مصاحبه| سپهبد سابق ارتش هند: در کشمیر حکومت نظامی نداریم/ مسئله کشمیر سیاسی و تاریخی است+فیلم

«سپهبد سید عطا حسنین» (Lieutenant General Syed Ata Hasnain)، ژنرال بازنشسته ارتش هند است. آخرین سمت وی دبیر نظامی ستاد فرماندهی ارتش هند بوده است. حسنین سابقه فرماندهی نیروهای ارتش هند در ایالت جامو و کشمیر را نیز در کارنامه خود دارد.

سپهبد حسنین می‌گوید این نخستین سفر وی به ایران است اما پدرش که او هم افسر ارتش هند بوده 51 سال قبل (1968) به ایران سفر کرده بود. به‌گفته این ژنرال بازنشسته ارتش هند، حسنین یک پسوند «رضوی» هم در نام خانوادگی خود دارد و از شیعیان هند محسوب می‌شود.

حسنین درباره آرزوی سفرش به ایران گفت: «سال‌ها بود که آرزوی سفر به ایران را داشتم که نهایتاً خداوند این فرصت را به من عنایت کرد و باید بگویم تمام مسلمانان هند از لحاظ فرهنگی نگاهشان به ایران است.»

وی در سال 2018 به ریاست دانشگاه مرکزی کشمیر منصوب گردید و با چندین اندیشکده مطرح هند از جمله بنیاد بین‌المللی ویوکاناندا و Delhi Policy Group همکاری داشته و عضو هیئت مدیره مؤسسه پژوهش‌های جنگ و صلح هند (IPCS) نیز هست. مقالات حسنین در روزنامه‌های مطرح هند از جمله The Times of India و The Indian Express به چاپ می‌رسد. او اخیراً از طرف مؤسسه پژوهشی India Foundation و به‌دعوت وزارت امور خارجه کشورمان به ایران سفر کرده بود.

متن مصاحبه خبرگزاری تسنیم با سپهبد حسنین را در زیر می‌خوانید:

تسنیم: مطلع شدیم به‌دعوت وزارت امور خارجه جمهوری اسلامی ایران به ایران تشریف آوردید، هدفتان از سفر به ایران چه بود؟

سپهبد حسنین: ما دوستی با ایران را دنبال می‌کنیم زیرا روابط تمدنی و تاریخی با کشور ایران داریم و همیشه بهترین روابط را با ایران داشته‌ایم که باید این مناسبات را دنبال کنیم تا به یک درک راهبردی از یکدیگر برسیم و همچنین در زمینه اقتصادی و روابط مردم با مردم همکاری کنیم. من از طرف اندیشکده مهمی از هند به‌دعوت یکی از مهمترین اندیشکده‌های ایران به تهران آمده‌ام و به‌دنبال این هستیم که این روابط را از طریق چنین گفتگوهایی با قدرت پیگیری کنیم.

تسنیم: روابط دوجانبه ایران و هند را در حال حاضر چگونه ارزیابی می‌کنید، با توجه به اینکه شما یکی از مقامات بلندپایه نظامی ارتش هند بودید آیا این سفر در راستای روابط و یا همکاری‌های نظامی در‌ آینده می‌تواند ارزیابی شود؟

سپهبد حسنین: سؤال بسیار خوبی پرسیدید. همان‌طور که گفتم هند و ایران روابط تاریخی و تمدنی بسیار خوبی، به‌خصوص بعد از انقلاب اسلامی ایران، دارند که باید تلاش کرد این دو کشور بیشتر به یکدیگر نزدیک شوند و این روابط تبدیل به روابط اقتصادی، مردم با مردم و منجر به درک راهبردی دو کشور از هم شود، خصوصاً بعد از سفر نخست وزیر هند به ایران در سال 2016 سطح این روابط بسیار ارتقا پیدا کرد. اما متأسفانه تحریم‌هایی علیه ایران اعمال شد که این تحریم‌ها باعث بروز برخی محدودیت‌ها برای هند شد و ما نتوانستیم آنطور که می‌خواهیم روابط با ایران را به‌پیش ببریم. اما مطمئناً با همکاری با یکدیگر می‌توانیم بر این تحریم‌ها فائق آییم.

