گزارش تسنیم|میانجیگری پوتین در تنش میان آتامبایف و جینبیکاف
به نظر میرسد پوتین با پذیرفتن آتامبایف و اعلان حمایت از جینبیکاف، نقش موازنهگرانه روسیه را در برقراری ثبات در قرقیزستان و پیشگیری از تکرار حوادث سالهای ۲۰۰۵ و ۲۰۱۰، به خوبی به اجرا در آورده است.
به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، در انتخابات سال 2017 قرقیزستان اصلیترین گزینه مورد حمایت رئیسجمهور وقت، آلماسبیک آتامبایف، نخستوزیر سابق همان دولت، یعنی سورانبای جینبیکاف بود.
نتیجه نیز همانطور که انتظار آن میرفت رقم خورد. نامزد حزب حاکم سوسیال دموکرات به پیروزی رسید و اولین انتقال قدرت بدون خشونت و درگیری در تاریخ پس از استقلال قرقیزستان به وقوع پیوست. اما این شرایط تداوم نیافت و به زودی تنشهای سیاسی در این جمهوری آسیای مرکزی دوباره شدت گرفت. با این حال این بار دیگر پای انقلاب رنگی و گروههای تحت حمایت غرب در میان نبود و بحران سیاسی در داخل جریان حاکمیتی به وقوع پیوست.
آتامبایف که انتظار داشت پس از ریاستجمهوری خود به واسطه حمایتها و تجربهاش نقش ویژهای در مشاوره، تصمیمسازی و سیاستگزاریهای کشور داشته باشد، با سد محکم جینبیکاف مواجه شد.
رئیسجمهور جدید حتی اقدام به پاکسازی دولت از نزدیکان رئیسجمهور سابق نمود. این فرایند باعث شد تا انتقادات آتامبایف شدت گرفته و او بارها پشیمانی خود را از حمایت از جینبیکاف اعلان کند. در همین حال، طرفداران رئیسجمهور حاضر قرقیزستان بر این عقیده بودند که آتامبایف خواستار تداوم قدرت و نفوذش در پشت پرده به عنوان تصمیمگیر واقعی کشور بوده است.
در هر صورت تنشها شدت یافت و در نهایت منجر به لغو مصونیت قضائی آتامبایف و احضار وی به دادگاه شد. تا تاریخ 24 جولای، 3 احضاریه برای رئیسجمهور سابق قرقیزستان برای حضور در وزارت کشور و پاسخگویی به سوالات به عنوان شاهد ارسال شد و آتامبایف نیز از هر 3 احضاریه چشمپوشی کرد.
در حالی که شایعاتی مبنی بر دستگیری و بازداشت رئیسجمهور سابق مطرح میشد، آتامبایف خبر سفرش به مسکو را بدون ارائه هیچ جزئیاتی مطرح کرد. با بدرقه طرفداران و هوادارانش، آتامبایف با یک هواپیمای خصوصی از پایگاه هوایی کانت (که در اختیار نیروهای نظامی روسیه است) به مسکو پرواز کرد. در این سفر برخی نمایندگان پارلمان قرقیزستان از جمله ایرینا کاراموشیکینا، آسل کدورانوا، و مرادیل مدیمینوف رئیسجمهور سابق را همراهی کردند. نماینده رسمی حزب سوسیال دموکرات، کندوز ژولدوبایوا، و تمیرلان سلطانبیکاف، نماینده این حزب در روسیه نیز عازم مسکو شدند.
همانطور که انتظار آن میرفت، آتامبایف به محض فرود در مسکو راهی کرملین شد. وی به دیدار ولادیمیر پوتین، رئیسجمهوری روسیه رفت و پیرامون مسائل سیاسی این کشور و البته آنچه مسائل منطقهای عنوان شد، با وی بحث و گفتوگو کرد.
پس از این دیدار، آتامبایف در جمع خبرنگاران حاضر شد و اظهار داشت «اگرچه فدراسیون روسیه یک شریک استراتژیک قرقیزستان است، اما ما مسائل داخلی را خودمان حل میکنیم».
وی در ادامه افزود: « ما در مورد مسائل منطقهای و ثبات سیاسی در کشور صحبت کردیم. ما معتقدیم که این یک مسیر دوطرفه است. دولت فعلی باید به چارچوب قانون باز گردد».
رئیسجمهور سابق قرقیزستان همچنین تصریح کرد: طرفداران من باید فرصتی برای آمادهسازی خود برای حضور در انتخابات داشته باشند.
