پاسخ به ابهامات پیرامون دریاچه «سبلان»؛ خبری از عمق بی‌انتها و جانوران غول پیکر نیست + فیلم

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اردبیل، رشته کوه سبلان با ارتفاع 4811 متر یکی از کوه‌های آتشفشان نیمه خاموش محسوب می‌شود که از دره قره سو در شمال غرب اردبیل آغاز شده و تا کوه قوشا داغ اهر ادامه می‌یابد.

به دلیل ویژگی جذاب این کوه به عنوان یکی از کوه‌های آتشفشانی نیمه خاموش همواره اظهار نظرهای فاقد مستندات پیرامون آن شکل گرفته است.

بخش عمده‌ای از این نظرات درخصوص دریاچه بالای قله عنوان می‌شود که به قطر تقریبی 145 و 80 متر است اما تا همین دیروز خبری از عمق دقیق آن نبود و در کتب مختلف به عدد واحدی اشاره نمی‌شد.

این موضوع موجب شده بود در بین برخی عوام از آن به دریاچه با عمق بی‌انتها که به مرکز زمین وصل می‌شود یاد شود و از سویی گفته می‌شد آب‌ این دریاچه از چشمه‌های کف آن تامین می‌شود و موجودات عجیب و غریبی نیز در آن زندگی می‌کنند.

بررسی‌های خبرگزاری تسنیم و صحبت با کارشناسان از اسراری پرده برداشته که می‌تواند پایه تحقیقات بعدی پیرامون سومین قله مرتفع ایران شود. دستاوردهای علمی که برای اولین بار از طریق این خبرگزاری منتشر می‌شود گویای واقعیت‌هایی است که به بسیاری از اظهار نظرهای بی‌اساس خاتمه می‌بخشد.

غواصی از دریاچه و اندازه‌گیری عمق دریاچه

رشته کوه سبلان به دلیل ارتفاع خود و اقلیم منطقه در تمام طول سال پوشیده از برف است. این رشته کوه که کوهنوردان از سختی صعود به آن در مقایسه با سایر ارتفاعات کشور می‌گویند، سه قله اصلی شامل سلطان ساوالان، حرم داغ و کسری دارد.

بر روی مرتفع‌ترین نقطه کوه دریاچه‌ای واقع شده که در تمامی فصول سال آب دارد و در برخی ایام سال آب شیرین آن یخ می‌بندد.

در گذشته محدودیت امکانات موجب شده بود تا افراد ماجراجویی که دل به آب دریاچه می‌زدند آن را فاقد عمق مشخص و گاها با عمق بی‌انتها قلمداد کنند.

این موضوع در ادبیات و فرهنگ عامیانه باورهای عجیب و غریبی را شکل داده بود از جمله اینکه این دریاچه هیچ انسانی را که شنا کند، زنده نخواهد گذاشت.

در کنار این باورهای شکل گرفته، کوهنوردان متعهدی نیز نسبت به اندازه گیری عمق دریاچه حتی با کمترین امکانات اقدام کرده‌اند.

لطیف آدشیرین پور در این خصوص گفت: چندین سال قبل به همراه پدر و برادرم به سبلان صعود کردیم و با قرقره، طنابی را به تدریج وارد آب کردیم که عمق تقریبی اندازه گیری شده 15.5 متر بود.

وی افزود: آن زمان اردبیل بخشی از استان آذربایجان شرقی بود و امکانات ما نیز محدود اما به دلیل علاقه‌ای که به سبلان داشتیم تصمیم گرفتیم با هر امکانی که در اختیار داریم عمق آن را اندازه بگیریم.

آدشیرین پور به یاد دارد که  برای اینکه درست مرکز دریاچه اندازه گیری شود ازدو طرف طناب‌ها در دست گرفته شد و بعد از مشخص کردن مرکز درست در آن نقطه طنابی به داخل دریاچه فرستاده شد.

با این وجود مطالعات صورت گرفته با تجهیزات پیشرفته موجب شد تا حداقل به فرضیه‌های غلط پایان داده شود.