تأکید می‌کنم که در هند شیعیان زیادی زندگی می‌کنند. حدود 25 میلیون نفر شیعه در هند هستند که دومین یا سومین جمعیت بزرگ شیعیان در دنیا حساب می‌شوند و آنها در یکی از امن‌ترین کشورهای جهان زندگی می‌کنند و هند همه ادیان و مذاهب را به‌رسمیت می‌شناسد.

سؤال: به تحریم‌های یکجانبه آمریکا علیه ایران اشاره کردید، این تحریم‌ها را چگونه ارزیابی می‌کنید؟ آیا این تحریم‌ها می‌تواند کشورهای تحت تحریم را به آن موضعی که آمریکا خواستار آن هست نزدیک کند؟

سپهبد حسنین: به‌نظر من تحریم‌ها علیه هر کشوری اعمال بشوند بسیار غیرمنصفانه هستند. ممکن است شما از نظر سیاسی و یا استراتژیکی با کشوری اختلاف داشته باشید اما درست نیست که مردم آن کشور را تنبیه کنید. با توجه به سابقه تاریخی و تمدنی ایران، انتظارم این است که به‌زودی ایران تحت رهبری کشور بر این تحریم‌ها فائق خواهد آمد. مشاهدات من از خیابان‌های تهران حس کشوری را که تحت تحریم است منتقل نمی‌کند. امیدوارم برجام به وضعیت سابق خود برگشته و ایران هم مجدداً به سیر اصلی تحولات در جامعه جهانی بازگردد.

سؤال: وضعیت بندر چابهار چه پیشرفتی داشته و هند چقدر از این طریق توانسته صادرات انجام بدهد؟

سپهبد حسنین: چابهار برای هند از نظر ژئواستراتژیکی یک بندر بسیار مهم است به‌خاطر اینکه در 30 سال گذشته هند به‌دنبال دسترسی به کشورهای آسیای میانه، افغانستان، اروپا و روسیه از طریق کریدور شمال به جنوب بوده است. توافق بسیار مهمی توسط ایران، افغانستان و هند امضا شد و نخست وزیر هند در سال 2016 برای امضای این قرارداد به ایران آمدند و اولین محموله غله از هند از طریق چابهار به کابل فرستاده شد. هنوز هم چابهار بسیار برای ما مهم است ولی تحریم‌ها یک مقدار مسئله‌ساز شده و با اینکه این بندر در لیست تحریم‌های آمریکا نیست ولی به‌خاطر تحریم یک سری مسائل بانکی و مالی به‌وجود آمده که مطمئن هستم ما بر آنها فائق خواهیم آمد. مجدداً تکرار می‌کنم که چابهار از نظر اقتصادی و راهبردی برای هند از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است.

سؤال: اجازه بدهید برویم سراغ مسئله‌ای که طی سه ماه اخیر بسیار جنجالی بوده و باعث افزایش نگرانی شده و آن موضوع کشمیر است. «جواهر لعل نهرو» اولین نخست وزیر هند در خصوص کشمیر تأکید کرده بودند که "ما به یک همه‌پرسی آزاد در این منطقه متعهد هستیم". به‌نظر شما به‌چه‌دلیل دولت هند تا به حال برگزاری چنین همه‌پرسی را به تعویق انداخته و متوقف کرده است؟

سپهبد حسنین: ابتدا باید بگویم من به‌مدت دو و نیم سال فرمانده ارتش هند در کشمیر بودم و قبل از آن هم 20 سال در آن منطقه خدمت کردم. درک جامعه جهانی از مسئله کشمیر بسیار ضعیف است. درباره همه‌پرسی در کشمیر باید بگویم این موضوع در قطعنامه 47 سازمان ملل در سال 1948 مطرح شد که براساس‌ آن رفراندوم وقتی برگزار می‌شود که سربازان کشوری که به آن منطقه تجاوز کردند به‌طور کامل از آنجا خارج شوند و هند هم حضور نظامی خودش را به یک حضور حداقلی کاهش دهد. از دید ما سربازان پاکستان که طی سال‌های 1947 و 48 به آن منطقه تجاوز کردند هنوز از‌ آن منطقه خارج نشده‌اند و 70 سال از آن زمان می‌گذرد و پاکستان سعی کرده از طریق اعمال قدرت نظامی گفتمان حاکم بر این موضوع را تغییر دهد و الآن دیگر مسئله رفراندوم برای هند مطرح نیست زیرا هم گذشت زمان را داشتیم و هم اینکه هند تصمیم گرفته که گفتمان و مسئله روز کشمیر را خودش رقم بزند چون کشمیر از نظر قانونی متعلق به هند و بخش جدایی‌ناپذیر این کشور است.

