«روایت کوی ـ۱»| نقش «مصطفی تاج‌زاده» در حوادث ۱۸ تیر ۷۸ چه بود؟

گروه تاریخ انقلاب خبرگزاری تسنیم ــ 18 تیر 78 از جمله برگ‌های کتاب تاریخ جمهوری اسلامی است که با حضور مردم در صحنه غائله پایان یافت و حضور مردم در صحنه مانع از وارد کردن خسارات بیشتر به کشور شد.

ناآرامی‌های کوی دانشگاه در تیرماه سال 78 به‌بهانه توقیف روزنامه سلام، این‌گونه رقم خورد که ساعت 21 پنجشنبه 17 تیرماه تعدادی افراد با هویت نامعلوم با در دست داشتن پلاکاردهایی با مضمون اعتراض به توقیف "سلام"، مقابل سینمای کوی دانشگاه تجمع کردند و با تحریک دانشجویان و پخش اعلامیه جرقه‌های اولیه آشوب را ایجاد کردند و این عده با گذشت کمتر از یک ساعت با خروج از کوی اقدام به تجمع غیرقانونی و سردادن شعار در خارج از کوی کردند و با حمله به تعدادی خودرو، فضای رعب و وحشت ایجاد کردند.

تلاش نیروی انتظامی برای بازگرداندن دانشجویان به خوابگاه، بی‌نتیجه ماند و رفته رفته تظاهرات‌کنندگان با نیروهای انتظامی حاضر در صحنه درگیر شدند، تحرکاتی که با فعالیت‌های انجمن‌های اسلامی دفتر تحکیم وحدت و برخی چهره‌های سیاسی همراه شد و این حمایت‌ها، جسارت تظاهرات‌کنندگان به عوامل انتظامی را بیشتر و بیشتر می‌کرد. 

نیمه‌شب 18 تیرماه، تشنج در خیابان‌های اطراف کوی شدیدتر شد. شکستن شیشه‌های مهد کودکی مقابل کوی، آتش زدن لاستیک و حمله به خودروها و هجوم به ناجا و گروگان‌گرفتن سه سرباز ناجا، چاشنی درگیری‌های 18 تیر شد و تا صبح ادامه داشت و سخنرانی‌‌های تحریک‌آمیز اعضای انجمن اسلامی دانشجویان بر آتش آشوب‌ها می‌افزود.

دستور خروج ناجا از صحنه درگیری‌ها پس از جلسه شورای تأمین استان موجب شد تا تعدادی از عناصر مشکوک نیز، وارد صحنه شوند و درگیری‌ها تا عصر جمعه 18 تیرماه ادامه داشت و پرتاب کوکتل به‌سمت عوامل ناجای مستقر مقابل منجر به آتش گرفتن دو تن از عوامل وظیفه انتظامی شد.

حضور برخی چهره‌های سیاسی و وزرای دولت نه‌تنها غائله را ختم نکرد بلکه بر شدت آن افزود. این درگیری‌ها تا روز 23 تیرماه ادامه داشت تا اینکه در این روز همایش عظیم همبستگی مردم قهرمان ایران از ساعت 10:30 آغاز شد و از حدفاصل خیابان فاطمی تا میدان ولی‌عصر(عج) و میدان انقلاب انبوه جمعیت در شعارهای خود بر اطاعت از مقام معظم رهبری تأکید داشتند و خشونت و هرج‌ومرج را محکوم کردند.

خبرگزاری تسنیم، در سلسله گزارش‌ها و گفت‌وگوهایی به بررسی ابعاد پنهان این حادثه می‌پردازد که بخش اول آن با موضوع نقش معاون سیاسی وقت وزارت کشور را می‌‌خوانید:‌

یکی از شخصیت‌های تأثیرگذار در حادثه کوی دانشگاه، مصطفی تاج‌زاده محکوم امنیتی و معاون سیاسی وقت وزارت کشور بود.

سردار نظری فرمانده نیروی انتظامی تهران در حادثه کوی دانشگاه، در کتاب خاطرات خود با عنوان "برای تاریخ" که به بررسی ابعاد حادثه 18 تیر پرداخته، می‌نویسد: فتنه تازه شروع شده بود، تا صبح خیابان‌های اطراف متشنج و در حال درگیری بود. وزارت کشور دستور برخورد می‌داد ولی وزیر کشور و معاونش در بین دانشجویان از نیروی انتظامی بد می‌گفتند و پلیس را مقصر می‌دانستند! دستور عدم برخورد با آشوب‌گران پرده‌ دیگری از سناریوی طرفداران آشوب در بدنه‌ی دولت بود، یعنی پلیس نگاه کند، گاز اشک‌آور نزند، درگیر نشود، آشوب‌گران هرچه کردند باشد! چندین بانک و ماشین و اتوبوس و موتور در روز جمعه 18 تیر آتش گرفت!

