اولین سفر رئیس رادیو آزادی به تاجیکستان

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از «اخبار»، جیمی فلای، مدیر رادیو آزادی به همراه ونرا جوماتایوا، مدیر برنامه آسیای مرکزی رادیو  آزادی و نیز سلیم ایوبزاد، مدیر بخش تاجیکی این رسانه غربی قرار است نخستین بار پس از مناقشات ماه‌های اخیر، به دوشنبه، پایتخت تاجیکستان سفر کنند.

بر اساس برنامه این سفر، جیمی فلای دو روز 26 و 27 آگوست (4 و 5 شهریور) در دوشنبه خواهد بود و سپس از مسیر قزاقستان عازم بیشکک، پایتخت قرقیزستان می‌شود. برنامه سفر مدیر رادیو آزادی به قرقیزستان خیلی زود اعلام شده و مشخص شده که وی در بیشکک با سورانبای جین‌بیک‌اف، رئیس‌جمهور این کشور، رئیس و برخی نمایندگان پارلمان قرقیزستان و همچنین با نمایندگان جامعه مدنی قرقیز دیدار خواهد کرد.

اما متمایز از برنامه سفر وی به قرقیزستان، برنامه مدیر رادیو آزادی به تاجیکستان تاکنون اعلام نشده است. مساله روادید سفر این هیات رسانه‌ای به تاجیکستان تا آخرین لحظات با مشکلاتی مواجه شده بود که همچنان به صورت کامل حل نشده است. همین طور، تا کنون روشن نشده است که در دوشنبه فلای در چه سطحی و مشخصا چه افرادی از دولت تاجیکستان دیدار خواهد کرد.

این در حالی است که در 66 سال تاریخ فعالیت این رسانه آمریکایی، رئیس آن برای اولین بار به تاجیکستان سفر می‌کند. جایگاه ریاست مدیر رادیو آزادی پس از برکناری مدیریت سابقش تام کنت، بیش از یک سال خالی بود، تا اینکه جیمی فلای در مال ژوئن سال 2019 بر این مقام منصوب شد و رسما از 1 آگوست فعالیت خود را در این رسانه آمریکایی آغاز نمود. این نکته نیز که او نخستین سفرش در این مقام را به تاجیکستان می‌رود، امری بسیار مهم است.

بخش تاجیکی رادیو آزادی در حال حاضر بحرانی‌ترین صفحه این رسانه به شمار می‌رود. در پی آشکار شدن این بحران که  در تاریخ فعالیت رادیو آزادی بی‌سابقه بوده، باعث شد که تقریبا همه مسئولین سابق آن، از جمله ریاست آن تام کنت، مدیرعامل آژانس آمریکایی رسانه‌های جهانی، جف تریمبل، و رفته تا مدیر برنامه‌های رادیو آزادی، نناد پیچ، مدیر برنامه آسیای مرکزی عباس جوادی و خود مدیر بخش تاجیکی این رسانه آمریکایی، ساجده میرزا، طی یک سال اخیر برکنار شدند.

درباره وضعیت بحرانی بخش تاجیکی رادیو آزادی و تبدل شدن آن به تریبون دولت تاجیکستان و همکاری‌های پشت پرده احتمالی با مقامات دولتی در دوره ریاست ساجده میرزا، رسانه‌های اپوزوسیون تاجیک از جمله «اخبار» و «پیام» برای چندین سال انتقاداتی را مطرح می‌کردند. اما این موضوع زمانی به اوج خود رسید و مورد توجه آمریکایی‌ها قرار گرفت که اوایل سال 2019 رسانه‌های غربی نظیر اوراسیانت و وال استریت ژورنال نیز این مسائل سیاسی در مدیریت اجرایی رادیو آزادی را افشا کردند. در پی این موضوع، 22 کارشناس غربی طی نامه‌ای سرگشاده منتشر کردند.

قضیه از آنجا آغاز شد که پایگاه تحلیلی اوراسیانت (وابسته به یک مرکز مطالعاتی در دانشگاه کلمبیا) در اواخر سال 2018 در گزارشی رادیو آزادی را رسانه‌نزدیک به مقامات تاجیکستان عنوان کرد. این موضوع با واکنش مدیران رادیو آزادی مواجه شد که در پاسخ مطالب زیادی را در این زمینه منتشر کردند.

این گفت‌و‌گوها و مناظرات موجب اعتراف خود مقامات رادیو آزادی در 4 جهت شد:

1. عدم انتشار اطلاعات واقعی درباره امامعلی رحمان، رئیس‌جمهور تاجیکستان و خانواده او؛
2. انتشار مقاله‌های کم‌ارزش تعریف و توصیه‌ای در باره خانواده رئیس‌جمهور و مقامات بلندپایه این کشور؛
3. چشم‌پوشی عامدانه از گزارش‌های سازمان‌های غربی درباره حقوق بشر که مسائل زیادی را در نگاه انتقادی مطرح می‌کردند؛
4. انتشار گزارش‌های مغرضانه درباره حزب نهضت اسلامی تاجیکستان.

در مورخ 26 مارس، معاون رئیس رادیو آزادی، دیزی سیندلر، در اظهاراتی جنجالی گفته بود: بررسی‌ها نشان می‌دهد که فعالیت بخش تاجیکی در همه این 4 جهت با معیارهای رادیو آزادی پاسخ نمی‌دهد. و ما به دلیل اصلاح این اشتباهات اقداماتی را در دست داریم.

