یادداشت| برنده و بازنده اصلی اعتراضات «فضل الرحمان» کیست?

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، «حسام کیان مقدم» با ارسال یادداشتی نوشت: اعتراضاتی که «فضل الرحمان» رئیس حزب جمعیت علمای اسلام آن را تدارک دیده و علیه دولت اسلام آباد در حال برگزاری است جدای از ضعف و قوت‌هایی که دارد در شرایط سیاسی پیچیده‌ای در حال برگزاری است.

حساسیت شرایط کنونی برای پاکستان به حدی زیاد است که حتی سران حزب مردم و حزب نواز نیز که به شدت مخالفت دولت عمران خان هستند از فضل الرحمان خواستند زمان برگزاری اعتراضات خود را به تعویق بیندازد ولی او این را نپذیرفت.

حال این اعتراضات را می توان از ابعاد مختلف مورد بررسی قرار داد و تلاش کرد تا هدف و محصول نهایی آن پیش بینی شود؟

فرصت ها و تهدیدهای مقطع کنونی برای فضل الرحمان

بدون شک انتخاب این زمان برای اعتراضات خیابانی از سوی فضل الرحمان به این دلیل انجام شده که به دلیل شرایط حساس در کشمیر تحت اشغال هند و گذشت سه ماه از حبس خانگی مردم در این منطقه چشم رسانه های جهان به شبه قاره است.

فضل الرحمان قدم را فراتر برده و زمان آغاز اعتراضات خود را دقیقا 27 اکتبر قرار داد یعنی روز سیاه کشمیر یا روزی که نظامیان هندی این منطقه را در سال 1947 اشغال کردند.

نکته عجیب تر این است که او در جریان تظاهرات خود حرفی در مورد مهم ترین موضوع سیاسی این روزهای شبه قاره نمی زند و تنها به بیان چند جمله در مورد کشمیر آن هم در نخستین روز سخنرانی خود بسنده کرده است.

عدم اتحاد گروه های شرکت کننده در اعتراضات

یکی دیگر از مواردی که باید به آن توجه کرد این است که معمولا ثبات تجمع های اعتراض آمیز به خصوص وقتی تمام شرکت کنندگان از یک حزب و یک باور نیستند به انگیزه های مشترک آنها بستگی دارد.  این ثبات به هیچ عنوان در جریان اعتراضات اخیر پاکستان دیده نمی شود:

الف) فضل الرحمان و طرفداران حزب جمعیت علمای اسلام که در انتخابات شکست سختی را خورده اند معتقدند: در انتخابات تقلب صورت گرفته و باید انتخابات از سر نو برگزار شود!

ب) طرفداران حزب مردم که خود قدرت را در ایالت سند به دست دارند حرفی از تقلب در انتخابات نمی زنند زیرا اگر این حرف را بزنند در اصل پیروزی خود را نیز زیر سوال برده اند آنها تنها معترضند که چرا در پاکستان تورم و گرانی وجود دارد!

ج) طرفداران حزب نواز نه به تقلب در انتخابات معترضند ونه به تورم و گرانی در پاکستان انتقاد می کنند آنها تنها به خواسته «نواز شریف» آمده اند تا از اعتراضات علیه دولت اسلام آباد حمایت کنند، ممکن است آزادی سران حزبشان یکی از خواسته هایی باشد که آنها دنبال می کنند.

دیگر گروه های شرکت کننده نیز قدرت چندانی ندارند که بتوانند خواسته خود را به این احزاب بزرگ تحمیل کنند.

همین عدم وجود انگیزه مشترک نیز باعث وجود انشقاق و ضعیف شدن اعتراضات شده است و تنها یک روز پس از آغاز اعتراضات خود را نشان داده است.

حزب مردم و حزب نواز که اعتراض خود علیه دولت پاکستان را نشان داده اند دیگر حاضر به همراهی با فضل الرحمان نیستند و به صراحت اعلام کرده اند که تنها برای یک روز در تظاهرات شرکت کرده بودند و هیچ تصمیمی برای حضور در اعتصاب ندارند.

تصمیمات متزلزل سران اعتراضات

یکی دیگر از مشکلات موجود در اعتراضات اخیر تصمیمات ناگهانی و متزلزلی است که توسط سران اعتراضات گرفته می شود. فضل الرحمان قصد داشت روز 30 اکتبر وارد اسلام آباد شود و بارها این موضوع را تاکید کرد ولی دقیقا چند ساعت پیش از حرکت کاروان ناگهان تصمیم خود را عوض کرده و ورود به پایتخت پاکستان را یک روز به تاخیر انداخت!

این تصمیم ناگهانی که بدون مشورت با سران اپوزیسیون گرفته شده بود موجب خشم برخی از همراه فضل الرحمان شد و عده ای او را به بی برنامگی متهم کردند.

شاهد مثال بعدی در این خصوص تغییر ناگهانی تظاهرات خیابانی به اعتصاب است در حالی که فضل الرحمان بارها تاکید کرده بود حاضر نیست مانند حزب حاکم در خیابان ها اعتصاب برگزار کند روز گذشته و ناگهان اعلام کرد: تظاهرات به اعتصاب تبدیل می شود و ما به دولت اسلام آباد 48 ساعت فرصت می دهیم تا استعفا دهد.

این تصمیم آن چنان ناگهانی بود که «فرحت الله بابر» عضو ارشد حزب مردم به صراحت گفت: ما حتی فرصت نکرده ایم که این تصمیم را با سران حزب مان در میان بگذاریم! البته ما انگیزه ای برای حضور در اعتصاب خیابانی نداریم.

به این ترتیب تنها شدن حزب جمعیت علمای اسلام که تلاش داشت از طلاب مدارس دینی در اعتراضات خود استفاده کند بیشتر به چشم خواهد آمد.

برنده و بازنده واقعی کیست؟

آن طور که نخست وزیر پاکستان روز گذشته در شهر گلگیت تاکید کرد می توان برنده واقعی اعتراضات اسلام آباد را دولت هند دانست چرا که رسانه های این کشور فرصتی پیدا کرده اند تا موضوع کشمیر را در رسانه های پاکستانی محو کنند، و حتی به صراحت از ساقط شدن قریب الوقوع دولت اسلام آباد سخن بگویند.

با توجه به تاریخچه اعتراضات در پاکستان و تجربه های پیشین می توان با قاطعیت گفت که حزب جمعیت علمای اسلام اقبال و توان لازم برای ساقط کردن دولت پاکستان را ندارد و طی روزهای آتی که شاید دور یا نزدیک باشد فضل الرحمان مجبور است به اعتصابات خود خاتمه دهد. این ضربه سنگینی را به حزب جمعیت علمای اسلام که یک بار شکست در انتخابات را تجربه کرده خواهد زد.

او حتی پیش از برگزاری اعتراضات نتوانسته نظر مساعد ارتش را جلب کند و این یعنی اگر کوچکترین خطای قانونی از سوی شرکت کنندگان در اعتراضات سر بزند دادگاه شخص فضل الرحمان را مقصر اعلام می کند و ممکن است مانند «سید خادم رضوی» رئیس حزب لبیک به زودی حضور در سلول های زندان را نیز تجربه کند.

انتهای پیام/.