مدرن‌سازی تجهیزات ارتش ازبکستان و ترکمنستان در کنار کمبود نیروهای پرسنلی

به گزارش خبرنگار گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، به نقل از vpk-news.ru ، طی مقاله‌ای نوشته شده توسط الکساندر خرامچخین، معاون موسسه تحلیل سیاسی و نظامی روسیه، به تجهیزات نظامی موجود در جمهوری‌های ازبکستان و ترکمنستان و لزوم تجهیز ارتش آنها پرداخته شده است.

ناحیه نظامی ارتش ترکستان نیروهای مسلح اتحاد شوروی کوچکتر از ناحیه نظامی آسیای مرکزی بود، اما گروه‌های آن قوی‌تر بود. نزدیکی به افغانستان که باعث ایجاد تنش‌های دائمی در منطقه بود، همواره نیاز به عکس‌العمل مناسب داشت.

پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی، واحدها و تشکل‌های ناحیه نظامی ترکستان که در این جمهوری مستقر بودند، به طور کامل به نیروهای نظامی ترکمنستان پیوستند.

نیروهای مسلح ترکمنستان ("به صورت بیطرف") در ابتدا کاملا به طور فرمالیته بوجود آمدند، تسلیحات و تجهیزات واحدهای و تشکل‌ها در قلمرو آن، در کنترل مالکیت عشق‌آباد و مسکو و تحت کنترل واقعی مسکو قرار داشت. اما در پایان دهه 90، "قدرت دوگانه" تمام شد، و ترکمنستان و اکثر جمهوریهای دیگر اتحاد جماهیر شوروی سابق، همه چیز را که در زمان فروپاشی شوروی در قلمرو آنها باقی مانده بود، دریافت کردند.

اساس ارتش ازبکستان، شامل بخش 108 پیاده نظام مکانیکی نیروهای مسلح اتحاد جماهیر شوروی بود. تقریباً تمام ناحیه نظامی جنوب غربی این ارتش به این جمهوری رسید: 177اُمین هنگ پیاده نظام مکانیکی به سومین تیپ مکانیکی به 180اُمین هنگ به 21اُمین تیپ، 285اُمین هنگ تانکی  به 22اُمین تیپ، 1074اُمین هنگ توپخانه‌ای به 23اُمین تیپ توپخانه و غیره رسید. علاوه بر این، تیپ 15 نیروهای ویژه اداره اصلی اطلاعات و اغلب 105 جناح هوابرد ارتش شوروی به این منتقل شد.

به لطف دومی، حدود دویست تانک BMD-1 و BTR-D و 54  تانک  120mm 2S9 نونا، به ارتش ازبک رسید. بخش 108 مکانیکی پیاده نظام عمدتا مجهز به سلاح‌های قدیمی (تانک‌های T-62، BMP-1 و غیره) بود.

با این حال، در اواخر دهه 80 – و اوایل دهه 90، مقدار قابل توجهی از تجهیزات از اروپای شرقی و بخش اروپایی اتحاد جماهیر شوروی به دلیل پیمان نیروهای مسلح متعارف در اروپا به ازبکستان برده شد. به طور خاص، بخش 79اُم لشکر تانکی گروه نیروهای شوروی در آلمان شرقی به این جمهوری منتقل شد.

در تسلیحات آن، 322 تانک T-80، 141 تانک  BMP-1 و 114 تانک BMP-2، 36 تانک SAU 2S1، 2S3، 2S7، 18 راکت انداز  BM-21 وجود داشت. در کل، در حدود 2200 تانک، 1200 وسیله نقلیه پیاده نظام و زرهی و 750 سیستم توپخانه به قلمرو ازبکستان (به جز وسایل نقلیه ناحیه نظامی ترکستان سابق ) رسید.

بسیار دشوار است که بگوییم چه بخش از این تجهیزات متعدد هنوز در خدمت بوده و چه بخشی از آن زیر نور خورشید آسیای مرکزی دور افتاده است. با این حال، عمدتا تانک‌های T-64 در ازبکستان بود که استفاده از آن در این منطقه معنای خاصی نداشت. با این وجود، بخشی از این تانک‌ها هنوز در خدمت نیروهای مسلح قرار دارد.

