دیدگاه دیپلمات روس درباره دکترین امنیتی مسکو در خلیج فارس؛ منافع امنیتی مشترک ایران و کشورهای عربی
نایب رئیس انجمن دیپلمات‌های روسیه، با تشریح اهداف مسکو از ارائه دکترین جدید امنیت جمعی در منطقه خلیج فارس، توجه کشورهای خاورمیانه را به لزوم تشریک مساعی بیشتر و عواقب خطرناک افزایش حضور نظامی کشورهای فرامنطقه‌ای جلب کرد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، هفته گذشته روسیه دکترین جدیدی در زمینه تامین امنیت جمعی در منطقه خلیج فارس را رونمایی کرد. مسکو در اواخر دهه 90 و اوایل سال‌های 2000 نیز پیشنهادات مشابهی مطرح کرده بود که تحقق پیدا نکردند. "آندری باکلانوف" نایب رئیس انجمن دیپلمات‌های روسیه در مصاحبه با روزنامه «کامرسانت»، چاپ مسکو، تشریح کرد که چرا طرح تقویت صلح روسیه در آن زمان شکست خورد و اکنون شانس بیشتری برای موفقیت در این زمینه وجود دارد.
این دیپلمات روس درباره تفاوت دکترین جدید با پیشنهادات قبلی روسیه توضیح داد: «ما نخستین بار در اواخر دهه 1990 زمانی که خطر حمله آمریکا به عراق وجود داشت، پیشنهاداتی برای تامین امنیت جمعی در منطقه خلیج فارس ارائه کردیم. در آن زمان تکیه اصلی بر حل و فصل مشکلات پیرامون عراق بود و تلاش مسکو در این جهت بود که از اجرای سناریوی نظامی علیه این کشور جلوگیری شود. متاسفانه آمریکا و کشورهای غربی مواضع غیرسازنده‌ای در برخورد با این پیشنهادات اتخاذ کرده و در نهایت حمله سازماندهی شده به عراق را به بهانه گسترش دموکراسی در خاورمیانه عملی کردند. متاسفانه کشورهای منطقه نیز نتوانستند مانع از این حمله شوند و نتیجه این اتفاقات بر همه روشن است.»
باکلانوف افزود: «دقیقاً تجاوزات نظامی آمریکا و متحدانش علیه عراق بعنوان یکی از اعضای سازمان ملل به بهانه وجود سلاح‌های کشتار جمعی نزد بغداد آغازگر وخامت اوضاع در منطقه خاورمیانه و به خصوص در حوزه خلیج فارس شد. جنگ در عراق منجر به فعال شدن گروه‌های تروریستی بین‌المللی در منطقه و قربانی شدن هزاران نفر از مردم غیرنظامی منطقه شد. اساس پیشنهادات ما در آن زمان نیز مبتنی بر حرکت به سمت سازماندهی گفت‌وگوهای سازنده بین کشورهای عربی منطقه خلیج فارس و جمهوری اسلامی ایران بود تا در نهایت بتواند به ایجاد یک سازمان منطقه‌ای بیانجامد. ما بر این عقیده بوده و هستیم که لازم است تا تلاش‌های جمعی در جهت مقابله با تهدیدات تروریستی در منطقه متحد شوند.»
عوامل خارجی و اقدامات نیروهای فرامنطقه‌ای نقش مهمی در وخامت اوضاع منطقه دارند
این دیپلمات یادآور شد: «به نظر می رسد نقش اصلی در این رابطه را عوامل خارجی و اقدامات نیروهای فرامنطقه‌ای بازی می کند که در جهت پیشبرد منافع خود و در مغایرت با منافع کشورهای منطقه خلیج فارس پیش رفته و در نهایت هدف اصلی وخامت بیشتر اوضاع و یافتن بازاری برای تسلیحات نظامی آنهاست. جالب توجه است که بیش از نیمی از سلاح‌های کشورهای حاشیه خلیج فارس توسط آمریکا تامین می شود.»
وی افزود: «ما امیدوار هستیم که امروز تجربه موفق حل و فصل بحران در سوریه و شکست قابل توجه طرح‌های تروریستی گروه داعش و افزایش نفوذ روسیه در منطقه بتواند انگیزه مضاعفی برای حمایت کشورهای منطقه از پیشنهادات مسکو در زمینه ایجاد یک سیستم امنیتی مشترک در منطقه خلیج فارس به همراه داشته باشد. ما روی این مسئله حساب میکنیم که روابط نزدیک اخیر ما با اکثر کشورهای جهان، از جمله مشارکت نزدیک روسیه با ایران و ترکیه در عرصه اقدامات برای حل و فصل اوضاع سوریه، تاثیر مثبتی در این زمینه داشته باشد.»
این مقام روس گفت: «ما تصور میکنیم که تجربه گذشته به همه ما درس‌های آموزنده‌ای داده و امیدوار هستیم که کشورهای منطقه که در وهله نخست این پیشنهاد خطاب به آنها عنوان شده، متقاعد شوند که باید با انرژی بیشتر از پیشنهادات روسیه حمایت کنند تا مانع از بروز جنگی جدید و آغاز هرج و مرج دوباره ای در منطقه شوند.»
