دیپلمات سابق آمریکایی: واشنگتن در مذاکره با طالبان و دولت افغانستان تنها یک اشغالگر است نه مصلح

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، «مری آن رایت» سرهنگ بازنشسته ارتش آمریکا و دیپلمات سابق این کشور در افغانستان گفت که آمریکا برای مبارزه با تروریسم در افغانستان برنامه‌ای نداشته و تنها برای مهار و تسلط بر همسایگان آن به افغانستان حمله کرد.

وی در گفت‌وگو با برنامه «بدون مرز» تصریح کرد: محور شرارت خواندن ایران از سوی بوش  شوک آور بود.

متن این گفت‌وگو در ادامه منتشر می‌شود.

شما در سال 2001 یعنی زمان حمله آمریکا به افغانستان سفارت این کشور را در کابل بازگشایی کردید. در آن زمان سیاست های آمریکا در افغانستان چگونه رقم می‌خورد و این کشور دنبال چه بود؟

پس از حادثه‌  تروریستی یازدهم سپتامبر، دولت آمریکا تصمیم گرفت که به منظور مبارزه با گروه القاعده به  افغانستان حمله کند. این عملیات تروریستی بهانه ای برای دولت آمریکا برای اعزام نیروهای نظامی به بهانه مبارزه با القاعده بود. این اقدام دولت بوش برای من به عنوان یک سیاستمدار و افسر نظامی بسیار عجیب بود، هر چند که القاعده باید برای این اقدام خود تنبیه می‌شد اما اعزام دهها هزار نیروی نظامی برای مقابله با یک گروه تروریستی زیاد عقلانی به نظر نمی‌رسید. دولت آمریکا بدون توجه به تاریخچه تجاوز دیگر کشورها به این کشور، افغانستان را اشغال کرد و اکنون با صرف میلیاردها دلار هزینه مجبور شده همچون شوروی عقب نشینی کند.

 شما سفارت آمریکا در افغانستان را بازگشایی کردید؟

بله. در سال 2001 بعد از 12 سال سفارت آمریکا را در افغانستان بازگشایی کردم. من یکی از 5 نفری بودم که برای انجام اولین مأموریت سیاسی به آنجا اعزام شده بودم. در آن زمان با بررسی اوضاع، اولین پیغامی که برای واشنگتن فرستادیم این بود که آمریکا در این کشور وقت محدودی دارد.

ما احساس کردیم که آمریکا وقت زیادی ندارد و هر برنامه‌ای  همچون سرکوب القاعده و طالبان را دارد بایستی زودتر عملیاتی کند، ما هم چنین بر این نکته پافشاری کردیم که روی کار آمدن دولت جدید با حمایت آمریکا نباید بیش‌تر از یکی دو سال طول بکشد چرا که ما تاریخ افغانستان را خوب می‌دانستیم.

 آیا شما از برنامه دولت خود در افغانستان خبر داشتید؟

خیر. رویدادها بسرعت اتفاق می‌افتاد و دولت آمریکا هیچ نقشه‌ راهی در دست نداشت و نمی‌دانست چه باید بکند. به ما به عنوان اولین دیپلمات‌ها دستور داده شد که سفارت را بازگشایی کرده و با دولت موقت در تماس باشیم و از سایر دستورات پیروی کنیم. به طور مثال اولین دستور در مورد حامد کرزی بود. ما باید او را  در ژانویه 2002  به واشنگتن دی سی می‌فرستادیم تا در سخنرانی سالانه رئیس جمهور شرکت کند.

