گزارش| تشدید بحران میان عربستان و قطر این بار از گذرگاه حج

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، چهار کشور عربستان سعودی، امارات، بحرین و مصر از پنجم ژوئن 2017 پس از وارد کردن اتهام‌هایی علیه قطر از جمله حمایت این کشور از گروه‌های تروریستی و داشتن روابط گسترده با ایران تحریم کرده‌‌اند. و عملاً در محاصره اقتصادی، سیاسی و جغرافیایی قرار دادند.

این در حالی است که دوحه همه این اتهامات را رد کرده و آن را بی‌پایه و اساس خوانده است. از ابتدای این بحران کویت نقش میانجی را برای حل اختلافات بین قطر و چهار کشور شورای همکاری خلیج‌فارس ایفا کرده است، اما این بحران دیپلماتیک هنوز حل نشده است.

از آن زمان تنش و بحران در روابط این کشورها و جنگ لفظی و اتهام زنی میان مقامات آنها همچنان ادامه دارد .

در تازه‌ترین موضوعی که از ادامه تنش و بحران در روابط عربستان و قطر حکایت می‌کند، قطر، عربستان را به مانع تراشی در برابر ورود حجاجش متهم کرده و سعودی‌ها هم متقابلا دولت قطر را مانع اصلی در برابر ادای فریضه حج شهروندانش معرفی کرده است.

وزارت حج و عمره عربستان از مقامات ذیربط در قطر خواسته بود اقدامات مربوط به سفر شهروندان قطری علاقه مند به ادای مناسک حج را تسهیل کرده و موانعی را که دولت قطر برای جلوگیری از سفر آنها برای ادای حج تحمیل کرده، برچیند.

روزنامه الشرق قطر در واکنش به وزارت حج و عمره عربستان نوشت وزارت حج عربستان بیانیه‌ای مملو از دروغ درباره حجاج قطری صادر کرده است. وزارت حج سعودی از یک سو به حجاج قطری خوشامد می‌گوید و از سوی دیگر از پشت به آنها خنجر می‌زند.

این روزنامه از آنچه مثلث شرارت عربستان برای مانع تراشی در برابر ادای حج قطری‌ها خواند، سخن گفت و نوشت بیانیه وزارت حج و عمره عربستان بار دیگر از چهره قبیح و زشت نظام سعودی پرده برمی دارد، بیانیه‌ای که مملو از دروغ و افتراست.

این روزنامه افزود نه سفارت، نه دفتری برای بعثه حج، نه تعامل رسمی، نه تعامل با ریال قطری، نه هواپیمایی مستقیم یا گذرگاه زمینی، تنش رسانه‌ای شب و روز ادامه دارد و تهدیدهای مستقیم به بمباران نهادهای قطری و محاصره مستمر، همه اینها مانع وزارت حج و عمره عربستان برای انبوه دروغ‌هایش در بیانیه‌ای که خبرگزاری عربستان سعودی منتشر کرد، نشده است، که تلاش جدیدی برای فریب افکارعمومی و ایجاد توهم برای همگان در بیانیه‌ای است که آن را بیانگر تمایل حکومت خادم الحرمین الشریفین برای تسهیل ورود حجاج قطر به اراضی مقدسه خوانده است .

این رسانه قطری آورده است اوهامی که نظام سعودی در سر می پروراند، سبب شده از شعائر مقدسه به عنوان اهرم فشار بر قطر استفاده کند، به طوری که گمان کرده از طریق آن عرصه را بر قطر از طریق تبدیل فریضه حج به ابزاری برای باج خواهی و افترازدن تنگ خواهد کرد به ویژه پس از آنکه محاصره ظالمانه شکست خورد و دوحه حضور منطقه ای و جهانی خود را در زمینه های مختلف تقویت کرده این در حالی است که نظام سعودی با انتقادهای بین المللی در پی تجاوزات مستمرش در منطقه و جهان روبرو است.به سیاست گمراه سازی در بیانیه خود ادامه می دهد به طوری که امتیازهای توهم آلودی که برای حجاج قطر فراهم کرده از جمله ابزارهای الکترونیک تنها وسیله متوهمانه برای مصرف داخلی در عربستان است به طوری که نظام بن سلمان ملت عربستان را دچار این توهم کرده که تمام امکانات را برای برادران قطری‌شان به خدمت گرفته است، این بیانیه برای گمراه سازی افکارعمومی عربی و اسلامی است.

