آئین‌های عزاداری هزاران ساله در کردستان؛ از «علم گردانی» تا «گِل مالی» در بیجار
آئین‌های عزاداری هزاران ساله درماه محرم در استان کردستان برگزار می‌شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیجار، شور و عزای حسینی، یکپارچه شهرستان را فراگرفته است و خیابان‌ها و حسینیه این شهر مملو از جمعیت عزاداران است.
امروز عاشورای حسینی است و مردم متدین بیجار یکپارچه در غم از دست دادن سید و سالار شهیدان سیاه‌پوش شده و با غیرتی حسینی، پیر و جوان، مرد و زن رهسپار خیابان‌ها و حسینیه شده‌اند تا ارادت خود را به امام حسین(ع) و یاران باوفایش نشان دهند،
مراسم عزاداری حسینی در حسینیه شهر بیجار، به‌همت هیئت قمربنی هاشم(ع) برپا می‌شود و هر ساله با استقبال چند هزار نفری شیفتگان حسینی همراه است.
«گِل مالی» در بیجار
آئین «گِل‌گیران عزاداران حسینی» یکی از مراسمات خاص شهرستان بیجار است که در روز عاشورا برگزار می‌شود در فلسفه این حرکت ارزشی بیان شده که «عزاداران برای ابراز همدردی خود با خانواده سالار شهیدان بر روی سرشان گل می‌مالند و اندوه خود را را به اوج می‌رسانند».
مراسم «گِل مالی» خاکی‌ترین آئین عاشورا‌یی دنیا در چهارمین همایش ثبت ملی آثار در آذرماه سال 90، در فهرست آثار ملی معنوی کردستان به ثبت رسیده، این مراسم به نمادی از غربت شهدا و به خاک کشیده شدن کودکان یتیم و اسیر در واقعه عاشورا و صحرای کربلا بدل شده، دلیل این هم‌پوشانی در میان مردم بیجار با غریبان کربلا بدان خاطر است که در روز عاشورا به‌دلیل روز شهادت امام حسین(ع)، اقوام و نزدیکانش که برای یاری‌رساندن به ایشان راهی صحرای کربلا شدند، پس از خبر شهادت امام حسین(ع) گِل بر روی سرشان مالیدند؛ گلِ‌گیران دیار گروس هم هر ساله بر اساس عقاید و باورهای نیاکان خود این کار را انجام می‌دهند.
به آتش کشیدن خیمه‌ها
از دیگر مراسم‌هایی که در ایام محرم در شهرستان بیجار پس از اقامه نماز ظهر عاشورا برگزار می‌شود، آتش‌زدن خیمه‌ها است، این حرکت نمادی از به آتش‌کشیدن خیمه‌های فرزندان و یاران امام حسین(ع) به دست سپاهیان یزید است.
علم گردانی
از دیگر آئین ویژه برگزاری عزاداری محرم در بیجار «علم‌گردانی» است، این آئین به‌صورت حرکت نمادین توسط جوانان و به یاد علمدار دشت کربلا انجام می‌شود، غالب جوانان علمدار این حرکت را اقدامی برای ادای نذر و نشان‌دادن ارادتشان به سقا و علمدر کربلا عنوان می‌کنند.
علم گردانی از درب ورودی مساجد، حسینیه و هیئت‌های عزاداری آغاز شده و جوانان علم‌هایی را که قبلاً رخت سیاه پوشانده و تزئین شده‌اند را بیرون آورده و همراه با دسته‌های سینه‌زنی در محلات به حرکت در می‌آورند، بسیاری از بیجاری‌ها به استقبال علم رفته و به آن دخیل می‌بندند، برخی قربانی کرده و افرادی نیز نذورات خود را به علم آویزان کرده و بسیاری نیز به نشانه تبرک قسمتی از پارچه علم را قیچی می‌کنند.
مردمان یکی از روستاهای شهرستان بیجار به «علم دارغیاث» اعتقاد خاصی دارند و این مراسم با آداب و رسوم خاصی انجام می‌شود، چرا که اهالی این آبادی معتقدند که بیرق علمدار کربلا بعد از 1400 سال به زمین نیافتاده و راهش کماکان پررهرو است.
«مرغ رخ» و «چهل چراغ» از شاخص‌ترین علم‌های شهرستان بیجار با فلسفه خاص خود هستند، به گفته بزرگان بیجاری علم «مرغ رخ» میراثی بازمانده از عصر صفوی است که در کالبد این علم، پیکرهایی به شکل پرنده‌هایی با صورتی انسانی که نشان از مرغان بهشتی و مرغ صلوات بوده در کنار شیرهای حیدری و اژدها جاگیر شده‌اند، این علم به همراه علم چهل چراغ پیشاهنگ دسته‌های عزداری به حرکت در می‌آیند.
این علم‌ها در ظهر عاشوار به نشانه اعتذار به شهادت امام حسین(ع) و یاران باوفایش سرخم کرده و نیمه افراشته بر دوش عزاداران حسینی حمل و به مسجد و حسینه بازگردانده می‌شوند.
تعزیه‌خوانی
تعزیه‌خوانی از دیگر مراسم‌های مذهبی و سنتی بوده که در شب‌های هفتم تا دهم در ماه محرم و در قالب دسته‌های عزاداری در شهر بیجار برگزار می‌شود.
مراسم «شمرخوانی» یا همان تعزیه با حضور شمر و یاران بازمانده امام حسین(ع) تصویری نمادین از ظلمی که بر خاندان اهل بیت(ع) در واقعه کربلا وارد شد، را به نمایش می‌گذارند.
پخش نذورات
خانواده‌های بیجاری از ماه‌ها قبل از محرم شروع به خرید گندم مرغوب منطقه می‌کنند و با آسیاب‌کردن این گندم‌ها مخلوط بلغوری را به دست می‌آورند و در ایام ماه محرم و صفر با پخت حلیم نذری و پخش کردن آن در بین مردم کوچه و محل، با مظلومیت و غربت اباعبدالله الحسین(ع) هم‌نوایی می‌کنند.
عزادارن علاوه‌بر پخش نذورات؛ غذا، خرما، شربت و شیر داغ در میان مردم به‌ویژه نیازمندان توزیع کرده و مراسم با قربانی کردن گاو و گوسفند در هیئت‌های عزاداری، برپایی نمادین رود خونین کربلا، تشکیل حلقه عزا در مقابل مساجد و تکایا، زنجیر زنی، سینه‌زنی، حرکت علم و بیرق عزاداری، ساخت و گرداندن گهواره علی اصغر، نواختن موسیقی با طبل و سنج، عزاداری با پای برهنه، مجالس روضه‌خوانی و برپایی تعزیه همراه می‌شود.
انتهای پیام/ح