یکی دیگر از اقدامات تاج‌زاده سخنرانی وی مقابل وزارت کشور است که عکس معروفی نیز از آن منتشر شده است. ساعت 18:30 روز 19 تیر تعداد 1500 نفر از دانشجویان تظاهرات‌کننده در حوالی وزارت کشور حاضر هستند و قصد داخل شدن به وزارت کشور دارند. تعداد 1200 نفر نیز به‌صورت جداگانه از کوی دانشگاه به‌سمت وزارت کشور در حرکت هستند و شعار "دانشجوی مبارز، حمایتت می‌کنیم" را  سر می‌دادند.

ساعت 18:50 جمعیت مقابل وزارت کشور شروع به سردادن شعار می‌کند. ساعت 19 تاج‌زاده مقابل وزارت کشور در جمع دانشجویان صحبت می‌کند. اظهارات تاج‌زاده مقابل وزارت کشور موجب شد تا جمعیت بر عصبانیت‌شان افزوده شده و 4 نفر بلندگو به دست جمعیت را به‌سمت خیابان ولی‌عصر و فلسطین جنوبی یعنی بیت رهبری هدایت کنند.

به‌گفته احسان قاضی‌زاده هاشمی نماینده فعلی مجلس شورای اسلامی و دبیر تشکیلات جامعه اسلامی دانشجویان در سال 78، تاج‌زاده پشت بلندگو اعلام می‌کند "شما چرا آمده‌اید اینجا؟ شما چرا درِ وزارت کشور را از جا می‌کنید؟ اینجا که مال شماست. شما باید جای دیگری بروید و در آنجا را بکنید!".

اظهارات تاج‌زاده مقابل وزارت کشور با واکنش نمایندگان مجلس نیز روبه‌رو می‌شود. حمیدرضا ترقی نماینده وقت مردم مشهد 23 تیرماه 78 در گفت‌وگویی در ارزیابی عملکرد وزارت کشور در این حادثه می‌گوید: وزارت کشور هم نشان داد کفایت لازم را برای جانشینی کل قوا در نیروی انتظامی ندارد. نفس اینکه تا صبح روز حادثه فرمانده نیروی انتظامی با هیچ‌کدام از مسئولان وزارت کشور نتوانسته ارتباط برقرار کند، بیانگر هماهنگی وزارت کشور و همدستی آنان با این حرکت هم تلقی می‌شود، علاوه بر این سخنرانی تاج‌‌زاده معاون سیاسی وزیر کشور در جمع اجتماع‌کنندگان در وزارت کشور و نوع فرافکنی‌هایی که در این چند روز انجام دادند و علی‌رغم اینکه تمام اختیارات را داشته و کاری انجام ندادند، نشان می‌دهد یا در حل بحران شدیداً ناتوانند یا اینکه خود با بحران‌سازی هماهنگ می‌باشند...".

حسن غفوری‌فرد نماینده وقت مجلس و دبیرکل وقت جامعه اسلامی مهندسین نیز در گفتگو با هفته‌نامه "شما" به انفعال وزارت کشور اشاره کرده و می‌گوید "همکاری و مدیریت وزارت کشور و وزارت فرهنگ و آموزش عالی می‌توانست این بحران را خیلی ساده‌تر حل کند، در حالی که متأسفانه چنین نشد و کار به جایی رسید که متجاسرین به خود حق داده و درب وزارت کشور را نیز از جای برکندند".

جمعیت مؤتلفه اسلامی هم 20 تیرماه 78 در بیانیه‌ای 10بندی به ماجرای سخنرانی تاج‌زاده مقابل وزارت کشور اشاره می‌کند "وزارت کشور در مقابل تجری عده‌ای دانشجونما که درب وزارت کشور را کنده و بدون مجوز قانونی جلوی وزارت کشور تجمع کرده، علیه مقدسات نظام شعار می‌دهند چرا بدین‌گونه منفعلانه روبه‌رو می‌شود؟ و معاون سیاسی وزیر کشور نباید خود را با این عناصر، خودی معرفی نماید و برای آنها سخنرانی کند؟".

بیانیه مؤتلفه با واکنش شدید وزارت کشور مواجه شد و در اطلاعیه‌ای به بیانیه این تشکل سیاسی پاسخ داد.

تاج‌زاده همچنین در یک سخنرانی در جمع دانشجویان متحصن در کوی دانشگاه می‌گوید "مردم در طی دوسال اخیر هزینه انتخاب بجا و به‌حق خود را می‌پردازند... در کدام دوره وزیر و اعضای دولت را در اجتماعات مردمی کتک زده‌اند. دولت تصمیم دارد با حمایت‌های مردمی با خیانت‌ها و جنایت‌هایی که نمونه آن امروز اتفاق افتاد مبارزه کند".

اظهارنظرهای غیرمسئولانه وی و گزارش مدیرکل روابط عمومی دانشگاه تهران و دیگر اظهارنظرها و ربط دادن بعضی از درگیری‌های قبلی به واقعه کوی دانشگاه باعث بیشتر ملتهب شدن اوضاع و از کنترل خارج شدن آن می‌شود.