الشرق افزود بیانیه وزارت حج سعودی گفته است که فرصت را برای قطری ها فراهم کرده تا اماکن اقامتی خود را رزرو کرده و برای خدماتی که تمایل دارند به صورت فردی قرارداد ببندند که این مسئله نقض خطرناک حقوق قطری‌هاست، یک قطری چگونه می تواند نسبت به جان و مالش از خیانت نظام سعودی در امان باشد در سایه نبود کاروان‌های رسمی قطر و بسته شدن باب تماس‌ها به روی وزارت اوقاف و امور اسلامی قطر به عنوان یک طرف رسمی که کار ساماندهی امور حج و عمره قطری ها را انجام می دهد و اصرار نظام سعودی بر اینکه قطری ها عمره را به دور از بعثه رسمی شان ادا کنند.

این رسانه آورده است نظام سعودی که به جمال خاشقجی خیانت و وی را در داخل کنسولگری خود در استانبول با اره تکه تکه کرد و نخست وزیر یک دولت برادر(سعدالحریری نخست وزیر لبنان) بازداشت کرد، هرگز در ضربه زدن به قطری‌ها و اتهام زدن به آنها به محض ورودشان به خاک خود کوتاهی نخواهد کرد تا از آنها به عنوان ابزار فشار در محاصره شکست خورده قطر استفاده کند.

الشرق افزود : گمراه سازی در بیانیه رسمی سعودی ادامه دارد، سعودی ادعا می کند که مقامات قطری به شرکت های حج قطری اجازه ورود به عربستان را برای توافق با ارائه کنندگان خدمات به حجاج در این کشور نداده اند و حقیقت این دروغ، تمسخرآمیز و نفرت انگیز است، چگونه کسی که این بیانیه را نوشته، توانسته این جملات را بنویسد در حالی که کاملا می داند که دولتش(سعودی) درخواستهای وزارت اوقاف و امور اسلامی قطر را مبنی بر ضرورت رفع تمام موانع نپذیرفته و همچنین درها را به روی تماس‌های طرف قطری بسته است.

این رسانه تصریح کرد : کاروان‌های قطری چگونه می توانند برای خدمات رسانی به حجاج بدون وجود سفارتی که به آن هنگام نیاز پناه ببرند یا خطوط ارتباطاتی مستقیم، قراردادی منعقد کنند؟ آیا کسی که این بیانیه را نوشته است، فراموش کرده است که در شامگاه محاصره قطر چه رخدادی صورت گرفت، هنگامی که قطری‌ها از هتل‌ها اخراج شدند و اموال آنها و امول و حقوق کاروان‌ها و شرکت های قطری به آنها بازگردانده نشد، ولی(سعودی‌ها) به دروغگویی و فریبکاری خود آگاه هستند، این بیانیه ساده لوحانه خطاب به قطر یا حجاج آن نوشته نشده،‌بلکه فریب دیگری برای گمراه کردن جامعه جهانی و افکار عمومی جهان و جهان اسلام پس از رسوایی های سعودی و تجاوزات مستمرش است.

الشرق با کاریکاتوی به  ادعاهای سعودی‌ها مبنی بر  ارائه تسهیلات  به حجاج قطری پاسخ داده است.

وزارت اوقاف قطر در نهم می گذشته از مقامات سعودی خواسته بود تمام تسهیلاتی را که به دیگر شهروندان کشورهای عضو شورای همکاری و کشورهای عربی و اسلامی در زمینه حج ارائه می‌کند، به حجاج قطری هم ارائه کند. این وزارت به موانعی در برابر سفر شهروندان قطری برای زیارت بیت الله الحرام اشاره کرده بود.

در مارس گذشته، هیئت بین المللی نظارت بر مدیریت سعودی بر حرمین شریفین از کشورها و نهادها و دولت‌های اسلامی خواسته بود بر مقامات سعودی برای تغییر سیاست هایشان و توقف سیاسی کاری در حج و دور کردن اماکن مقدسه در عربستان از این سیاست‌ها و اجازه دادن به شهروندان کشورهای اسلامی برای ادای فریضه حج بدون تحمیل شروط سیاسی بر دولت‌هایشان فشار وارد کنند.