همینطور 22 کارشناس غربی نیز در مورخ 6 فوریه به رادیو آزادی مراجعه کرده تا مساله بخش تاجیکی این رادیو را ببندند. چرا که به عیده مولفان نامه که اکثرا اساتید دانشگاه‌ها در مسائل آسیای مرکزی بودند، رادیو آزادی «طوطی‌وار بیانه‌های مقامات دولتی تاجیکستان را تکرار می‌کند» و به تریبون تبلیغی دولت تبدیل شده است. عین این اتهامات در یادداشت دیگری منتشر شده است که در اوایل ماه مارس در وزارت امور خارجه آمریکا با رهبران رادیو ارائه گردید.  

پایگاه اوراسیانت در تاریخ 26 مارس گزارش تحقیقاتی مفصلی را درباره کوتاهی‌های مدیران بخش تاجیکی رادیو آزادی منتشر کردند که طی آن معلوم شد که وال استریت ژورنال نیز همین مقاله را در دست انتشار دارد. از میان بردن بنیان‌های رادیو آزادی، اتهام سنگینی است و طوری که معاون رئیس رادیو آزادی، دیزی سندلر در اظهاراتش گفت، «رادیو آزادی حتی یک مورد پایمال شده مبانی و قوانین اختصاصی‌اش را تحمل نمی‌کند». وی همچنین خبر داد که فعالیت رادیو آزادی را یک گروه بیرونی بررسی می‌کند که نتیجه‌اش باید در اوایل ماه آوریل اعلام شود.

همچنین دفتر بازرسی کل وزارت امور خارجه آمریکا با درخواست خود رادیو آزادی در مورد این مسائل همچون اتهامات فساد علیه مسئولین این رسانه نیز تحقیقاتی را آغاز می‌کند. روز 2 آوریل رادیو آزادی رسماً اعلام کرد که عباس جوادی و ساجده جعفروا وادار به بازنشستگی شدند و به جای آنها ونرا جماتایوا، که تاکنون مدیر بخش قرقیزی رادیو آزادی بود، و ماون مدیر برنامه آسیای مرکزی، به ادیب و ژورنالیست شناخته شده تاجیک، سلیم ایوب‌زاد، منصوب شدند.

در تاریخ 31 جولای نیز نناد پیچ، مدیر برنامه‌های رادیو آزادی و آخرین پشتیبان ساجده میرزا و عباس جوادی هم از مقام خود خلع شدند  و  1 آگوست رئیس جدید رادیو، جیمی فلای دوره کاری خود را آغاز کرد.

البته این تیم فساد برکناری خود را بدون اعتراض قبول نکردند. عباس جوادی، اعلام کرد که او یک عنصر بی‌گناه است و بعد برکناری‌اش از معاش رایگان محروم شده و ضرر مالی دیده است. وزارت امور خارجه روسیه نیز به‌طور غیرمنتظره‌ای از ساجده میرزا و عباس جوادی پشتیبانی کرد و بر شک و شبهه‌ها درباره دخالت در یک رسانه‌ آمریکایی افزود.  

وزارت امور خارجه تاجیکستان نیز در پایان ماه جولای برات یوسفی، خبرنگار رادیو آزادی را از اجازه‌ فعالیت محروم کرد و این رادیو را به انتشار اخبار مبتنی بر دروغ درباره تاجیکستان متهم نمود. در مجموع تا به امروز 5 کارمند رادیو آزادی در تاجیکستان از مجوز فعالیت محروم شده‌اند و  سراج‌الدین مهرالدین، وزیر امور خارجه تاجیکستان در نشست خبری‌اش گفت که این خبرنگاران می‌توانند از این به بعد در رسانه‌های داخلی کار کنند.

همچنین به گزارش اخبار، منابع آگاه می‌گویند که در پشت این جنگ مجوزهای فعالیت با رادیو آزادی، باز هم ساجده میرزا قرار دارد که با استفاده از ابزارهای فرارش از داخل دولت می‌خواهد برای برکناری‌اش اقرار بگیرد. منابع اخیار همچنین می‌گویند که نام برات یوسفی برای لغو مجوز فعالیتش توسط خود ساجده میرزا به مقامات امنیتی داده شده است. در این راستا گفته می‌شود که ساجده میرزا خیلی از این ناراحت بوده که او گویی در مقام مدیری بخش تاجیکی رادیو آزادی برای دفاع از منافع دولت سینه سپر کرده و وقتی او را برکنار کردند، مقامات دوشنبه از او حمایت ننمودند. لغو مجوز فعالیت خبرنگاران رادیو آزادی یک راه برای تسکین داده ساجده میرزا و رفع ناراحتی‌های وی است.

به گزارش اخبار، با این حال مشخص است که مقامات تاجیکستان برای از دست دادن ساجده میرزا ناراحت بوده و از وارد شدن به یک جنگ تمام عیار با رسانه‌ای که از کنگره آمریکا بودجه می‌گیرد، خشنود نیستند.

با این حال، هدف سفر جیمی فلای به تاجیکستان نیز حل همین بحران و پیدا کردن راه‌حل‌هایی مبتنی بر همزیستی مسالمت‌آمیز است. طبیعی است که پس از ماجرای ساجده میرزا، مقاله‌های تندتر و انتقادی‌تری را از سوی رادیو آزادی طی روزها و ماه‌های آینده شاهد باشیم.  

انتهای پیام/