گزارش| سفر رحمانی فضلی به قرقیزستان: چه فرصت‌هایی برای همکاری‌های دو کشور وجود دارد؟
در چارچوب همکاری‌های وزارتخانه‌های کشور ایران و قرقیزستان، مبارزه با قاچاق مواد مخدر، مقابله با افراط‌گرایی و تروریسم، مساله افغانستان و همکاری در چارچوب سازمان امنیت و همکاری شانگهای با توجه به ریاست دوره‌ای قرقیزستان، می‌تواند مورد توجه قرار بگیرد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، عبدالرضا رحمانی فضلی، روز پنج‌شنبه در یک سفر رسمی دو روزه به بیشکک، پایتخت قرقیزستان سفر کرد. در این سفر رحمانی فضلی با وزیر امور داخلی قرقیزستان، کاشکار جونوش‌علی‌اف، و نخست‌وزیر این کشور، محمدکالی ابوالقاضی‌اف، دیدار و گفت‌وگو کرد. در این سفر رحیم ساکی، رئیس مرکز امور بین‌الملل وزارت کشور، حسین قاسمی، مدیر کل امور مرزی و نیز علیرضا رزم حسینی، استاندار خراسان رضوی نیز رحمانی فضلی را همراهی کردند.
مسائل سیاسی و امنیتی، محور نخستین دیدار رحمانی فضلی با همتای قرقیزش بود. بنا بر گزارش رسانه‌های محلی، تبادل تجربیات در حوزه‌های امنیتی و انتظامی، مبارزه مشترک و مبادله اطلاعات در حوزه مبارزه با مواد مخدر، مبارزه با افراط‌گرایی و گروه‌های تروریستی و مسائل مربوط به حفاظت از مرزها مهم‌ترین محورهای مورد بحث دو طرف در این دیدار بود. در پایان این دیدار همچنین یک تفاهم‌نامه همکاری‌های انتظامی و امنیتی میان وزارتخانه‌های امور داخلی دو کشور به امضا رسید. رحمانی فضلی در این سفر همچنین از سرویس مبارزه با قاچاق مواد مخدر قرقیزستان نیز بازدید کرده و از نزدیک با فعالیت‌های این مرکز و چارچوب‌های کاری و تجربیات آن آشنا شد.
محور کلیدی مذاکرات: مبارزه با قاچاق مواد مخدر
مهم‌ترین وجه اشتراک جمهوری اسلامی ایران و جمهوری قرقیز در زمینه مبارزه با قاچاق مواد مخدر، قرار گرفتن هر دو کشور در اصلی‌ترین مسیرهای ترانزیت بین‌المللی مواد مخدر است. قرقیزستان که در همسایگی با چین و تاجیکستان قرار دارد، یکی از آسیب‌پذیرترین کشورها در مقابل محموله‌های قاچاق مواد مخدر ارسالی از افغانستان محسوب می‌شود.
از سوی دیگر نیز جمهوری اسلامی ایران که مرزهای گسترده‌ای با افغانستان دارد نیز مدت‌ها در خط مقدم مبارزه با قاچاق مواد مخدر قرار داشته و تجربیات بسیار مهمی را در این زمینه کسب کرده است.
این اشتراکات موجب شد تا در سال 2016 دو کشور تفاهم‌نامه مشترکی را در زمینه مبارزه با مواد مخدر به امضا برسانند. تبادل تجربیات، مبادله اطلاعات و همکاری‌های عملیاتی از اصلی‌ترین محورهایی است که می‌تواند مورد توجه وزارتخانه‌های امور داخلی دو کشر قرار بگیرد. حضور رحمانی فضلی در قرقیزستان کاتالیزور مهمی در این زمینه محسوب می‌شود.
مساله افغانستان
افغانستان به عنوان مهم‌ترین کانون ناامنی و بی‌ثباتی در جنوب آسیا که در مجاورت جمهوری اسلامی ایران و آسیای مرکزی قرار دارد، یکی از دیگر محورهای مورد نظر دو کشور برای همکاری به نظر می‌رسد.
به ویژه پس از حضور پرشمار گروه‌های تروریستی همچون داعش در افغانستان و احتمال تسری امواج درگیری و جنگ‌های نیابتی از جنوب غرب آسیا به این کشور، زمینه‌های نگرانی دو کشور را فراهم آورده است. همین نگرانی مشترک زمینه‌ای بود برای مذاکرات رحمانی فضلی و همتای قرقیزستانی‌اش. مقابله با هر طرح احتمالی ناامنی بیشتر در افغانستان و توسعه کانون‌های بحران این کشور به آسیای مرکزی که حوزه منافع استراتژیک روسیه و چین است، می‌تواند یکی از محورهای مهم دیدار رحمانی فضلی و جنوش‌علی‌اف بوده باشد.