مدرس غواصی مدرسه بین المللی غواصی در پی 3 بار مراجعه به قله سبلان نسبت به غواصی و اندازه‌گیری آن اقدام کرده است.

وحید دانش پرور در این خصوص به خبرنگار تسنیم گفت: ابتدا در سال 94 مراجعه داشتیم اما تجهیزات فنی به میزان کافی به همراه نداشتم. و فیلم برداری از داخل آب انجام نشد.توانستم غواصی کنم و عمق دریاچه را حدود 16 متر اندازه گرفتم؛ در سال 96 مجددا برای اندازه‌گیری عمق صعود کردیم اما مواج بودن دریاچه مانع از اندازه‌گیری عمق آن شد.

وی تصریح کرد: آخرین غواصی در سال جاری و طی هفته‌های اخیر انجام شد که اینبار دو سیستم پیشرفته  عمق‌زنی برای سنجش در اختیار داشتم که توانستیم باز عمق 16 متر را ثبت کنیم.

مدرس غواصی فدراسیون نجات غریق و غواصی و رئیس ایستگاه آتشنشانی کوثر در اردبیل با بیان اینکه در عملیات غواصی کف دریاچه را دیده و مستندات آن با فیلم‌برداری به ثبت رسیده است، گفت: اظهاراتی مانند عمق بی‌انتهای دریاچه به هیچ عنوان صحت ندارد.

دریاچه به شکل قیفی است که با نزولات آسمانی پرشده است

دانش پرور افزود: دریاچه به شکل قیف است و سه ارتفاع 4.10 متر، 10.80 متر و 16 متر به ثبت رسید که نشان می‌دهد در مرکز دریاچه بیشترین عمق آن را شاهد هستیم.

نکته کلیدی اینجا است که سه بار غواصی در 4 سال اخیر نشان می‌دهد عمق دریاچه نیز تغییری نداشته و میزان آب و عمق آن ثابت است.این موضوع نیز وجود چشمه هایی در کف دریاچه را زیرسوال می‌برد.

کارشناس معدن شناسی و زمین شناسی در خصوص نتایج غواصی به عمل آمده از دریاچه تصریح کرد: این نتایج صحیح بوده و مطابق با یافته‌های علمی است.

یوسف وجدانی با بیان اینکه سبلان کوه آتشفشان نیمه خاموش است، گفت: بعد از آخرین آتشفشان و سرد شدن سنگ‌های مذاب شده حفره‌ای در قله شکل گرفته است.

وی تصریح کرد: با 4811 متر ارتفاع به نظر می‌رسد سبلان دومین قله مرتفع کشور است که لازم است مطالعاتی جدی پیرامون آن شکل گیرد.

وجدانی با بیان اینکه آخرین فوران این کوه 10 هزار سال پیش بوده است، افزود: مطالعات نشان می‌دهد این کوه همچنان فعال است و یکی از دلایل فعالیت آن آب‌های گرمی است که در دامنه کوه جاری است.

کارشناس زمین شناسی تصریح کرد: دریاچه سبلان بی‌شک با نزولات آسمانی و برف و باران پرشده و فرضیه وجود چشمه‌هایی در کف و اطراف دریاچه صحیح نیست.

وی افزود: سنگ‌های تشکیل دهنده سبلان از نوع آندسیت با قدمت تقریبی 1.4 تا 5.6 میلیون سال است و مجموعا آتفشفانی بودن آن را تائید می‌کند اما زمان فوران مجدد آن سده‌های متعددی طول می‌کشد.

اثری از گونه‌های جانوری در نوک قله نیست

یکی از فرضیات قابل توجه در خصوص دریاچه سبلان، حیات گونه‌های جانوری و گیاهی ناشناخته است. تا جایی که رنگ سبز دریاچه و دیده نشدن عمق آن به این شائبه‌ها بیشتر دامن زده است.

این در حالی است که کارشناس محیط زیست می‌گوید رنگ سبز به دلیل اسیدی بودن دریاچه است و این موضوع نیز مرتبط به آتشفشانی بودن دریاچه بوده و با توجه به اسیدی بودن آب، امکان حیات گونه‌های جانوری وجود ندارد.