سؤال: امروز دقیقاً 80 روز از حبس خانگی و حکومت نظامی در کشمیر می‌گذرد و مردم این منطقه که به‌سختی راهی کربلا برای ایام عاشورا و زیارت اربعین شده بودند در گفت‌وگو با تسنیم هم این موضوع را تأیید کردند، به‌نظر شما تا چه‌زمانی این حکومت نظامی ادامه خواهد داشت؟

سپهبد حسنین: ابتدا بگذارید بخشی از سؤال شما را اصلاح کنم. ما در کشمیر حکومت نظامی نداریم؛ در ماه دسامبر سال 2018 انتخابات محلی در کشمیر برگزار شد و هند قصد دارد در ماه آینده انتخاباتی که سطح آن از انتخابات محلی بالاتر است برگزار کند و در ایالتی که توانسته انتخابات موفقی را برگزار کند چیزی به نام حکومت نظامی نمی‌شود اعمال کرد.

باید بگویم که وضعیت کشمیر در 30 سال گذشته غیرعادی بوده؛ دلیل آن هم این است که پاکستان با استفاده از تروریست‌هایی که از افغانستان و پاکستان آمدند و دامن زدن به تروریسم محلی در منطقه کشمیر یک جنگ نیابتی علیه هند به‌راه انداخته و در آن منطقه به اعمال خشونت علیه هر چیزی که مربوط به هند است دست زده است. در هر کجای دنیا وقتی دولتی با تروریسم مواجه می‌شود چگونه پاسخ می‌دهد؟ در ایران، عراق یا هر کشور دیگر دولت از خودش دفاع می‌کند تا تروریست‌ها نتوانند به اهداف خود برسند.

از چند ماه پیش موادی را که در قانون اساسی کشورمان وجود داشت لغو کردیم. این مواد باعث می‌شد یک تلقی خودمختاری در کشمیر به‌وجود بیاید و پاکستان از آن مواد قانونی برای دامن زدن به جدایی‌طلبی در کشمیر استفاده می‌کرد. با این اقدامی که انجام شد هند سعی کرد که جامو و کشمیر را به بدنه اصلی هند برگرداند. مردم در ابتدا واکنش منفی داشتند. حرف شما را  قبول دارم که هنوز بعد از 80 روز آزادی به‌طور کامل در آن منطقه برقرار نشده و مشکلاتی از نظر اتصالات مخابراتی موبایل و اینترنت وجود دارد و شما درست می‌گویید که مردم برای رفتن به کربلا و یا برای رفتن به مکه برای اعمال حج مشکل داشتند. اما این مشکلات عمدتاً اداری و به‌دلیل اختلالات ارتباطی بود و امیدواریم در سال آینده با تلاش مضاعفی که صورت می‌گیرد مردم بتوانند با راحتی و آزادی به مناسک دینی خود بپردازند.

سؤال: به لغو آن دو قانون اشاره کردید (370 و 35a) که دولت هند آن را در کشمیر لغو کرده است. این تصور و استنباط وجود دارد که دولت هند این کار را برای به اقلیت کشاندن مسلمانان آن منطقه انجام داده است. این شرایط را ما در فلسطین هم می‌توانیم مشاهده کنیم که همچنین اتفاقی آنجا افتاد و مردم فلسطین اعتراض کردند چرا که آنها طبق آن قانون به اقلیت کشانده می‌شدند.

