اردبیل| آه مردم از «مردم نهادها»؛کنش اجتماعی هم پولی شد

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اردبیل، استان اردبیل به دلیل محرومیت‌های اقتصادی و مشکلات فرهنگی شاید بیش از بسیاری از مناطق برخوردار، نیازمند ارتباط گیری بخش دولتی و مردم است.تعاملی که بتواند گره از کار خلق باز کند و توسعه استان در حوزه های مختلف را رقم بزند. با این وجود عقب‌ماندگی ناشی از خلا مشارکت مردم در امور خودشان در این استان به شدت احساس می‌شود.

زمانی حلقه واسط مردم و دولت در اردبیل حتی یک الگوی اجرایی نداشت. با تعریف سازمان‌های مردم نهاد که غیردولتی باشند و غیردولتی بمانند و بتوانند در سطح جامعه حفره‌های فرهنگی را نشانه بگیرند و مردم را برای حل و فصل آن پای کار بیاورند بارقه امیدی به ویژه در بین خواص جامعه شکل گرفته بود.

به ویژه در دولتی که شعار خود را امیدواری برگزیده است، شکل‌گیری مردم نهادها مورد حمایت قرار گرفت تا جایی که مطابق اظهارات مدیرکل امور اجتماعی استانداری اردبیل 308 سازمان مردم نهاد در استان پروانه فعالیت دارند.

شفیع شفیعی پیش از این در مردادماه سال جاری گفته بود امور فرهنگی، بهداشت و سلامت، اجتماعی، عمران و آبادانی، محیط زیست و منابع طبیعی، توسعه پایدار، امور بین‌الملل و شبکه تشکل‌های مردم‌نهاد از جمله محور‌های فعالیت سازمان‌های مردم‌نهاد در استان است.

علاقه دولتی‌ها به ارائه آمار

به گفته شفیعی 119 سمن به صورت استانی و 109 سمن به صورت شهرستانی فعالیت می‌کنند. 24 مورد از این سمن‌ها از وزارت کشور، 98 مورد از استانداری، 82 مورد از ورزش و جوانان، 63 مورد از بهزیستی، 32 مورد از نیروی انتظامی و 9 مورد از فرهنگ و ارشاد پروانه فعالیت اخذ کرده‌اند.

ارائه آمار سمن‌ها سال‌ها است که به تناوب انجام شده و در چند سال اخیر نیز رشد کمی پروانه‌های فعالیت قابل توجه بوده است.

اما آنچه در این میان مورد غفلت بوده، ارزیابی عملکرد سمن‌ها و بررسی خروجی آن‌ها است. تا جایی که برخی مردم نهادها مدت‌ها است هیچ فعالیت فرهنگی و کنشی نداشته‌اند و در مورد لغو پروانه آن‌ها نیز اقدامی صورت نگرفته است. گویی تمرکز دولتی‌ها به ارائه آمار فارغ از خروجی مردم نهاد‌ها حائز اهمیت بوده و عدد پروانه هرقدر درشت‌تر، عملکرد دولت نیز مقبول‌تر قلمداد شده است.

از سویی در ارزیابی وضعیت فعالیت مردم نهادها مشاهده می‌شود که برخی در اختیار دستگاه اجرایی بوده و صرفا مجری برنامه‌هایی که خارج از محدوده فعالیت و مسئولیت‌های اداره است، شده‌اند.

در واقع مردم نهادی که قرار بود خود به دستگاه اجرایی برنامه ارائه کند، مجری چشم و گوش بسته برنامه‌ها شده است و به جای عمل به رسالت خود، در اختیار دستگاه اجرایی قرار گرفته است.

مردم نهادها برای شهروندان ناشناخته‌اند

در سال‌های اخیر چنان که ذکر آن رفت حتی برای طرح مطالبات مردمی و توسعه استان بهره کافی و وافی از مردم نهادها تجربه نشده است و در حالی که خود مردم باید اعضای اصلی مردم نهادها باشند، در بررسی میدانی خبرگزاری تسنیم مشاهده می‌شود که عملا شهروندان با مردم نهادها بیگانه هستند و هیچ شناختی از آن‌ها ندارند.

