گزارش| توقعات آنکارا از دیدار اردوغان – ترامپ

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزرای تسنیم٬ در حاشیه نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل متحد٬ در برنامه‌های رسمی دونالد ترامپ٬ زمانی به دیدار با رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه اختصاص پیدا نکرده است. به همین دلیل٬ پیش‌بینی می‌شود که بین اردوغان و ترامپ٬ دیدار غیر رسمی و خارج از جداول برنامه‌ریزی شده روی دهد.

دیدار در ضیافت شام

فخرالدین آلتون رئیس بخش اطلاع‌رسانی نهاد ریاست جمهوری ترکیه دیروز اعلام کرد که بین اردوغان و ترامپ٬ یک تماس تلفنی صورت گرفته و بخش اعظم مکالمات رد و بدل شده در این تماس٬ مربوط به تحولات منطقه و به ویژه موضوع سوریه بوده است.

در همین حال٬ مراد یتکین از تحلیل‌گران قدیمی ترکیه که از سابقه کار و فعالیت رسانه‌ای در آمریکا و سازمان ملل برخوردار است٬ معتقد است که تنها راه برای دیدار اردوغان و ترامپ٬ حضور در مراسم ضیافت شام شورای همکاری‌های آمریکا و ترکیه در نیویورک است. این شورای قدیمی٬ امسال تلاش کرده تا روابط دیپلماتیک بین آنکارا و واشنگتن را تقویت کند.

یتکین بر این باور است که مهمت علی یالچین داغ٬ از همه ظرفیت‌های لابی‌گری خود استفاده کرده تا در ضیافت شورای همکاری ترکیه و آمریکا٬ دونالد ترامپ و رجب طیب اردوغان را کنار هم بنشاند و آنها دیدار دوجانبه‌ای داشته باشند و اگر این اتفاق روی ندهد٬ اردوغان با دست خالی به ترکیه بازخواهد گشت.

اختلافات و امیدها

تیم اردوغان در نشست امسال مجمع عمومی سازمان ملل برای دیدار با ترامپ و تقویت روابط با واشنگتن٬ دو امید دارد:

1.تغییرات جدید پس از حذف جان بولتون مشاور امنیت ملی سابق کاخ سفید که به زعم سران آکپارتی٬ ضد ترکیه بود.

2.ایجاد زمینه‌های چانه زنی و امتیازگیری بین ترکیه و آمریکا به واسطه همکاری نظامی و امنیتی در شمال سوریه و شرق فرات.

این‌ها دو امید مهم تیم اردوغان است اما شواهد نشان می‌دهد که در کنگره آمریکا و در هر دو جناح جمهوری‌خواه و دموکرات٬ سناتورهای منتقد ترکیه کم نیستند و چنین نیست که فقط جان بولتون٬ رئیس جمهور موطلایی را به مخالفت با ترکیه تشویق کرده باشد.

یکی از این سناتورهای منتقد٬ لیندسی گراهام است که تاکنون چندین بار به شکل رسمی اعلام کرده که مخالف خروج آمریکا از سوریه است و ترامپ نباید متفقین محلی کُرد را در شمال سوریه٬ رها کند. اما ادوغان با وجود این مواضع٬ با گراهام دیدار کرد تا نبض سناتورها را بسنجد و مواضع گراهام نشان داد که با وجود برخی انتقادات٬ خواهان آن است که روابط خوبی بین واشنگتن و آنکارا در جریان باشد.

اما اختلافات ترکیه و آمریکا در خصوص تحولات شمال سوریه٬ چیزی نیست که تنها با مواضع مطلوب یک سناتور حل شود. در حالی که در روزهای اخیر٬ هواپیماهای جنگنده اف 16 ترکیه و بالگردهای این کشور در راستای گشت مشترک با آمریکا بر فراز آسمان شرق فرات سوریه به پرواز درآمده‌اند٬ ترکیه همچنان از آمریکا گلایه می‌کند و روزنامه‌های وابسته به آکپارتی امروز به نقل از اردوغان چنین تیتر زدند: آمریکا به خاطر حمایت از ی.پ.گ٬ در تاوان هر قطره خونی که ریخته می‌شود٬ سهم دارد.