بنابراین او را با یک هواپیمای نظامی به واشنگتن فرستادیم و خودمان در کابل در ساعتی مشخص مطابق با وقت محلی که سخنرانی بوش در واشنگتن انجام می‌شد، در پناهگاهی کوچک در سفارت آمریکا در کابل به این سخنرانی گوش می‌دادیم. اتفاق شگفت‌انگیز این سخنرانی این  بود که جورج بوش در خلال سخنان خود ایران ، کره شمالی و عراق را محور شرارت ذکر کرد و ما بعنوان دیپلمات‌های آمریکایی که در منطقه بودیم  از بیان این موضع رئیس جمهور شوکه شدیم. برای ما این سوال بوجود آمده بود که ما در منطقه و افغانستان چه کار می‌کنیم؟ هدف ما القاعده بود نه ایران و کره شمالی یا عراق. این موضع بوش برای ما به عنوان سیاست‌مدارهای آمریکایی کاملا گیج‌کننده بود که چه اتفاقی در حال وقوع است.

ما به صورت مداوم از آمریکا درخواست منابع مالی می‌کردیم چون خوب می‌دانستیم اگر آمریکا در کشوری حضور دارد باید به نیازهای مردمی پاسخ دهد و کمک ارسال کند که متاسفانه هیچگاه این کمک ها در اختیار ما قرار نگرفت. تنها پاسخی که از واشنگتن  گرفته شد سکوت بود.

 درباره‌ی ملا عمر، بن‌لادن و سایر رهبران القاعده صحبت کنید؛ چه اتفاقی برای آن‌ها افتاد؟

آنطور که ما می‌دانیم گروه بن‌لادن و القاعده به کوه‌های تورا بورا فرار و سپس به صورت ناگهانی به پاکستان رفتند.

آیا هیچ‌گاه توافقی بین آمریکا و ملا عمر صورت گرفت؟

تا جایی که من اطلاع داشتم توافق رسمی وجود نداشت اما گویا پشت پرده گفت‌وگوهایی رد و بدل شده بود. ملا عمر خود را پنهان کرده بود. خیلی از نیروهای طالبان از ترس ارتش آمریکا به پاکستان فرار کردند. تعدادی دیگر دستگیر شدند و خیلی از آن‌ها به مزار شریف رفته و تعدادی دیگر در اتفاقی هولناک در زندان کشته شدند.

این اتفاق کاروان مرگ افغانستان نامیده می‌شود که صدها یا حتی هزاران افغان که بسیاری از آن‌ها عضو گروه طالبان بودند، در مقابل چشمان نیروهای آمریکایی توسط فرماندهان افغان کشته شدند. خیلی از این فرماندهان اکنون در حکومت  افغانستان مشغول به فعالیت هستند. یکی از این افسران ژنرال عبدالرشید دوستم است که  بسیاری از این افراد را پس از دستگیری کشت.

چه گروهی در افغانستان با آمریکایی‌ها همراهی کردند تا طالبان با شکست روبرو شود؟

جبهه متحد اسلامی ملی برای نجات افغانستان یا ائتلاف شمال. این گروه‌ها وابسته به احمد شاه مسعود و گروه ائتلاف شمال بودند که قبلا در دوران شوروی سابق با آمریکا ارتباط داشتند و از حکومت آمریکا پول دریافت می‌کردند.

شما به احمد مسعود اشاره کردید. احمد شاه مسعود یکی از گزینه‌های پس از طالبان برای ریاست جمهوری بود اما سیا یک ماه قبل از یازدهم سپتامبر او را کشت تا بتواند فرد مورد نظر خودش را بعد از طالبان روی کار بیاورد ، درست است؟  

خیر. من چنین فکری نمی‌کنم. من اطلاعاتی در این باره ندارم ولی چنین نظری را نفی نمی‌کنم. مجاهدین افغانستان گروهی هستند که آمریکا از آن‌ها در زمان جنگ افغان‌ها با شوروی حمایت کرد. آمریکا جنگ با افغانستان را جنگ با تروریست نامید. همان‌گونه که امروز از داعش حمایت می‌کند در آن زمان نیز از گروههای جهادی و طالبان حمایت می‌کرد.