این هیئت بین المللی از سکوت بین المللی در قبال محروم شدن مسلمانان جهان به ویژه مسلمانان قطر، فلسطین، سوریه و یمن از ادای فریضه و عبادتشان و نیز عوارض و هزینه های سنگین تحمیلی و نیز استفاده سعودی از سهمیه های حج برای باج خواهی از مسلمانان و کشورهای اسلامی انتقاد کرد هبود.

پیشتر نیز سازمان های حقوق بشری، پیامدهای خطرناک ناشی از مانع تراشی در برابر حجاج قطری را مدنظر قرار داده بودند به طوری که سازمان حقوق بشر عربی در انگلیس تاکید کرده بود مانع تراشی عربستان در برابر ادای فریضه حج قطری ها، بحث و جدل گسترده ای را درباره شایستگی مقامات سعودی برای نظارت بر اماکن مقدسه و حجاج بیت الله الحرام به وجود می آورد و این رفتارها تجاوز از تمام خطوط قرمزی است، از زمانی که کعبه به عنوان اولین خانه‌ای که برای مردم قرار داده شد.

این سازمان در سال‌های گذشته هم مقامات سعودی را به مخالفت با درخواست‌ها برای تسهیل ورود حجاج قطری به اماکن مقدسه متهم کرده بود.

واکنش یک مقام قطری به بیانیه وزارت حج عربستان

یک مسئول قطری هم گفته است دعوت ریاض و تمایلش برای تسهیل ورود حجاج و عمره گزاران قطری، بیانگر تناقض سعودی در سایه نبود سفارت قطر در ریاض و مخالفت با پرواز مستقیم هواپیماهای قطری به عربستان است.

احمد الرمیحی مدیر دفتر اطلاع رسانی وزارت خارجه قطر در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت بدون وجود سفارت قطر(تعطیل شدن سفارت در پی محاصره قطر) و بعثه حج و عدم اجازه دادن به هواپیمایی قطر برای پرواز مستقیم (به عربستان) چگونه می‌توانیم این تمایل دروغین را باور کنیم و بفهمیم.

اتهامات عربستان علیه قطر

این در حالی است که عربستان سعودی، آنچه را ادعاهای دوحه درباره حج خوانده، رد و ادعا کرد ما به حجاج قطری در عربستان خوشامد می‌گوییم.

وزارت حج و عمره عربستان اظهارات مسئولان وزارت اوقاف و امور اسلامی قطر مبنی بر مانع تراشی حکومت سعودی در برابر سفر قطری‌ها برای ادای فریضه حج و عمره را رد و اعلام کرد این ادعاها با حقیقت منافات دارد.

وزارت حج و عمره عربستان در بیانیه روز شنبه خود از مقامات مسئول در قطر خواسته است تدابیر مربوط به ورود حجاج قطری را تسهیل کند. این وزارت اعلام کرد حکومت سعودی بر به کارگیری تمام امکانات برای تسهیل ورود حجاج و عمره گزاران قطر همانند مسلمانان دیگر که تمایل به ادای مناسک حج و عمره دارند، تاکید دارد.

وزارت حج و عمره عربستان از مقامات ذیربط در قطر خواسته است که اقدامات مربوط به سفر شهروندان قطری علاقه مند به ادای مناسک حج را تسهیل کرده و موانعی را که دولت قطر برای جلوگیری از سفر آنها برای ادای حج تحمیل کرده، برچیند.

این وزارت آورده است تسهیلاتی که پادشاهی سعودی به شهروندان و افراد مقیم قطر ارائه می کند، همچنان ادامه دارد و از تمایل آنها برای ورود به سرزمین مقدس با هدف ادای مناسک حج در امنیت و راحتی حمایت می کند.

حج از جمله مسائلی بوده است که تنش و اختلافات میان عربستان و قطر را تشدید کرده است و مقامات قطری، سعودی‌ها را به استفاده ابزاری و سیاسی از حج برای اعمال فشار بر دوحه متهم کرده‌‌اند، که البته ریاض هم این اتهامات را رد کرده است.

