به گزارش گروه بینالملل خبرگزاری تسنیم، انتقال قدرت در قزاقستان اگرچه یک فرایند به اتمام رسیده و سناریویی موفق از سوی نورسلطان نظربایف، سیاستمدار باتجربه قزاق در نظر گرفته میشود، اما به نظر میرسد ابعاد و پیامدهای آن همچنان در حال ظهور است. مهمترین ابهامات پیشرو در خصوص میزان بسط و نفوذ قدرت میان رئیسجمهور سابق، نخستین رئیسجمهور، رئیس شورای امنیت و رهبر ملت، یعنی نورسلطان نظربایف، با رئیسجمهوری جدید، قاسم ژومارت توکایف است. نام، جایگاه، تجربه و به ویژه قدرت موسع نظربایف به نظر میرسد که فضا را برای توکایف تنگتر کرده است.
این در حالی است که انتظار میرفت ساختار چیده شده در فضای سیاسی قزاقستان که متضمن کاهش قدرت رئیسجمهور و افزایش قدرت رئیس شورای امنیت بود، در کنار دسترسی نظربایف و خانوادهاش به زیرساختهای اقتصادی کشور، و به ویژه رهبری وی در حزب حاکم نوراوتان، تثبیت شده و اختیارات بیشتری را برای توکایف، حداقل به منظور ارائه یک سیاست متفاوتتر شاهد باشیم. با این حال روند رشد قدرت و نفوذ رئیس شورای امنیت و کاهش اختیارات و قدرت رئیسجمهور همچنان ادامه دارد.
در آخرین اقدام نظربایف، وی روز گذشته حکم جدیدی را به امضا رساند که بیش از بسط قدرت و نفوذ خود، اختیارات توکایف را محدود میکرد. بر این اساس از این پس رئیسجمهور میبایست تاییدیه نهایی را در خصوص انتصاب برخی وزرا از رئیس شورای امنیت بگیرد. بر این اساس، رئیس شورای امنیت کشور تمام وزرای کابینه به جز وزرای دفاع، کشور و امور خارجه را میبایست پیش از انتصاب تایید کند. البته گفته میشود پیرامون سه وزیر مذکور نیز علیرغم عدم نیاز به تایید شورای امنیت، هماهنگی و مشورت با شورای امنیت مورد انتظار است. قانون جدید همچنین تصریح میکند که انتصاب دیگر مقامات دولتی نظیر روسای آژانسها و دیگر نهادهای زیرمجموعه رئیسجمهور نیز مستلزم موافقت رئیس شورای امنیت است. این سند به امضای شخص رئیسجمهور، یعنی توکایف نیز رسیده است.
امضای این حکم از سوی نظربایف تحلیلها و برآوردهای متعدد و گوناگونی را در فضای سیاسی قزاقستان پدید آورده است. برخی دیدگاهها این اقدام نظربایف را تداوم و تکامل سناریوی انتقال قدرت وی برای فراهم آوردن شرایط به منظور ریاستجمهوری یکی از فرزندانش، به ویژه دریغه، دختر بزرگش که اکنون رئیس مجلس سنا است، در نظر میگیرند. از سوی دیگر اما دیدگاههایی معتقدند شکافهای اخیر به وجود امده میان توکایف و نظربایف در پارهای از مسائل سیاست داخلی و خارجی، موجب افزایش بیاعتمادی میان روسای جمهور سابق و فعلی شده و این اقدام پاسخی به این بیاعتمادی محسوب میشود.
این در حالی است که بریک کورمانگالی، سخنگوی رئیسجمهوری قزاقستان (توکایف) در یک پست در صفحه شخصیاش در فیسبوک نوشته است که حکم جدید اختیارات نظربایف را افزایش میدهد. وی در این باره اظهار میدارد: «این سند موجب بروز دیدگاهها و تفاسیر متعددی در رسانهها شده است. از دیدگاه من، این یک حکم استاندارد برای رئیسجمهور است. امضای آن متضمن افزوده شدت یک قانون به شورای امنیت است که در جولای 2018 تصویب شده است».
وی همچنین تصریح میکند که قانون جدید پیرامون اختیارات شورای امنیت قدرت و اختیارات این ساختار تجمیعی را که توسط نظربایف به صورت مادامالعمر رهبری میشود، تقویت میکند. با این حال کورمانگالی اضافه میکند که این سند «مانع از انجام وظایف رئیسجمهور برای اتخاذ تصمیمات مستقل در مسائل مربوط به کارکنان (دولت) نمیشود».
در همین حال، این اقدام میتواند موجب افزایش انتقادات نسبت به توکایف و ساختار سیاسی قزاقستان شود. انتقاداتی که طی ماههای اخیر در قالب اعتراضات و تظاهرات بروز و ظهور یافته است. معترضین عمدتا خواهان تغییر در ساختار توزیع قدرت در این کشور هستند. برخی انتقادات نیز نسبت به توکایف در خصوص تداوم روندهای پیشین و عدم تغییر رویهها، با انتقال قدرت است. محدود شدن اختیارات وی تا سطح انتخاب اعضای کابینه و مقامات دولتی، میتواند این انتقادات را بیش از پیش افزایش داده و موجب کاهش محبوبیت وی شود. این مساله به ویژه با توجه به نزدیک شدن به موعد انتخابات پارلمانی میتواند بسیار حائز اهمیت باشد.
در همین حال اما خبرگزاری دولتی کازاینفورم با انتشار خبری ادعا کرده حدود 75 درصد مردم به رئیسجمهور این کشور اعتماد دارند. بنا بر گزارش این خبرگزاری، مرکز تحقیقات علوم اجتماعی موسسه «همگرایی اوراسیایی» در نتیجه یک نظرسنجی گسترده از میان مردم، به این نتیجه دست یافته که 74.9 درصد مردم قزاقستان نسبت به توکایف اعتماد دارند. این نظرسنجی از 14 مرکز منطقهای و روستایی و 3 شهر از جمله نورسلطان، آلماتی و شیمکنت گرفته شده است. در این نظرسنجی همچنین عنوان شده که 70.3 درصد از مردم از رئیسجمهور حمایت کرده و بیش از 70 درصد نیز بر این عقیدهاند که ابتکارهای توکایف موجب ارتقاء رفاه و توسعه قزاقستان میشود.
انتشار این نظرسنجی در حالی است که به عقیده بسیاری از تحلیلگران، تنها راه مقابله توکایف با این روند از سوی نظرباف، و اعمال اصلاحات واقعی در قزاقستان، افزایش محبوبیت خود، و در حقیقت بسط و توسعه پایگاههایش در افکار عمومی به منظور موازنه با ساختارهای سنتی قدرت نظربایف است.
در همین حال نظربایف اما به ژاپن سفر کرده است. این سفر وی به توکیو با دعوت رسمی دولت ژاپن به منظور شرکت در مراسم تاجگذاری پادشاهی این کشور ناروهیتو در روز 22 اکتبر (امروز) صورت میگیرد. نظربایف قرار است چند دیدار نیز در این سفر صورت دهد. سفر نظربایف به توکیو در حالی صورت میگیرد که از میان کشورهای آسیای مرکزی، روسای جمهور قرقیزستان و ترکمنستان در آن شرکت کردهاند.
انتهای پیام/