روزنامه ابرار در تاریخ 20 تیر 78 نوشته بود "تاج‌زاده معاون سیاسی وزارت کشور با حضور در جمع دانشجویان معترض در کوی دانشگاه تهران به سخنرانی حزبی پرداخت. تاج‌زاده بدون اینکه نسبت به عمل دانشجویان که بدون کسب مجوز از وزارت کشور و با زیرپا گذاشتن اصل قانونگرایی دولت آقای خاتمی اعتراض کند، به تحریک احساسات دانشجویان پرداخت. تاج‌زاده به‌نقل از موسوی لاری وزیر کشور گفت: "فرماندهی نیروی انتظامی باید به وزارت کشور منتقل شود"، و این درحالی است که این کار پس از انتصاب وی به وزارت کشور انجام شده است. شنیده‌ها حاکی است تعدادی از شخصیت‌های وابسته به جناح خاص در میان کوی دانشگاه تهران دیده شده و برخی برای دانشجویان سخنرانی کردند. این خبر حاکی است در هیچ‌کدام از این سخنرانی‌ها، از دانشجویان برای حفظ آرامش و رعایت قانون دعوت به‌عمل نیامد".

مرتضی نبوی عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز 2 مرداد 78، در مصاحبه با هفته‌نامه جام، درباره وقایع کوی دانشگاه می‌گوید: معاون سیاسی وزارت کشور از همان ابتدا نیروی انتظامی را محکوم می‌کند و از خودش سلب مسئولیت می‌کند و هیچ نوع حرکتی در جهت برقراری امنیت نمی‌کند، بلکه با صحبت‌های خود بیشتر دانشجویان را جریحه‌دار می‌کند.

یکی دیگر از مسائلی که به تشنج در حادثه کوی دانشگاه دامن زد، حضور افراد اصلاح‌طلب بین دانشجویان بود که حضور آنها نه‌تنها کمکی به ختم غائله نکرد بلکه بر دامنه آن افزود. سردار نظری در همین زمینه در کتاب خاطراتش می‌نویسد "فائزه هاشمی، مصطفی تاج‌زاده، موسوی لاری، هادی خامنه‌ای، عبدالله نوری، داوود سلیمانی، منوچهر محمدی، اکبر گنجی، عزت‌الله سحابی، محتشمی‌پور، فاطمه کروبی، مجید انصاری و... همگی برای آرام کردن دانشجویان به میدان آمده بودند ولی معلوم نبود چرا اوضاع بدتر می‌شد! یکی از طرفداران ملی‌مذهبی پیشنهاد حرکت به‌سمت صدا و سیما و بیت رهبری را داده بود! جالب بود که معاون وزیر علوم وقت نیز عبور تظاهرات‌کنندگان از نظام را تأیید می‌کرد...".

صفرعلی براتلو که در آن زمان فرمانده ناحیه مقاومت مقداد بود و در دولت اول روحانی معاون امنیتی استاندار تهران شد، در مصاحبه‌ای درباره نقش تاج‌زاده می‌گوید: "سهم گروه‌ها و جریانات سیاسی که به‌طور کامل در وقایع 18تیر مشخص است، ولی بیشترین کسی که به‌نظر من معرکه‌گردان این قضیه و در خدمت آشوبگران بود، آقای تاج‌زاده معاون وقت وزارت کشور بود. معاون وقت  سیاسی وزارت کشور به‌جای اینکه دانشجوها را توجیه کند، آتش را برافروخته‌تر می‌کرد؛ البته ممکن است نیروی انتظامی نیز که در حوزه زیرمجموعه وزارت کشور است اشتباه کرده باشد ولی اینها می‌آمدند در مصاحبه‌هایشان و با حضورشان در جمع افرادی که احساس می‌کردند نظام در حقشان ظلم کرده است، آتش را شعله‌ورتر می‌کردند و می‌خواستند از این طریق نتیجه مدنظر خود را بگیرند".

مهدی‌رضا درویش‌زاده نماینده وقت مردم دزفول در مجلس شورای اسلامی و از اساتید دانشگاه تهران درمصاحبهسال گذشته خود با تسنیم، می‌گوید‌ "یکی از دلایلی که بنده تأکید می‌کنم که عامل ایجاد غائله 18 تیر دولت وقت بود، فردی است که اطلاعیه تجمع در کوی دانشگاه را پخش کرد و پس از پایان این غائله‌ از سوی تاج‌زاده به‌عنوان دبیر کمیسیون ماده 10 احزاب منصوب شد، دانشجو هم نبود، کارمند جهاد دانشگاهی بود".

متأسفانه عدم تحقیق و تفحص درست از حادثه کوی دانشگاه موجب شد تا به نقش امثال تاج‌زاده به‌‌درستی پرداخته نشود. وی یکی از اعضای کمیته شورای عالی امنیت ملی با مسئولیت علی ربیعی (سخنگوی کنونی دولت حسن روحانی) بود و عجله برای نتیجه‌گیری و نفوذ تاج‌زاده در این کمیته نقش وی را در حادثه 18 تیر مکتوم نگه‌داشت.

انتهای پیام/+