در موسم حج سال گذشته، عربستان سعودی برای دومین سال پیاپی از زمان آغاز بحران در روابط با قطر،موانعی را در مسیر حجاج قطری ایجاد و اعلام کرده بود که سفر حجاج قطری با هواپیمایی این کشور به عربستان سعودی ممنوع و تنها فرودگاه ملک عبدالعزیز در جده به روی قطری‌ها باز است. در آن زمان وزارت حج عربستان سعودی، وزارت اوقاف قطر را به عدم تعامل با برنامه‌ریزی‌های این کشور در خصوص حجاج قطری متهم کرده بود، اما  وزارت اوقاف و امور اسلامی قطر اعلام کرده بود که مانع‌تراشی‌های عربستان از زمان آغاز بحران خلیج فارس در خصوص حقوق شهروندان و افراد مقیم دولت قطر در انجام شعائر اسلامی در اراضی مقدس مکه و مدینه همچنان ادامه دارد.

این وزارتخانه تاکید کرد که ادامه مانع‌تراشی‌ها و اقدامات نژادپرستانه عربستان مربوط به کشور قطر است و در رابطه با دیگر مسلمانان جهان اینگونه نیست.

وزارت اوقاف و امور اسلامی قطر تاکید کرده است که عربستان همچنان با اعزام حجاج از طریق مسیرهای زمینی مخالفت می‌کند، علاوه بر اینکه پرواز مستقیم از شهر دوحه به شهر جده را نیز ممنوع اعلام کرده است. این موضوع سبب شده حجاج سالخورده و بیماران مصیبت‌های زیادی را در سفر حج متحمل شوند.این وزارتخانه از عربستان سعودی خواست تا شعائر دینی را از کشمکش‌های سیاسی  جدا کند.

در بیانیه وزارت اوقاف و امور اسلامی قطر آمده بود که ادعاهای سعودی بر خلاف واقعیت و در ادامه سوء استفاده از فریضه حج برای رسیدن به اهداف سیاسی است که از زمان جلوگیری عربستان، امارات و بحرین از ورود شهروندان قطری به خاک این کشورها در پنجم ژوئن سال 2017 میلادی تاکنون ادامه دارد.

وزارت اوقاف و امور اسلامی قطر سال گذشته تاکید کرده بود که بین این وزارتخانه و وزارت حج و عمره عربستان مذاکراتی درباره حج صورت گرفت و تمام موانع و دشوارهایی که شهروندان قطری و همچنین اتباع مقیم قطر برای عزیمت به حج با آن روبرو هستند، برای طرف سعودی شرح داده شد و خواستار رفع همه این موانع شدیم، چیزی که تاکنون محقق نشده است.

کاسه داغ تر از آش هم وارد معرکه شد

انور قرقاش وزیر مشاور در امور خارجی امارات هم وارد دعوای عربستان و قطر در خصوص حج شد و به حمایت صریح از سعودی‌ها در برابر قطری‌ها پیوست و مدعی شد دعوت عربستان از قطر برای تسهیل تدابیر مربوط به شهروندان علاقه‌مند به ادای فریضه حج، واجب و عاقلانه است و دوحه نباید مسئله حج را سیاسی کند.

قرقاش امروز یکشنبه در صفحه شخصی خود در توئیتر نوشت قطر موانعی بر حجاج خود تحمیل کرده، اولویت این است که قطر، حج را سیاسی نکند و خودش ضععف منطق و دلایلش را می داند.

حج، اهرم فشار جدید عربستان علیه قطر

رای الیوم از رسانه های مشهور جهان عرب نوشته بود مانع تراشی در برابر حجاج قطری نشان می‌دهد این مراسم مذهبی از تنش سیاسی بین دو طرف دور نمانده است و حج به مثابه «نفت سفید» عربستان برای تحقق اهداف مورد نظر است.

عربستان به عمد از موضوع حج علیه قطر استفاده کرده و از پاسخ دادن به درخواست مسئولان قطری دست اندرکار امور حج مبنی بر تضمین سلامت حجاج قطری خودداری کرد.

کمیته ملی حقوق بشر قطر وابسته به دولت قطر اعلام کرده بود در ارتباط با نحوه مدیریت عربستان سعودی بر فریضه حج در صدد شکایت به یونسکو بوده و اتخاذ گام هایی در ارتباط با نظارت بین المللی بر این فریضه را خواستار است .