ولادیمیر پوتین در نظر دارد در مورد این موضوع با سورانبای جینبیکاف صحبت کند. به محض آن که ما چنین گامهایی را در طرف جینبیکاف ببینیم، برنامه مخالفان نیز به سرعت تغییر میکند.
آتامبایف همچنین میافزاید: «تنشهای سیاسی میبایست کاهش یابد. ما هم این را برای آینده قرقیزستان میخواهیم».
رئیسجمهور سابق قرقیزستان همچنین با اشاره به مباحثی که با پوتین در این باره داشته است، تصریح میکند: ما یک تظاهرات در تاریخ 3 جولای را برگزار کردیم و تا ماه سپتامبر منتظر اقدامات مشخص دولت میمانیم.
با این حال آنچه بیش از همه برای خبرنگاران جذابیت داشت، اظهارات ولادیمیر پوتین در این باره بود.
وی در مواجهه با خبرنگاران در کرملین اظهار داشت: «بله، من با آلماسبیک آتامبایف دیدار کردم. ما در مورد وضعیت در منطقه و جمهوری قرقیزستان صحبت کردیم.»
رئیس جمهور روسیه همچنین در اظهاراتی محافظهکارانه تاکید کرد که «همیشه آماده ارتباط با همکاران فعلیاش و تمام کسانی که مقامات عالی دولتی و رسمی را ترک کردهاند، است».
پوتین در اظهاراتش با تاکید بر ثبات سیاسی در قرقیزستان و لزوم وحدت مردم پیرامون رهبری فعلی کشور، تصریح کرد: موضع من مشخص است. من پیش از این موضع خود را به او (آتامبایف) گفته بودم. بر این باورم که قرقیزستان متحد ما و کشوری بسیار نزدیک به ما است و پیش از این چندین تحول سیاسی داخلی بسیار جدی را تجربه کرده است. اگر بخواهیم دقیقتر بگوییم، حداقل 2 مورد را. و به نظر من، ضروری است که اینجا متوقف شویم و منافع مردم در این جمهوری را در نظر بگیریم.
وی در ادامه صحبتهایش در حمایت از دولت جینبیکاف، افزود: ما برنامههای زیادی برای همکاری با قرقیزستان داریم و مشخصا تصمیم به اجرای این برنامهها با حضور دولت فعلی داریم.
از سوی دیگر نیز پوتین با پذیرفتن آتامبایف به حضور خود، انجام پرواز هواپیمای خصوصی او از پایگاه هوایی کانت که در اختیار روسیه است و اظهارات او مبنی بر حفظ ثبات در قرقیزستان، به جینبیکاف نیز این پیام را مخابره میکند که امنیت آتامبایف از سوی روسها تامین شده و میبایست ملاحظات ثبات سیاسی کشور را در برخوردهای امنیتی در نظر بگیرد. البته منظور پوتین از ثبات سیاسی پیام به آتامبایف نیز بود که اعتراضات او و طرفدارانش نباید موجب بیثباتی در کشور شود.
مواضع پوتین به خوبی نشان داد وی و تحلیلگران تسلط نسبتا بالایی نسبت به مسائل قرقیزستان داشته و مشخصا اظهار داشتند برای پیشگیری از تکرار تحولات پیشین سالهای 2005 و 2010، تلاش میکنند. در سال 2005 انقلاب رنگی با حمایت غرب در قرقیزستان به وقوع پیوست و منجر به بیثباتی سیاسی در این کشور و به قدرت رسیدن باقیاف شد.
با این حال عملکرد باقیاف نیز پایدار نماند و درگیریها و تنشهای سیاسی و قومی سال 2010 که گفته میشود روسها نیز در آن نقش داشتند، موسوم به انقلاب دوم، به وقوع پیوست. پس از آن بود که با روی کار آمدن آتامبایف، ثبات به قرقیزستان بازگشت.
در نهایت آتامبایف با هواپیمای خصوصی سوخوی سوپرجت 100 دوباره به پایگاه هوایی کانت در قرقیزستان بازگشت و نشان داد پناهندگی سیاسی وی به مسکو در دستور کار نیست و احتمالا از این پس، او با ملاحظاتی بیشتر، کاهش سطح انتقادات از دولت فعلی، اما احتمالا آزادتر به فعالیتهای خود در عرصه سیاسی قرقیزستان ادامه خواهد داد.
انتهای پیام/