سپهبد حسنین: سؤال جالبی پرسیدید که من باید این موضوع را برای مخاطبان شما روشن کنم. در هند 190 میلیون مسلمان زندگی می‌کند که حدود شش میلیون نفر از آنها در کشمیر هستند و مسلمانان بزرگترین اقلیت مذهبی هند هستند. مسئله‌ای که درچند ماه گذشته در کشمیر به‌وجود آمد مسئله اسلام و مسلمانان و مربوط به مذهب و دین نبود بلکه مسئله‌ای سیاسی با یک سابقه تاریخی بود. در 1947 حاکم وقت کشمیر مردد بود به پاکستان بپیوندد یا به هند که پاکستان ناگهان تصمیم گرفت که کشمیر بخشی از آن کشور باشد که این اصلاً لازم نبود و حتی در برنامه انگلیسی‌ها هم همچنین چیزی دیده نمی‌شد. مسئله‌ای که در کشمیر داریم دخالت پاکستان در مسئله داخلی هند است. ماده 370 قانون اساسی هند وضعیت ویژه‌ای را به جامو و کشمیر می‌داد.

در کشمیر تنها مسلمانان زندگی نمی‌کنند بلکه هندو ها، بودایی‌ها و سیک‌ها هم در آنجا ساکن هستند. این ماده قانونی این تصور را ایجاد می‌کرد که کشمیر جدا از بقیه هند است و به آن ایالت اجازه می‌داد برای خودش قوانین و سطحی از خودمختاری را داشته باشد. همچنین ماده A35 این اجازه را می‌داد که آنها انتخاب کنند چه‌کسی شهروند این ایالت هست و چه‌کسی نیست و ما حس کردیم که بعد از این سال‌ها و این سابقه‌ای که توضیح دادم لازم است ما جامو و کشمیر را با کل هند یکپارچه کنیم. این مواد قانونی شائبه جدایی این ایالت از هند را ایجاد کرده بود و باید بگویم که به‌خلاف وضعیتی که در فلسطین وجود دارد در هند همه مذاهب با جامعه و جریان اصلی آن یک‌پارچه شده‌اند.

سؤال: توضیح می‌دهید که چرا دولت هند اجازه حضور خبرنگاران خارجی و بی‌طرف را به کشمیر نمی‌دهد. این عدم اجازه حتی در زمان اوج‌گیری این تنش‌ها خیلی بیشتر هم دیده شده است، یکی از نمونه‌های آن را در عدم صدور مجوز سفر برای سناتور آمریکایی «کریس وان هولن» شاهد بودیم که دولت هند اجازه نداد برای دیدن آن منطقه به آنجا برود.

سپهبد حسنین: من با سناتور هولن یک دیدار خصوصی داشتم و راجع به این مسائل با هم صحبت کردیم. چیزی که باید بگویم این است که وضعیت امنیتی در کشمیر عادی نبوده و با چالش همراه است. در این منطقه خشونت اتفاق افتاده و بسیاری از افراد کشته شده‌اند. حتی نیروهای امنیتی و پلیس هند هم میان قربانیان بوده‌اند و ما سعی می‌کنیم آرامش را مجدداً در این منطقه برقرار کنیم. انتظار این را هم داشتیم که واکنش اولیه به این تصمیمات هند از طرف مردم آن منطقه و همچنین پاکستان منفی باشد. این موضوع قابل پیش‌بینی بود که موافقین و مخالفینی باشند و یک مقاومتی در ابتدا وجود داشته باشد.

پس با وجود این چالش‌های امنیتی درست نیست که این منطقه را فعلاً باز کنیم و اجازه بدهیم که افراد با آزادی به آنجا سفر کنند. اما در گذشته هیئت‌های خارجی، ان‌جی‌اوها، مقامات سازمان ملل و دیگر افراد به‌راحتی از کشمیر بازدید کردند و با کمی صبر و عادی شدن وضعیت امنیتی در کشمیر مجدداً شاهد این خواهیم بود که این منطقه به‌روی افرادی که می‌خواهند به آنجا سفر کنند باز خواهد شد.