این کمیته پیش از موسم حج سال گذشته خطاب به سازمان ملل اعلام کرده بود عربستان به قطری ها اجازه داده است فقط از طریق دو گذرگاه هوایی وارد این کشور شوند و به این ترتیب شهروندان قطری مقیم خارج از کشور مجبورند اول به دوحه بازگشته و سپس از آنجا برای ادای فریضه حج وارد خاک عربستان شوند که این نقض آشکار در ارتباط با برگزاری مراسم حج است.

 این درخواست واکنش خشمگینانه عادل الجبیر وزیر خارجه وقت سعودی را به دنبال داشت.عادل الجبیر درخواست دوحه مبنی بر «نظارت بین المللی بر حج را به مثابه اعلام جنگ» دانسته و گفته بود ریاض حق پاسخ به آن را برای خود محفوظ می داند.

 به نظر می رسد مانع تراشی در مسیر حجاج قطری دور تازه ای از تحریم هایی است که چهار کشور شامل عربستان، امارات، مصر و بحرین قبلا به آن اشاره کرده بودند.

چه کسی حج را سیاسی کرده است؟

پایگاه تحلیلی «میدل ایست آی» چندی پیش در مطلبی نوشته بود حکومت عربستان از مراسم حج به‌عنوان ابزاری سیاسی برای باج‌خواهی از مسلمانان استفاده می‌کند.ریاض بازار سیاه جهانی سهمیه حج راه انداخته است که از عدل و عدالت به‌دور است.

 منتقدان مسئولان سعودی را متهم می‌کنند که حج را سیاسی کرده و بازار سیاه جهانی ویژه فروش سهمیه حج راه انداخته است. آنها همچنین روند تخصیص سهمیه حج در برخی کشورها را بی‌برنامه و فسادآمیز و ناعادلانه برای حجاج فقیر توصیف کرده‌اند. برپایه این گزارش، برخی ناظران تأکید می‌کنند: سیستم سهمیه‌بندی ابزاری برای ریاض به‌منظور تأثیرگذاری (فشار) بر مسلمانان در سراسر جهان است.  این ناظران می‌گویند: سعودی‌ها بعد از دست گذاشتن روی این دو مکان مقدس در اوایل دهه هشتاد میلادی، از حج به‌عنوان ابزاری سیاسی استفاده می‌کنند.

ناظران موارد متعددی مطرح می کنند که بر اقدام حکومت سعودی در سیاسی کردن حج و استفاده ابزاری از آن علیه کشورهای مخالف خود مهر تایید می‌زند، اقدام سعودی در محروم کردن حجاج داخل سوریه و یمن و دادن سهمیه قانونی و شرعی آنها به طرف‌های همسو با خود در خارج سوریه و مزدوران یمنی خود است، از جمله این اقدامات است .

روزنامه رای‌الیوم در تحلیلی با اشاره به سو‌ء استفاده آل سعود از حج برای پیشبرد اهداف سیاسی‌اش، تغییر مدیریت موسم حج را ضروری خوانده و نوشته بود سعودی‌ها افرادی را که با سیاست‌ها و مواضع‌شان مخالف باشند، از ادای فریضه حج محروم کرده اند، موسم حج باید از امنیت و ثبات باشد تا حجاجی که در زندگی از قُوت روزانه خود می‌زنند تا پول لازم جهت ادای این فریضه الهی را جمع‌آوری کنند، بتوانند آن را به جای بیاورند، بنابراین ما به‌عنوان انسان مسلمان حق داریم که برای رسیدن به این هدف والا، از هرگونه اقدام یا سیاستی که مانع تحقق این خواست بدیهی و اساسی می‌شود، انتقاد کنیم.

خرداد ماه سال 1394 هم مسئولان وزارت حج سعودی در توجیه محروم کردن حجاج جمهوری اسلامی ایران از فریضه حج و مانع تراشی در این زمینه ادعا کرده بودند که «مسئولان ایرانی مانع حج مردم خود شدند و دولت ایران به خاطر جلوگیری از اعزام شهروندانش به حج امسال در برابر خداوند و جهانیان مسئول  است»!

