عدم تخصیص حق‌آبه زیست محیطی مهم‌ترین علت خشکی تالاب گاوخونی است

به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، تالاب گاوخونی منطقه‌ای به وسعت 476 کیلومتر مربع در 167 کیلومتری جنوب شرق اصفهان و در 30 کیلومتری شهرستان ورزنه قرار دارد که بخش بزرگی از آن در اصفهان و مابقی در یزد است، این تالاب در سال 1354 در کنوانسیون رامسر به ثبت رسید و نام آن در فهرست تالاب‌های بین‌المللی قرار گرفت.

این تالاب که در گذشته پناهگاهی برای پرندگان مهاجر و زیستگاه گونه‌های مختلف بود از سال 1378 کم آب شد و روند خشک شدن آن به‌صورت تدریجی اما مستمر ادامه پیدا کرد و امسال نیز پس از چندین سال و به دنبال جاری شدن آب در زاینده‌رود پس از بارندگی‌های بهاری، بار دیگر این تالاب مرطوب شد.

با جریان یافتن دوباره آب در زاینده‌رود و همچنین بارش‌های بهار امسال که منجر به سیلاب در ورزنه و طغیان این رودخانه شد، آب پس از حدود 14 سال بار دیگر به تالاب گاوخونی رسید.

معاون نظارت و پایش اداره کل حفاظت محیط زیست استان اصفهان درباره ورود آب به این تالاب در هفته‌های اخیر، به  تسنیم گفت: از اوایل 6 ماه آبی جدید تا بیستم مهرماه سال جاری 2 میلیون و 241 هزار متر مکعب آب به تالاب گاوخونی رسیده که این مقدار از یازدهم مهرماه، آبی با حجم حدود 14 متر مکعب بر ثانیه را به همراه پساب کشاورزی با خود به تالاب برده است.

حسین اکبری بیان کرد: از هفدهم مهرماه آب رهاسازی شده از سد رودشتین با دبی 3.4 مترمکعب به سمت تالاب گاوخونی درحال روانه شدن است که در بالاترین حجم خود به 5.25 متر مکعب در ثانیه رسید، اما باتوجه اینکه در روزهای نوزدهم و بیستم مهر این روند کاهش یافته، این ماه حجم آب ورودی به 4.37 مترمکعب بر ثانیه رسید.

با توجه به اینکه رودخانه زاینده‌رود از وسط شهر اصفهان عبور می‌کند و پس از آن هم از میان زمین‌های کشاورزی شرق می‌گذرد اگر آبی هم جاری شود به گاوخونی نمی‌رسد.

حال این سئوال مطرح است که دلیل این خشکی چیست؟ رئیس سازمان حفاظت محیط زیست  در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: مصرف آب زاینده‌رود به‌قدری بالا رفته که زاینده‌رود دیگر زاینده نیست و یک‌بارمصرف شده است، آبی وارد زاینده‌رود نمی‌شود که به تالاب گاوخونی برسد، احیای تالاب جزء سیاست‌های نخست ماست و پس از آب شرب بالاترین سیاست آبی کشور آب‌های زیست‌محیطی است.

تاثیرات زیست محیطی خشکی گاوخونی

اسماعیل کهرم فعال محیط زیست نیز با انتقاد از بی‌توجهی به این منابع طبیعی گفت: این تغییراتی که در دبی آب رودخانه زاینده‌رود پیش آمد، سبب شد که تالاب گاوخونی تا حدود زیادی خشک شود و  یکی از خصوصیات خود را که جنگل‌های «گز» بود از دست بدهد که همین عامل مانع از تخریب آب و خاک و همچنین سبب مصون ماندن پرندگان از سرمای هوا می‌شد.

وی ادامه داد: متأسفانه با هر بار باز و بسته شدن آب زاینده‌رود تالاب گاوخونی مقدار زیادی از خصوصیات خودش را از دست داده است، این تالاب استراحت‌گاهی برای پرندگان مهاجر از شمال ایران و نواحی سیبری بود تا پس از گذراندن فصل سرما در آنجا به‌سمت محل زندگی خود بروند اما دیگر زیست‌بوم آن‌ها از بین رفته بود.

کهرم تصریح کرد: خشک شدن تالاب سبب شد که پرندگان مهاجر پس از گذراندن سفری طولانی و مواجه شدن با بی‌آبی آن برای طی کردن سرما با دادن تلفات سنگین جان خود را از دست بدهند بنابراین نباید از اهمیت تالاب گاوخونی برای محیط‌ زیست غافل ماند.

آب برای دومین بار به تالاب رسید اما...

حال با گذشت چندماه، سرانجام بخشی از وعده‌ای که برای احیای تالاب گاوخونی داده شده بود محقق گشت و آب برای دومین بار در سال جاری به تالاب گاوخونی رسیده است اما آن‌گونه که شایسته بود به تصمیمات انجام گرفته عمل نشد.

رئیس مجمع نمایندگان استان اصفهان درباره وعده‌هایی که برای احیای تالاب داده شده بود،گفت: انتظار داشتیم ستاد احیاء زاینده‌رود و تالاب گاوخونی همانند فعالیت ستاد احیاء دریاچه ارومیه باشد اما دولت آن‌طور که مدنظر ما بود اقدام نکرد.

حجت‌الاسلام سید ناصر موسوی لارگانی درباره عملی شدن وعده‌های دولت در زمینه آب اصفهان پس از استعفای دسته‌جمعی نمایندگان استان اظهار داشت: ما اگر بگوییم وعده‌ها عملی شده یا نشده است، در هر دو حق مطلب را ادا نکرده‌ایم چراکه درخواست‌های ما بسیار اهمیت داشتند.

مصوباتی که جایگاه قانونی دارد مخدوش نشود

رئیس شورای شهر اصفهان نیز گفت: با توجه به قوانین کنوانسیون رامسر که تالاب بین المللی گاوخونی عضو آن هست بنده یقین دارم که دولت جمهوری اسلامی هم به این مسئله اعتقاد دارد که باید به قوانین آن عمل کرد و همواره مراقب بود که مصوباتی که جایگاه قانونی دارد مخدوش نشود.

علیرضا نصر اصفهانی درخصوص اهمیت تالاب گاوخونی بیان کرد: تالاب گاوخونی به دلیل اهمیت زیست‌گاهی که دارد ملزم به تامین حق‌آبه آن هستیم و اگر در تالاب گاوخونی آب وجود داشته باشد آب در قنات آن‌ها به حرکت در می‌آید که این موضوع نشان دهنده اهمیت آب برای تالاب و سفره‌های آب زیرزمینی است.

نصر اصفهانی ادامه داد: مهم‌ترین امر وجود آب در تالاب گاوخونی بحث زیست محیطی آن و بحث مهاجرت پرندگان است که بارها شاهد آن بودیم به همین دلیل زمانی که شیخ بهایی آب اصفهان را توزیع کرده است یک سهم آبه‌ای را برای تالاب قرار داده است.

به گفته کارشناسان تخصیص ندادن حقابه زیست محیطی مهم‌ترین علت خشک شدن تالاب بین‌المللی گاوخونی است که به استناد قانون و ضوابط تقسیم‌بندی سهمیه‌های آب، بعد از شرب اولویت دوم تأمین ‌حقابه‌های زیست محیطی است. همچنین بیشتر مشکلات تالاب گاوخونی مربوط به کل حوضه آبریز است که انتظار می‌رود مسئولان مربوطه با اهمیت دادن بیشتر به این موضوع در جهت یاری رساندن به این زیست‌گاه بین المللی بر آیند.

انتهای پیام/ز