سؤال: با پاسخ شما موافق هستم اما فکر نمی‌کنید عدم حضور خبرنگاران علاوه بر قطع اینترنت و وسایل مخابراتی این شائبه را به‌وجود بیاورد که دولت هند یک سرکوبگری را در آنجا رقم می‌زند، با توجه به اینکه مردم کشمیر هیچ دسترسی‌ای ندارند که خواسته‌های خودشان را به جهانیان برسانند؟

سپهبد حسنین: با توجه به این حقیقت که این یک مسئله 70ساله است، 80 روز برای اینکه بخواهیم راجع به آن قضاوت کنیم بسیار ناچیز است. اما در همین 80 روز هم شاهد بودید که وضعیت بهتر شده است چون در کشمیر ما چنین آشوب‌هایی را در سال‌های گذشته و در 2016، 2009 و 2008 و سالهای دیگر داشتیم و هر بار افراد زیادی کشته می‌شدند. اما این بار چون نیروهای امنیتی هند در منطقه حضور مستمر داشتند و دسترسی‌های مردم به وسایل مخابراتی مقداری محدود شد این اتفاق نیفتاد.

ما شاهد بودیم که در کشورهای دیگری در منطقه که آشوب اتفاق افتاد مثلاً در سوریه و جاهای دیگر رسانه‌های اجتماعی نقش منفی بازی کردند و ما نمی‌خواهیم این اتفاق در کشمیر هم بیفتد. الآن خطوط تلفن عادی و موبایل وصل هست و محدودیتی که وجود دارد در زمینه اینترنت موبایل هست که یک مقداری مشکل‌ساز هست زیرا پاکستان از آن برای ایجاد جنگ روانی و اطلاعاتی علیه هند استفاده می‌کند، اما به‌محض اینکه مطمئن شویم که این اتفاق دیگر نمی‌افتد حتماً اینترنت موبایل هم باز خواهد شد و برای استقرار صلح دائم به‌نظر من باید قبول کنیم که یک مقدار از آزادی‌های خودمان صرف‌نظر کنیم و این ازخودگذشتگی را داشته باشیم.

سؤال: به کشته‌شدن مردم در آن منطقه در تنش‌ها و درگیری‌های صورت‌گرفته اشاره کردید؛ طبق‌ آماری که نشریه «تایم آو ایندیا» منتشر کرده طی یک سال اخیر 104 نظامی هندی در منطقه کشمیر خودکشی کردند، به‌نظرتان چرا آمار خودکشی نظامیان هندی در این منطقه افزایش پیدا کرده است؟

سپهبد حسنین: ابتدا بگویم که هند از نظر آزادی رسانه‌ها یکی از بهترین کشورهای جهان است و روزنامه‌ای که شما اسم بردید می‌تواند هر مطلبی را چاپ کند و در مورد صحت آن باید بررسی بیشتری انجام شود. اما خود من وقتی در کشمیر فرمانده بودم شاهد برخی از این موارد خودکشی بودم که در تمام ارتش‌های جهان اتفاق می‌افتد. نوعی اختلال روانی به‌نام اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) وجود دارد که باعث می‌شود سربازان در حال خدمت و یا بعد از‌ آن به مشکلات روانی دچار شوند، مثلاً مدت خدمت نیروهای آمریکایی در افغانستان 6 ماه است اما در کشمیر و هند سربازان ما 2.5 سال تحت شرایط استرس‌زا و چالش‌برانگیز خدمت می‌کنند.

آن چیزی که مهم است بدانیم این است که در اغلب موارد خودکشی ارتباطی به خدمت نظامی ندارد بلکه به عواملی در شهر محل زندگی سرباز برمی‌گردد، مثلاً بسیاری از سربازان ما از مناطق روستایی می‌آیند و در ارتش خدمت می‌کنند و خراب شدن محصول به‌خاطر شرایط بد آب‌وهوایی می‌تواند به‌روی آنها تأثیر منفی بگذارد. می‌خواهم تأکید کنم خودکشی‌هایی که شما گفتید الزاماً به کار رسمی و فعالیتی که آنها در ارتش هند انجام می‌دهند ارتباطی پیدا نمی‌کند.

سؤال: جناب سپهبد، از شما تشکر می‌کنم که با شکیبایی به سؤالات ما در خبرگزاری تسنیمپاسخ دادید، آرزوی سلامتی و توفیق برای شما دارم.

سپهبد حسنین: من هم از شما و خبرگزاری تسنیم به‌خاطر این فرصتی که در اختیار من قرار دادید تشکر می‌کنم و برای شما و مردم ایران بهترین‌ها را آرزو می‌کنم.

انتهای پیام/+