حکومت سعودی در آن سال با وجود ادعاهای مکرر مبنی بر اینکه مسئله حج را با اختلافات سیاسی با ایران همراه نمی کند، عملاً با انواع کارشکنی‌ها از جمله در زمینه صدور روادید حجاج، حمل و نقل، خطوط هوایی و امنیت حجاج، امکان توافق اجرایی درباره جنبه‌ای مختلف حج و اعزام حجاج ایرانی را فراهم نکرد و با وضع شروطی جائرانه و کاملا سیاسی، حجاج کشورمان را از حق مسلم اسلامی خود یعنی ادای فریضه حج واجب محروم و صد عن سبیل کرد.

دلیل دیگری که بر سیاسی‌کاری حکومت سعودی در مسئله حج مهر تایید می‌زند، ارسال دعوت‌نامه حج به صورت رایگان برای افراد خاص و همسو با سیاست‌های ریاض در برخی کشورها است که بهترین نمونه و شاهد در این زمینه کشور عراق است که سعودی‌ها تعداد قابل توجهی روادید حج برای سیاستمداران همسو با خود از جمله اسامه النجیفی رئیس اسبق پارلمان و ایاد علاوی نخست وزیر اسبق عراق صادر کرده بودند.

حکومت سعودی در یکی از موسم‌های حج، بدون هماهنگی با اداره حج و عمره عراق و در یک اقدام کاملا سیاسی، دو هزار سهمیه حج به طور اختصاصی برای ایاد علاوی نخست وزیر اسبق عراق در نظر گرفته بود،‌فردی که به دنباله‌روی کامل از سیاست‌های آل سعود مشهور است.

عربستان در  یکی از موسم‌های حج اخیر، در ادامه بهره‌برداری سیاسی از حج  20 هزار سهمیه حج در  اختیار شیوخ عشایر عراق با هدف همراه کردن آنها با سیاست‌های خود قرار داده بود که با انتقاد و محکومیت شدید در سطح عراق روبرو شد.

شخص پادشاه سعودی هم در قالب برنامه‌‌ ای با عنوان ضیوف خادم الحرمین الشریفین، هر ساله صدها نفر از سیاستمداران و مقامات و شخصیت‌های مختلف در برخی کشورها را در راستای اهداف سیاسی خود و برای استفاده تبلیغاتی از آنها به صورت رایگان به حج دعوت می‌کند و بهترین هتل‌ها و امکانات را در اختیار آنها قرار می‌دهد.

حکومت سعودی در راستای بهره‌برداری سیاسی از حج و نفوذ در کشورهای مختلف در پوشش حج و عمره، هر ساله شخصیت‌های مختلف فرهنگی، مذهبی، دانشگاهی و رسانه‌‌ای را از کشورهای خاص با هدف تاثیرگذاری بر آنها و تبلیغ سیاست‌های خود در قالب برنامه هدفمند سلمان شاه سعودی موسوم به برنامه ضیوف خادم الحرمین به صورت رایگان دعوت کرده و در بهترین هتل‌های مدینه منوره و مکه مکرمه اسکان می‌دهد.

آخرین مورد در استفاده ابزاری سعودی از حج اختصاص سهمیه حج به نظامیان مزدور سودانی برای حفظ آنها در جبهه‌های جنگ علیه ملت یمن بود که نقض آشکار حقوق مسلمانان جهان است .

خبرگزاری رسمی سعودی سال از فرمان جدید پادشاه رژیم درباره خانواده‌های کشته‌شدگان مزدوران یمنی و سودانی شرکت کننده در جنگ یمن خبر داده بود.بر اساس این فرمان، سلمان بن عبدالعزیز دستور داده است تا 1500 سهمیه حج رایگان به خانواده‌های مزدوران سودانی و یمنی که در جنگ علیه ملت یمن به هلاکت رسیده‌اند، اختصاص یابد .

اختصاص این سهمیه‌های رایگان به مزدوران سعودی در حالی بوده است که حکومت آل سعود طی سال‌های اخیر مردم داخل سوریه و از پنج سال پیش مردم یمن را از فریضه حج محروم کرده و از هنگامی که جنگ دیپلماتیک و اقتصادی علیه قطر را شروع کرده، در برابر مردم این کشور برای ادای فریضه حج مانع‌تراشی کرده است.

انتهای پیام/