در واقع نه تنها در کنگره آمریکا بلکه در ترکیه نیز برخی جریانات و چهره‌ها٬ تمایل چندانی به گرم شدن روابط ترکیه و آمریکا ندارند. اما تیم اردوغان احساس می‌کند که دور شدن از آمریکا٬ در بسیاری از حوزه‌ها به ضرر ترکیه است.

ترکیه و آمریکا هنوز هم بر سر ماجرای سامانه موشکی اس 400 و هواپیماهای جنگنده اف 35 با هم اختلاف نظر جدی دارند. اما در ماه‌های اخیر٬ تلاش‌های پنهانی ترکیه و لابی‌گری دیپلمات‌ها و فعالان اقتصادی این کشور موجب آن شد که تحریم ترکیه از سوی دونالد ترامپ در دستور کار قرار نگیرد.

ولی اردوغان به همین میزان قانع نیست و می‌خواهد هر طوری که شده هواپیماهای اف 35 را تحویل بگیرد. اما دورنمای کلی روابط نشان می‌دهد که چنین توقعی٬ دست کم با توجه به شرایط فعلی٬ خوش‌بینانه است و ترامپ چنین قصدی ندارد.

در مورد اختلافات ترکیه و آمریکا در مورد سوریه نیز باید گفت٬ توقع ترکیه از این که یک منطقه امن عمیق و گسترده در شمال سوریه و در شرق فرات ایجاد شود و کلید آن را به آنکارا بسپارند٬ باز هم توقعی خوشبینانه است. چرا که آمریکا حتی در روزهای اخیر هم به حمایت تسلیحاتی از شبه نظامیان کُرد وابسته به پ.ک.ک ادامه داده و بعید است در کوتاه مدت  و مثلاً به دنبال پایان نشست اردوغان و ترامپ٬ در این مورد٬ تغییری جدی روی دهد.

حتی با وجود آن که پس از برگزاری نشست سه جانبه روحانی٬ اردوغان و پوتین٬ ترکیه برای آمریکا ضرب الاجل دو هفته‌ای تعیین کرد٬ باز هم بعید و دور از ذهن به نظر می‌رسد که آمریکا بخواهد در مقطع فعلی در این حوزه امتیاز بزرگی به ترکیه بدهد. در این صورت٬ با چنین پرسشی مواجه خواهیم شد: آیا با پایان ضرب الاجل مزبور و در صورتی که خروجی ارزشمندی از دیدار اردوغان و ترامپ گرفته نشود٬ ارتش ترکیه واقعاً به شرق فرات حمله‌ور خواهد شد؟

شکی نیست که حمله به شرق فرات به خاطر حضور نیروهای آمریکایی٬ برای ترکیه دشوار خواهد بود اما از دیگر سو٬ قطعاً در صورت حمله٬ نیروهای آمریکا نه به شکل هوایی و نه به شکل نظامی٬ در حمایت از کردها با ترکیه درگیر نخواهند شد٬ بلکه احتمال آن وجود دارد که آمریکا برای مهار ترکیه٬ از ابزار تهدید اقتصادی استفاده کند. کما این که ترامپ٬ پیش‌تر نیز با انتشار یک پیام توییتری٬ در این مورد ترکیه را تهدید کرده بود.

ترکیه و آمریکا٬ علاوه بر مسائلی همچون اس 400 و اف 35 و مسائل تسلیحاتی و همچنین حمایت آمریکا از نهادهای اقماری پ.ک.ک٬ در حوزه شرق مدیترانه نیز مشکلاتی دارند و واقعیات صحنه نشان می‌دهد که گرمای روابط آمریکا با بازیگرانی همچون عربستان سعودی٬ امارات متحده عربی و مصر (که ترکیه با هر سه کشور مشکل دارد)٬ ترکیه را تا حدی به حاشیه رانده است.

ترکیه و آمریکا در این شرایط و با توجه به تابلویی که در بالا ترسیم شد٬ به دنبال آن هستند که حجم مبادلات تجاری خود را از بیست میلیارد دلار به یکصد میلیارد دلار برسانند اما ناگفته پیداست که رسیدن به این رقم٬ متضمن آن است که اختلافات سیاسی و دفاعی ترکیه حل شود. حال باید دید اگر اردوغان و ترامپ در یک نشست مفصل پیش روی هم بنشینند٬ اردوغان برای گذار از وضعیت فعلی چه کارت‌هایی بر روی میز می‌گذارد و ترامپ در این خصوص چه تصمیماتی خواهد گرفت.

انتهای پیام/