستر رودخانه 71 متر است و طول تاج 265 متر است. 160 میلیارد تاکنون هزینه شده و 30 میلیارد هم نیاز دارد تا تملک‌ها برای آبگیری به اتمام برسد که اعتبارات آن از محل اعتبارات مرزی هزینه شد و سریعتر به نتیجه رسید که آبگیری آغاز شده و 10 میلیون متر مکعب ذخیره داریم.

این مقام مسئول حوزه آب، مشکلات سد شهریار برای آغاز آبگیری را مورد اشاره قرار داد و افزود: سد شهریار هم که تنها سد بتنی دو قوسی استان است، 750 میلیون متر مکعب ظرفیت ذخیره دارد که نیاز به 500 میلیارد اعتبار دارد تا با جایگزین کردن جاده از مسیر دیگر، این جاده زیر آب برود و آبگیری آغاز شود.

وی ادامه داد: تملک 50 درصد اراضی داخل مخزن هم باقیمانده است. 257 میلیارد تومان و 112 میلیون دلار برای ساخت سد که حدود 1500 میلیارد تومان می‌شود، هزینه شده که امیدوارم اعتبارات این سد به عنوان سرمایه ملی سریعاً تعیین تکلیف شود.

مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای آذربایجان شرقی در مورد پروژه‌های آب‌های مرزی هم توضیح داده و گفت: در اغلب پروژه‌های آب‌های مرزی 95 درصد پیشرفت داریم. 5 درصد باقیمانده با مشلات تأمین اعتبار مواجه شده که نیازمند تأمین اعتبار برای تکمیل و راه اندازی آنهاست.

وی در پاسخ به تسنیم، آخرین وضعیت دریاچه ارومیه را تشریح کرد و افزود: حجم آب دریاچه در 10 تیر ماه امسال 4 میلیارد و 900 میلیون متر مکعب بود که سال گذشته در همین روز 1 میلیارد و 950 میلیون متر مکعب بود.

غفارزاده با اشاره به اینکه 10 درصد تأمین آب دریاچه از طریق آذربایجان شرقی است، ابراز داشت: کل حجم آبی که از آذربایجان شرقی از طریق باران، پساب، رهاسازی سد و... به دریاچه ریخته است 350 میلیون مترمکعب است.

وی با بیان اینکه در زمینه سدسازی، تعداد سدهای ما بالاست ولی کل حجم ذخیره سازی مخازن 450 میلیون متر مکعب است، افزود: حوضه آبریز دریاچه در آذربایجان شرقی از این مقدار، 280 میلیون متر مکعب است ولی مخازن آذربایجان غربی بیش از چند برابر این استان است، لذا ستاد احیا هم 90 درصد سهم اعتبارات را به آذربایجان غربی داده و 10 درصد را در آذربایجان شرقی هزینه می‌کند.

انتهای پیام/ح