به گفته وی، یکی از دشوارترین مسائلی که امروزه باید حل و فصل شود ایجاد یک مکانیسم چندجانبه سیاسی-نظامی برای حل و فصل مسالمت آمیز اختلافات در منطقه است. امروزه کشورهای منطقه باید انتخاب خود را به نفع تشریک مساعی جمعی و هماهنگی اقدامات در عرصه مقابله با تهدیدات و حل و فصل مناقشات در منطقه بگذارند.
این دیپلمات روس درباره اقدامات مسکو برای پیشبرد نظریات خود در این زمینه توضیح داد: «مقامات مسکو سعی دارند تا این ابتکارعمل خود را در سطح شورای امنیت، ساختارهای دیگر سازمان ملل، سازمان‌های منطقه‌ای و به خصوص شورای همکاری کشورهای عربی منطقه خلیج فارس مطرح کنند. در وهله نخست لازم است تا رایزنی‌هایی برای ایجاد یک مکانیسم مشترک و تشکیل گروه کاری متخصصان در این زمینه ایجاد شود. علاوه بر این مقامات روسیه نشست‌های دوجانبه و چندجانبه‌ای با کشورهای منطقه خاورمیانه و حوزه خلیج فارس خواهند داشت تا دیدگاه‌های خود در این باره را با آنها در میان بگذارند.
باکلانوف افزود: «اکنون کشورهای منطقه با امکانات واقع بینانه‌ای برای خارج شدن از وضعیت پیچیده کنونی در منطقه روبرو شده‌اند. مسلماً باید تلاش و اطلاعاتی گسترده‌ای در این زمینه انجام شود، از جمله درباره مسئله خطرات ناشی از افزایش حضور نیروهای مسلح کشورهای فرامنطقه‌ای. ضرورت دارد تا اجازه نداد تا این اقدامات بهانه‌ای برای آغاز یک درگیری نظامی جدید در منطقه شود.»
روسیه نمی‌تواند به‌جای کشورهای منطقه خلیج فارس تصمیم گیری کند
وی در عین حال تاکید کرد: «البته مسلماً روسیه نمی تواند به جای کشورهای منطقه در این باره تصمیم بگیرد. ولی ما معتقدیم که ضرورت دارد تا به وضعیت در آستانه انفجار در منطقه خلیج فارس توجه کافی شود که متاسفانه آهنگ تشدید اوضاع در منطقه به سرعت در حال افزایش است. چرا که اگر ما به وضعیت خطرناک کنونی در منطقه توجه نداشته باشیم، امکان بروز جنگ جدید و قربانیان جدید و از بین رفتن زیرساختارهای اجتماعی-اقتصادی در منطقه بسیار جدی است.»
این دیپلمات روس یادآور شد در دکترین جدید به روی ایجاد یک ائتلاف ضدتروریستی واحد تاکید شده است. پیشنهادی که ولادیمیر پوتین، رئیس جمهوری روسیه در سال 2015 در نشست مجمع عمومی سازمان ملل و در آستانه آغاز عملیات نظامی روسیه در سوریه مطرح کرد. در آن زمان آمریکا و متحدانش با این مسئله مخالفت کردند و روسیه تنها ماند. چنین سناریویی این بار هم ممکن است. ولی در این صورت اوضاع به یک بن‌بست منجر خواهد شد که عواقب خطرناک آن کشورهای منطقه را تهدید می‌کند.»
به گفته وی، با توجه به این تجربه ناموفق، لازم است تا نظریه امنیت جمعی در منطقه از سوی تمامی نیروهای علاقه مند در منطقه حمایت شود و آنها تمرکز اقدامات خود را به روی نابودی تهدیدات تروریستی در خاورمیانه و خلیج فارس قرار دهند. برای آغاز، ما امیدوار هستیم که کشورهای غربی در برخوردهای غیرسازنده خود در منطقه خلیج فارس و به‌طورکلی خاورمیانه تجدیدنظر کنند و کشورهای منطقه نیز باید به این نتیجه برسند که در برخورد با دستورات رسیده از جانب کشورهای غربی درباره مسائل منطقه خود با احتیاط بیشتری برخورد کنند.
آندری باکلانوف یادآور شد، وی اخیراً سفری به ایران داشته و دیدارهایی با برخی مقامات بلندپایه و رجال اجتماعی و مذهبی ایران داشته است و مطمئن است که ایران تمایلی برای وخامت اوضاع در منطقه خاورمیانه ندارد. جمهوری اسلامی و کشورهای عربی منطقه منافع مشترکی در زمینه امنیتی دارند که می تواند باعث نزدیکی مواضع دو طرف شود. در این زمینه لازم است تا در دیدار با مقامات کشورهای منطقه، نقش مثبت وجود یک سیستم امنیتی جمعی، تامین استقلال و حاکمیت کشورها و تشریک مساعی آنها برای مقابله با تروریسم و افراط گرایی مورد تاکید قرار بگیرد.
انتهای پیام/
