مصاحبه| مسئول روابط خارجی گروه ۲۴: همکاری میان لهستان و تاجیکستان علت اصلی استرداد حیاتاف است
نورالدین رضایی، مسئول روابط خارجی گروه سیاسی ۲۴ در مصاحبه با تسنیم اظهار داشت: فکر ما این است که در اینجا یک همکاری، هماهنگی و صحبت‌های پشت‌پرده بین لهستان و تاجیکستان شده است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، از سال 2014 به بعد که گروه‌های اپوزوسیون تاجیک نظیر گروه سیاسی 24 و یا حزب نهضت اسلامی وادار به مهاجرت و فعالیت در خارج از این کشور و حتی حوزه شوروی سابق شدند، مساله استرداد مخالفین سیاسی تاجیک به یک مقوله مهم تبدیل شده است. دولت تاجیکستان طی این سال‌ها تلاش کرده تا به طرق گوناگون از طریق رایزنی‌های سیاسی، ارجاع پرونده‌ها به نهادهای بین‌المللی نظیر اینترپل و یا پیگیری‌های اطلاعاتی و عملیاتی، این افراد را به این کشور بازگرداند. با این حال مشاهده سرنوشت مخالفین سیاسی داخل این کشور که هم‌اکنون عمدتا در زندان به سر برده و یا در آزادی مشروط و محدودی قرار دارند، موجب گردید تا کشورهای دیگر، به ویژه در اروپا از طریق اعطای پناهندگی سیاسی، یک لایه حفاظتی برای این گروه‌های مخالفین ایجاد کنند. با این حال مساله استرداد مخالفین همچنان وجود دارد.
آخرین نمونه‌ای که در این راستا مورد توجه رسانه‌ها قرار گرفته است، مساله مربوط به مصطفی حیاتاف، یکی از اعضای فعال گروه سیاسی 24 است. مساله حیاتاف از آنجایی جالب توجه است که وی برای مدت بیش از یک سال در لهستان و آلمان در پی دریافت پناهندگی سیاسی بود، که با مشکلاتی حقوقی مواجه شد. اما به ناگاه در یک بازه 10 روزه وی ناپدید شده و به یک باره در مرکز شهر دوشنبه ویدئویی منتشر می‌کند که در آن نسبت به گروه 24 اعلام برائت کرده و اظهار می‌دارد که از بازگشت به وطن بسیار خوشنود و خوشحال است. سناریویی که پیش از این نیز درباره تعداد دیگری از مخالفین روی داده بود.
مصطفی حیاتاف در بخشی از ویدئوی منتشر شده‌اش در فیسبوک ضمن تاکید بر این که وقتی فهمید این کارها (برای دریافت پناهندگی) فایده‌ای ندارد، تصمیم می‌گیرد که به کشورش باز گردد و می‌گوید: «وقتی به کشور برگشتم اقوام و خویشاوندانم در فرودگاه به استقبال من آمدند و راستی، چند روز با خویشاوندانم بودم و خیلی خوشحالم که در وطن عزیزم قرار دارم». این موضوع در حالی است که وکیل مدافع او در لهستان در تاریخ 26 سپتامبر (پس از ناپدید شدن حیاتاف) به رادیو آزادی گفته بود که حیاتاف از حکم دادگاه درباره اخراجش به تاجیکستان بسیار ناراحت بود، چرا که می‌گفت « در وطن با او بدرفتاری و شکنجه» خواهد شد و «بیش از 12 سال زندان» او را تهدید می‌کند.
مصطفی حیاتاف، عضو گروه سیاسی 24
در همین زمینه گفت‌و‌گویی را با آقای نورالدین رضایی، مسئول روابط خارجی گروه سیاسی 24 در باره سرنوشت مصطفی حیاتاف، چگونگی استرداد وی و واکنش‌های احتمالی گروه 24 داشته‌ایم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید.
تسنیم:مصطفی حیاتاف از چه زمانی به گروه 24 ملحق شد و چه نوع فعالیت هایی در این گروه داشت؟
رضایی: ما از سال 2014 در روسیه با مصطفی حیاتاف آشنا شدیم و در همان سال بود که او به گروه 24 پیوست. پس از آن در سال 2016 و به عنوان مسئول بخش اعلانات در شبکه‌های اجتماعی نظیر فیسبوک، توئیتر، آدنا کلاسنیک و موارد دیگر در گروه سیاسی 24 منصوب شد.
تسنیم: ماجرای مهاجرت حیاتاف به اروپا برای رهایی از استرداد احتمالی توسط روسیه به تاجیکستان و دریافت پناهندگی سیاسی توسط او چه بود؟
رضایی: او اولا از طریق اوکراین وارد لهستان شد. در لهستان دو بار در پی درخواست پناهندگی سیاسی، جواب رد گرفت و بعد از آن بود که به آلمان سفر کرد تا در آنجا دوباره درخواست پناهندگی بدهد. اما آلمان بر اساس سازشنامه دوبلین او را دوباره به لهستان باز گرداند (توافق‌نامه دوبلین 3 بر این قاعده استوار است که هر پناهجویی می‌بایست به محض ورود، در همان نخستین کشور عضو اتحادیه اروپا تقاضای پناهندگی بدهد. به این ترتیب، کشورهای دیگر عضو اتحادیه می‌توانند آن پناهجو را به کشور مبدا در اتحادیه اروپا بازگردانند). در اینجا بود که مستقیما او را دستگیر کردند و بردند در یک کمپ بسته. مصطفی حیاتاف برای مدت یک سال و سه ماه در آنجا بود.