مسعود لاهوت با بیان اینکه هر موجودی باید یک چرخه زیستی داشته باشد و در طبیعت غذای جانور دیگری شده و خود نیز از جانور دیگری تغذیه کند، افزود: چنین وضعیتی در دریاچه سبلان به دلیل محدودیت فضای آن و اسیدیته بالای آب دیده نمی‌شود.

وی با بیان اینکه این احتمال وجود داشت که چرخه حیاتی ایزوله‌ای در دریاچه وجود داشته باشد، افزود: با مطالعات صورت گرفته این فرضیه نیز رد شده است.دریاچه‌های متعددی در دنیا در ارتفاعات بالا حتی در 6 هزار متر واقع شده‌اند اما دریاچه سبلان به دلیل اینکه در قله کوه واقع شده جزو نمونه‌های نادر در طبیعت است.

کارشناس محیط زیست تصریح کرد: به نظر می‌رسد حتی گونه‌های گیاهی نیز در دمای پایین آب دریاچه قادر به حیات و رشد و نمو نباشند.

این اظهارات البته از سوی دانش پرور که دو بار عملا در دریاچه غواصی کرده است، مورد تائید است.

به گفته دانش پرور نه تنها خبری از گونه‌های جانوری و گیاهی نیست بلکه چنانکه در فیلم ضبط شده مشاهده می‌شود کف دریاچه فقط صخره و سنگ است.

وی افزود: قابل توجه اینکه در دریاچه زباله‌های متعددی نیز دیده می‌شود که کوهنوردان به داخل آن پرتاب کرده‌اند اما مجموع مشاهدات ما نشان می‌دهد برخی اظهارات در خصوص حیات گونه خاص جانوری و گیاهی صحت ندارد.

تلاش برای ثبت جهانی سبلان

ساختار سبلان و وجود دریاچه‌ای درست در قله آن موجب شده تا این کوه شگفت‌انگیز به عنوان یکی از جاذبه‌های شاخص جهان شناخته شود.

سالانه هزاران کوهنورد عزم صعود به قله سبلان و دیدن دریاچه آن را می‌کنند تا بعد از 4811 متر کوهنوردی برای یک لحظه زیبایی این دریاچه فریبنده را تماشا کنند.

علاوه بر این در دامنه سبلان پوشش‌های گیاهی متنوع و گونه‌های جانوری متعددی حیات دارند. وجود بیش از 100 چشمه آب گرم در دامنه سبلان که به ویژه در شهرهای سرعین، مشگین شهر و نیر دیده می‌شود، گویای زیبایی کم نظیر این قله باشکوه است که از آن به عقابی بال افراشته یاد می‌شود.

موضوع ثبت جهانی سبلان سال‌ها است از سوی کارشناسان و علاقه‌مندان مطرح شده اما طی ماه‌های اخیر مشخص شد که مطالعات خاصی تاکنون صورت نگرفته است.

مدیرکل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان اردبیل گفت: به منظور مطالعه جامع و ممانعت از فرصت سوزی کارگروه های ویژه شکل گرفته و اساتید، کارشناسان و چهره‌های متخصص جهت مطالعه دعوت شده‌اند.

نادر فلاحی با بیان اینکه تنها اثر ثبت جهانی اردبیل، مجموعه جهانی بقعه شیخ صفی الدین اردبیلی است، افزود: در نظر داریم طی سال‌های آینده ثبت جهانی سبلان را با جدیت عملیاتی کنیم.

چشمه‌های آبگرم سبلان که مامنی برای مسافران خسته است، نشان می‌دهد حیات این کوه تداوم داشته و فعالیت آن متوقف نشده است.اما سبلان از ضعف مطالعات رنج می‌برد. مطالعاتی که می‌توانست دهه‌ها قبل انجام شده و این کوه کم نظیر را در فهرست جاذبه‌های جهانی قرار دهد.

گزارش از ونوس بهنود

انتهای پیام/ش