"از نظر تجهیزات فنی ارتش ترکمنستان پس از قزاقستان در مقام دوم قرار دارد".

نیروی هوایی ازبک مجموع کل هواپیماهای خطوط هوایی جنگی شوروی - بمب افکن‌های سو-24، جنگنده‌های سو-25، جنگنده‌های MiG-29 و Su-27 را با مجموع صد و پنجاه واحد و تا پنجاه هلیکوپتر Mi-24 ضربتی به دست آورد.

ترکمنستان لشکر مکانیکی آموزشی 58، 88 و 61 را از ناحیه نظامی ترکستان شوروی به ارث برده است. آنها نسبت به بخش اهدا شده به تاشکند بهتر تجهیز شده بودند، اما از سوی دیگر، تجهیزات اروپایی به اینجا وارد نشدند. علاوه بر این، هر دو جمهوری شوروی سابق دچار کمبود پرسنل آموزش دیده بودند، اما این مشکل در ترکمنستان شدیدتر از ازبکستان بود.

کمبود پرسنل تأثیر بیشتری بر نیروی هوایی داشت. گروه حمل و نقل هوایی که به ترکمنستان به ارث رسیده بود، بزرگتر از ازبکستان است - تقریباً 400 هواپیمای جنگنده. اما بیش از 70 مورد از آنها مدرن نبودند (سو-25 و میگ -29)، بقیه شامل جنگنده‌های سو-17، میگ -23، میگ -25 بودند. هیچ کس این سیستم‌ها را استفاده نمی‌کرد و نیازی به آن نبود، همه آنها به سرعت به انبار رفتند.

نه صادرات و نه وارداتی از تجهیزات نظامی جمهوری ازبکستان در دهه 90 وجود نداشته است، حداقل به طور رسمی نبوده است. تاکنون شایعاتی درمورد این وجود دارد که ازبکستان تانک های T-64 را به آنگولا صادر کرده است، اما هیچ شواهد عینی در این مورد وجود ندارد.

تاشکند در قرن بیست و یکم هر چند در مقیاس کم، اما صادرات سلاح را آغاز کرد. گرجستان هلیکوپترهای Mi-24P ، چین سه هواپیمای حمل و نقل نظامی Il-76، هند 6 هواپیمای ایلیوشین Il-78 و سه هواپیمای آواکس A-50 بر اساس Il-76 دریافت کرد.

این هواپیماها در تاشکند ساخته شدند. با این حال، در حال حاضر این کارخانه بسته شده است، تجهیزات و متخصصان به اولیانوفسک فرستاده شده‌اند. در فوریه 2017، نیروهای هوایی ازبکستان، از طریق یک شرکت خصوصی آمریکایی، 5 Su-27، 1 Su-25 و 22 Su-17 برای فروش قرار دادند. در مورد نتایج حراج اطلاعاتی در دست نیست.

در مجموع واردات اسلحه توسط ازبکستان بسیار محدود بوده است. در اوائل 2000،50  تانک BTR-80 از روسیه خریداری شد، مابقی واردات نیز در پنج سال گذشته بوده است. که شامل 329 وسیله نقلیه زرهی آمریکایی MRAP از تیپ چهارم، 4 هواپیمای C-295W اسپانیایی، 8 هلیکوپتر چند منظوره فرانسوی ES725 (AS332) و AS350В3 ، 5 هواپیمای نظامی چینی نظامی Vin Lun، 24 خودروهای زرهی ترکیه "اژدر" است.

دفاع هوایی زمینی، که در آن فقط شش بخش از سیستم دفاع هوایی S-125 وجود داشت، حداقل یک لشکر از سیستم‌های موشکی دفاع هوایی HQ-9 چین را خریداری کرده است. برنامه ریزی شده است که 12 هلیکوپتر ضربتی Mi-35M و احتمالا چندین بمب افکن Su-30SM را از روسیه خریداری کند.

درآمد قابل توجه نفت و گاز کشور کمک به گسترش واردات اسلحه ترکمنستان در قرن بیست و یکم به میزان قابل ملاحظه ای کرده است. از اوکراین چندین واحد رزمی برای مدرنیزه کردن BMP-1 و BTR-80، شش اسلحه M-46، 2A36 و A652 ، دو هواپیمای حمل و نقل هوایی An-74، حداقل پنج نوع قایق گشتی گریف (پروژه شوروی 1400) و کالکان خریداری کرده است. اطلاعاتی مربوط به تحویل 85 تانک (30 تانک T-64BM، 55 تانک T-80BV) و 10 تانک BTR-4 از همان کشور وجود دارد، اما تایید دقیقی از آن وجود ندارد.