یکی از شهروندان اردبیلی در پاسخ به اینکه در چند سازمان مردم نهاد عضو است و یا در برنامه چند سازمان مشارکت داشته است، تصریح کرد: مردم مشکلات متعددی دارند اما تا به حال نشنیده‌ام که یکی از آن‌ها به دست سازمانی حل و فصل شود.

علیرضا غریبی تصریح کرد: به عنوان مثال یکی از مشکلات روزانه ترافیک است اما تاکنون هیچ اتفاقی که بتواند فرهنگ‌سازی کند و از ترافیک سطح خیابان‌ها بکاهد، مشاهده نمی‌شود.

یکی از شهروندان تحت پوشش بهزیستی استان اردبیل نیز از وجود تشکل‌هایی در این خصوص ابراز بی‌اطلاعی کرد و گفت: من مادر سه فرزند هستم و هزینه زندگی آن‌ها را تامین می‌کنم.

وی که نخواست نامش فاش شود گفت: زنان سرپرست مشکلات متعددی در سطح جامعه دارند اما تا به حال نشنیده‌ام مجموعه غیردولتی در مورد برطرف کردن این مشکلات به سراغ من بیاید.

هرچند برخی مردم نهادها با نذر کتاب یا پایکبانی در ماه محرم فعالیت این حوزه را از سطح صفر عبور داده‌اند اما در مجموع کنش‌های مدنی مردم نهادها نه مستمر و دائمی و نه متناسب با نیاز روز جامعه بوده است.

اجرای برنامه با دریافت هزینه

ساماندهی مشارکت‌های مردمی و برنامه ریزی جهت تقویت حضور مردم در عرصه‌های اجتماعی و فرهنگی از رسالت‌های سازمان‌های مردم نهاد است اما در عمل بسیاری از مردم نهادها فعالیت خود را از مسیر اصلی منحرف ساخته و به جای آن به کانون تبلیغاتی تبدیل شده‌اند.

برخی مردم نهادها در هنگام تعریف برنامه‌های فرهنگی به دستگاه‌های اجرایی مراجعه کرده و با دریافت هزینه برنامه اجرا می‌کنند. مردم نهادها با این تفکر که باید درآمدزایی داشته باشند و یا حداقل بتوانند از قبل اجرای برنامه سودی به جیب زنند فعالیت خود را از مسیر اصلی تغییر می‌دهند.

این در حالی است که آفت آروغ روشنفکری گریبان‌گیر بسیاری از مردم نهاها به ویژه در حوزه محیط زیست شده است و نبودن برخی به مراتب بهتر از بودن آن است.

معضلات محیط زیستی به عنوان مهمترین معضلات فرهنگی با تاسف روی زمین مانده و هیچ مردم نهادی حاضر به بررسی و کنش‌های سازنده اجتماعی آن نیست.فعالیت مردم‌نهادهای محیط زیست به برخی برنامه‌های جمع‌آوری زباله محدود شده و این در حالی است که هیچ کنش، بیانیه و رویدادی برای معضلات جدی محیط‌زیستی دیده نمی‌شود و دستگاه متولی نیز قادر به بهره‌گیری از ظرفیت آن‌ها نیست.

بخشی از آفت به وجود آمده به ضعف نظارت و رصد عملکرد مردم نهادها مرتبط است و به نظر می رسد اداره کل امور سازمان‌های مردم نهاد وزارت کشور نیز باید رسالت خود در آسیب‌شناسی را جدی بگیرد.

چنان که ذکر آن رفت انفعال مردم نهادها طی سال‌های اخیر با وجود رشد کمی نشان می‌دهد، عملا حل و فصل مشکلات، رویدادهای فرهنگی و توسعه استان سهمی از سازمان‌هایی که خود را مردمی می‌دانند ندارد.

موضوعی که به نظر می‌رسد باید از سوی خود مردم نهادها بررسی شده و رخوت حاکم در فعالیت سازمان‌هایی که می‌توانند تکانه‌های فرهنگی ایجاد کنند شکسته شود.

گزارش از ونوس بهنود

انتهای پیام/ح