تسنیم:در این مدت گروه 24 چه اقداماتی برای رهایی حیاتاف صورت داد؟
رضایی: در این زمان، تلاش زیادی از سوی گروه 24 به ویژه در همکاری با سازمان‌های حقوق بشری، صورت گرفت تا نه تنها او را از آن به اصطلاح «زندان» آزاد کنند، بلکه حیاتاف به عنوان پناهنده سیاسی پذیرفته شود. اما این نتیجه نداد. در مقابل سفارت‌های لهستان در چندین کشور، دفاتر سازمان ملل متحد در کشورها و مقرهای نمایندگی اتحادیه اروپا در برخی شهرها، بعضی اعتراضاتی صورت گرفت و گفت‌و‌گوها در این زمینه زیاد شد.
در نهایت کوشش ما در کنفرانس سالانه حقوق بشر ورشو، در سازمان امنیت و همکاری اروپا بود که من دیگر شخصا و آشکارا این قضیه را مطرح کردم و نمایندگان لهستان هم آنجا وعده دادند که قضیه را حتما پیگیری می‌کنند و اجازه نمی‌دهند که مساله استرداد عملی شود. ولی این صحبت من روز بیستم ماه سپتامبر بود و او را روز بیست و پنجم سپتامبر استرداد کردند.
تسنیم:پس از استرداد چه اتفاقی برای حیاتاف افتاد؟ در این مدت چه اقداماتی صورت دادید؟
رضایی: از روز بیست و پنجم آقای مصطفی حیاتاف، برای مدت 10 روز، یعنی تا 5 اکتبر کاملا ناپدید بود و مقامات لهستان هم هیچ پاسخی به ما نمی‌دادند که او را به کجا استرداد کردند. در نتیجه ما رسما به آن‌ها نامه نوشتیم که او از این تاریخ با ما در ارتباط نیست و این وضعیت ما را نگران کرده است، و خواهش کردیم که به ما بگویند او کجاست. آن‌ها در همین حد پاسخ دادند فقط که گفتند «ما او را اخراجش کردیم» و دیگر جوابی ندادند. تاجیکستان هم در این مدت در این زمینه سکوت کرده بود. بعد از 10 روز خوب همان ویدئوی فیسبوکی منتشر شد.
فکر ما این است که در اینجا یک همکاری، هماهنگی و صحبت‌های پشت پرده بین لهستان و تاجیکستان شده است. لهستان در اینجا کاملا روشن است که حقوق این برادر را همچون حقوق بشر را شکسته است و جان یک انسان را در خطر گذاشته است. این با وجود آن است که دلیل‌های قوی که در دست داشته است. حالا تاجیکستان چه ضمانتی داده، چه گفت و گویی شده و آیا با کفالت رفته، و یا وعده داده‌اند که زندانی نمی‌شود و موارد دیگر، ما اطلاعی نداریم. اما به هرحال آن چه مسلم است این است که این همکاری صورت گرفته.
تسنیم:در این شرایط، گروه سیاسی 24 چه برنامه‌ای برای حیاتاف دارد؟
رضایی: هدف حرکت سیاسی گروه 24 در آینده اول این است که این برادر ما زیر شکنجه، بدرفتاری و تهدید قرار نگیرد و او را زندانی نکنند. دوم، مساله لهستان است؛ چرا که از این به بعد کار ما با لهستان است، نه با تاجیکستان. یعنی لهستان، همان شخص یا نهادی که تصمیم گرفته تا حیاتاف را به تاجیکستان تسلیم کند، یا دیپورت کند، ما با او سر و کار داریم و باید پاسخگو باشد. قضیه الان روی میز دادگاه حقوق بشر اروپا است، که مقر آن در فرانسه می‌باشد. قضیه را مطرح کردیم و به زودی پرونده باز می‌شود و به زودی افرادی که در این قضیه دست داشته باشند، چه شخص و نهاد و یا حتی خود حکومت، ما با آن سر و کار خواهیم داشت.
تسنیم:اخیرا یکی از موضوعات مشابهی که روی داد، مساله شرف‌الدین گدایف بود. وی از روسیه به تاجیکستان استرداد شد، پس از آن او نیز ویدئویی منتشر کرد که در آن از دولت و کشور تمجید می‌شد و در نهایت دیدیم که با پیگیری اروپایی‌ها و دیگر گروه‌های اپوزوسیون، گدایف آزاد شد و به هلند بازگشت. آیا احتمال این که چنین اتفاقی برای حیاتاف هم بیفتد وجود دارد؟
رضایی: خوب از طرف ما تمام تلاش و کوشش‌ها برای آزادی او صورت می‌گیرد، اما احتمال روی دادن چنین اتفاقی ضعیف است. تفاوت اصلی این دو پرونده آن است که شرف‌الدین گدایف پناهندگی هلند را داشت، اما حیاتاف پناهندگی لهستان را ندارد. و این موضوع کار را دشوار می‌کند.
انتهای پیام/