با توجه به منابع مختلف، از گرجستان،  از 6 تا 16 فروند هواپیمای سو-25 خریداری شده است. از بلاروس، ترکمنستان 4 مجموعه تانک ضد موشک ATGM Karakal و 10 سیستم پرتاب موشکی MLRS BM-21 را از نوع "بلگراد" خریداری کرده است (شاید 16 سیستم BM-21 موجود در ارتش ترکمنستان از روی این مدل ارتقا داده شود). 6 سیستم MLRS RM-70 از جمهوری چک، و 10 خودرو زرهی Nimr - از امارات متحده عربی خریداری شده است.

علیرغم ماهیت سخت اقتدارگرا رژیم ترکمنستان (تحت ریاست هر دو رئیس جمهور)، کشورهای غربی نیز به آن اسلحه فروختند. عشق آباد از فرانسه، 28 موشک ضد هوایی قابل حمل Mistral ، از ایتالیا - 4 هلیکوپتر A-109 و AW139 ، و همچنین جنگ افزار کشتی، از جمله موشک‌های ضد کشتی "مارس 2"، از ایالات متحده آمریکا - قایق گشتی از نوع "پوینت" را خریداری کرده است.

بزرگترین تامین کنندگان سلاح این کشور، روسیه، چین و ترکیه بوده‌اند. ترکیه حدود 150 دستگاه خودرو زرهی "کبرا" و "کیرپی" ، 6 کاتر کوچک موشکی (با موشک‌های ضد کشتی ایتالیایی) و 10 قایق گشتی NTRV که در ترکمنستان مونتاژ شده، را به عشق آباد فروخته است. از چین، این جمهوری حداقل یک سیستم موشکی HQ-9، KS-1A و سیستم موشکی FM-90 ، حدود 50 موشک ضد هوایی قابل حمل QW-2 ، چندین نوع هواپیمای بدون سرنشین CH-3 و WJ-600 و همچنین تسلیحات مختلف برای آنها خریداری کرده است.

از روسیه، 10 تانک T-90S، 6 تانک BMP-3،8 تانک BTR-80A، 6 سیستم پرتاب موشک Smerch، دو لشکر از مجموعه موشکی S-125M ارتقا یافته، تا 60 موشک ضد هوایی قابل حمل Igla-S، چندین هلیکوپتر Mi-17، قایق‌های موشکی پروژه 12418 (با موشک‌های ضد کشتی "اورانیوم") و پروژۀ نگهبان 12200 "سوبول" - دو نسخه از هر کدام خریداری شده است.

از لحاظ تجهیزات فنی، این دستاوردها پس از نیروهای مسلح قزاقستان، ارتش ترکمنستان را به جایگاه دوم در آسیای مرکزی رسانده است. با این حال، بسیار دشوار است که بگوییم تا چه حد پرسنل تسلط بر تجهیزات و تسلیحات نظامی مدرن دارند. علاوه بر این، به تازگی، به دلیل کاهش قیمت نفت و گاز و مشکلات اقتصادی به طور کلی، عشق آباد خرید تسلیحات را کاهش داده است.

در آغاز قرن بیست و یکم میان ازبکستان و ترکمنستان درگیری‌های مرزی اتفاق افتاد. این مساله حل شده، اما تاثیرات آن باقی مانده است. در عین حال، منطقه‌ای که در آن این کشورها واقع شده‌اند، بسیار دور از ثبات است. همسایه جنوبی هر دو کشور، یعنی افغانستان یکی از صادرکنندگان مهم مواد مخدر و افراط گرایی اسلامی است. ارتش‌های دولتی نیازمند سلاح هستند، اما در معرض مشکلات مالی نیز هستند. مشکلاتی مانند فساد، نظم و سطح آموزش رزمی پایین از بین نرفته است. بر همین اساس، چشم انداز ارتش ازبکستان و ترکمنستان و خود این کشورها بسیار مبهم است.

انتهای پیام/