آمریکا در مقابل تروریسم سیاست منسجمی ندارد و هر روز تصمیم جدیدی می گیرد؛ چرا؟

سیاست آمریکا در حمایت از گروههای مختلف در مناطق متفاوت درگیر جنگ تغییر می‌کند. سیاست آن‌ها در خصوص تروریسم به هیچ وجه ثابت نیست. مثلاً آمریکا قبلا از برخی گروه‌هایی در سوریه حمایت می‌کرد در حالیکه که با شاخه دیگری ازهمین گروهها در افغانستان می‌جنگید. چنین چیزی اصلاً منطقی به نظر نمی‌رسد. تغییر دولت‌های آمریکا و اینکه چه کسی در دولت آمریکا در رأس کار قرار دارد نیز دلیل دیگر تغییر سیاست‌ها است.

می‌توان گفت که «سیا« سرنخ این اتفاقات است. در پشت‌صحنه، شاخه نظامی سیا  دراین خصوص تصمیم می‌گیرد.

در حال حاضر آمریکا به دنبال مذاکره است، آیا مذاکره با طالبان و دیگر گروههای مخالف یک حرکت تاکتیکی است؟

بله. من فکر می‌کنم که همه این موضوع را که آمریکا موفق به حل مشکل تروریسم در افغانستان نبوده را تأیید می‌کنند. چرا که اکنون طالبان همچنان قدرتمند باقی‌مانده و روزبه‌روز قوی‌تر می‌شود و مناطق بیشتری را در افغانستان تحت کنترل خود می‌گیرد. به نظر من الآن وقت آن رسیده که با مردم افغانستان درباره‌ آن مذاکره کنند. اما به نظر من دولت افغانستان باید با طالبان مذاکره کند زیرا مذاکره  مستقیم آمریکا با طالبان کاری بسیار اشتباه  است.

همه متوجه این مسئله شده‌اند که روش‌های نظامی آمریکا برای حل مسائل افغانستان اصلاً کارساز نبوده است. من فکر می‌کنم که میلیاردها دلاری که صرف آموزش ارتش افغانستان و نیروهای پلیس ملی شده، بیهوده بوده است. برخلاف انتظار من هزینه‌ای که صرف افراد متوسط در افغانستان شد بسیار کم بوده است. در نهایت همه به این نتیجه رسیدند که استفاده از مذاکره به جای سلاح برای رسیدن به توافق کارساز است. 18 سال حضور آمریکا در افغانستان باعث تحمیل هزینه‌های گزاف و کشته شدن هزاران افغانستانی شد. 

 فکر می‌کنید نتیجه این مذاکرات برای افغانستان چیست؟

من امیدوارم که این اتفاق بیفتد ولی فکر می‌کنم که بدون حضور حکومت افغانستان در مذاکرات با طالبان، راهی بسیار دشوار وجود خواهد داشت. حتماً باید مذاکره دولت و طالبان  شکل گیرد. چرا که آن‌ها همه افغانستانی هستند. درست است که آن‌ها در ایدئولوژی سیاسی خود اختلاف‌نظر دارند اما آن‌ها همگی خواهر و برادر هستند. هنوز هم آمریکا نیروی اشغالگر محسوب می‌شود.

من فکر می‌کنم که ما باید به جای مذاکره آمریکا با طالبان از مذاکره حکومت افغانستان با طالبان حمایت کنیم. من تعجب می‌کنم که چطور آمریکا تصور می‌کند بدون حضور حکومت افغانستان در این مذاکرات موفق خواهد بود.

فکر می‌کنید که در افغانستان صلح حکم ‌فرما خواهد شد؟

من امیدوارم که این اتفاق روی دهد اما بعید است این اتفاق بیفتد زیرا حکومت افغانستان در این مذاکرات نقش جدی ندارد و دولت آمریکا نقش اصلی را در مذاکرات بر عهده دارد. بهترین راه این است که  حکومت افغانستان با طالبان مذاکره کند نه دولت آمریکا.

انتهای پیام/