مبارزه مشترک با افراط‌گرایی و تروریسم
از آغاز بحران سوریه در سال 2011 و شدت گرفتن حضور گروه‌های تکفیری و تروریستی در جبهه‌های عراق و سوریه، جمهوری اسلامی ایران همواره در خط مقدم مبارزه با تروریسم قرار داشته است. از سوی دیگر، قرقیزستان نیز از جمله کشورهایی بوده است که به رغم فاصله نسبتاً زیاد از این مناطق، اما نسبت به آن آسیب‌پذیر بوده است.
شمار زیادی از شهروندان قرقیز از این کشور و نیز مهاجرین قرقیز در روسیه، ترکیه و حتی کشورهای اروپایی طی سال‌های اخیر به این گروه‌ها پیوسته و در سوریه و عراق جنگیده‌اند. ارتباطات و برنامه‌های احتمالی این گروه‌ها در قرقیزستان یکی از مهم‌ترین چالش‌های امنیتی این کشور طی سال‌های اخیر بوده است.
اکنون که جنگ در عراق به پایان رسیده و در سوریه نیز تروریست‌ها در حال از دست دادن آخرین سنگرهای خود هستند، بازگشت برخی از این جنگجویان به قرقیزستان چالش دیگری است که مقامات قرقیز با آن مواجه‌اند.
توسعه همکاری در چارچوب سازمان همکاری شانگهای
جمهوری اسلامی ایران یکی از اعضای ناظر و جمهوری قرقیز یکی از اعضای اصلی سازمان همکاری شانگهای است. در چارچوب این سازمان زمینه‌های مشترک همکاری کشورهای عضو به ویژه در زمینه مبارزه مشترک با قاچاق مواد مخدر و تروریسم پیش‌بینی شده است.
علاوه بر این، در حوزه‌های دیگری نظیر همکاری‌های اقتصادی و بازرگانی، برنامه‌های مشترک فرهنگی، همکاری‌ها در حوزه انرژی و مسائل منطقه‌ای از دیگر زمینه‌های همکاری دو کشور در شانگهای است. به ویژه اکنون که قرقیزستان ریاست دوره‌ای سازمان همکاری شانگهای را بر عهده دارد، زمینه‌های همکاری دو کشور در این چارچوب بسیار مهم‌تر می‌باشد. تغییر وضعیت ایران از عضو ناظر به سطح عضویت اصلی از جمله برنامه‌های ناموفق کشورمان طی سال‌های اخیر بوده است که همکاری قرقیزستان به عنوان یکی از 8 کشور عضو می‌تواند بسیار تاثیرگذار باشد.
برنامه‌های فرهنگی قرقیزها برای رحمانی فضلی
روز گذشته همچنین وزیر کشور جمهوری اسلامی ایران از مجموعه تاریخی و یادمان «آتا بیت» در شهر بیشکک نیز دیدار کرد. مجموعه آتابیت محل خاکسپاری 137 نفری است که در سال 1937 در درگیری با نیروهای کمونیست شوروی به شهادت رسیدند. پس از 70 سال از کشته شدن این افراد توسط نیروهای اتحاد جماهیر شوروی، پس از استقلال و در سال 1991 این مجموعه ساخته شد. چهره‌های ملی قرقیزستان نظیر یوسف عبدالرحمان اف، تروکل آیتماتوف و قاسم تونوستانف نیز از دیگر چهره‌هایی هستند که در این محل دفن شده‌اند.
دومین برنامه فرهنگی قرقیزها برای رحمانی فضلی، بازدید از آرامگاه چنگیز آیتماتوف، نویسنده بزرگ قرقیز است. محل دفن آیتماتوف نیز در نزدیکی مجموعه آتابیت بود. در این برنامه رحمانی فضلی به همراه جونوش‌علی‌اف دسته گلی را به نشانه احترام بر روی مزار آیتماتوف قرار دادند. «جمیله» یکی از معروف‌ترین آثار ادبی آیتماتوف است که در سال 1958 نوشته شده و ترجمه فارسی آن نیز در بازار کتاب کشورمان موجود است.
