گزارش| ترکیه و سیاست بازگرداندن داعشی‌ها
مساله بازگرداندن داعشی‌ها به کشورهایشان٬ علاوه بر حساسیت‌های امنیتی و سیاسی٬ پیچیدگی‌های حقوقی ویژه‌ای هم دارد و ترکیه ناچار است هر چه زودتر٬ خود را از شر آنان خلاص کند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم٬ گروه تروریستی – تکفیری داعش٬ یکی از عجیب‌ترین و بی‌رحم‌ترین گروه‌های تروریست تاریخ معاصر بود که موجب کشتار صدها هزار نفر زن و مرد بیگناه شد٬ ده‌ها میلیارد دلار به کشورهای منطقه و به ویژه به سوریه و عراق آسیب زد و بدون تردید تاکنون هیچ گروهی نتوانسته به این اندازه٬ امنیت منطقه و جهان را به خطر بیاندازد.
مراجعه به برخی سخنرانی‌ها و اعترافات ساده سران و مقامات آمریکایی نشان می‌دهد که آنان در ایجاد این گروه جنایتکار نقش ویژه‌ای داشتند. اما کار به جایی رسید که خود آمریکا هم از خطر قلمروگستری‌ها و جنایات انتحاری این گروه به وحشت افتاد.
بدون شک در منطقه غرب آسیا٬ هیچ کشوری به اندازه ایران٬ خطرات قدرت گرفتن این گروه را حس نکرد و هیچ کشوری به اندازه ایران با داعش٬ جدی مبارزه نکرد.
در شرایط فعلی که داعش از بین رفته٬ تنها در منطقه محدود شمال سوریه٬ هزاران نفر از زندانیان این گروه برجای مانده‌اند و این نشان می‌دهد که گروه مزبور تا چه اندازه برای امنیت منطقه خطرناک بود.
ترکیه و یک ریسک بزرگ
آمریکایی‌ها در مواجهه با تروریسم افراطی و خون‌آشام داعش٬ یک بار دیگر به سناریوهای هالیوودی روی آوردند و فیلم بن‌لادن برای ابوبکر بغدادی هم تکرار شد. اما آمریکا در اوج بی‌مسئولیتی٬ در مورد داعشی‌های به جای مانده در سوریه٬ کار خاصی انجام نداد و در این میان٬ ترکیه با اتخاذ یک تصمیم و راهبرد مخاطره‌آمیز٬ حاضر شد عهده دار حل این مساله شود.
رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه در تماس تلفنی با دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا٬ در مورد انجام عملیات موسوم به چشمه صلح و حمله به نهادهای اقماری پ.ک.ک در شمال سوریه٬ از ترامپ چراغ سبز گرفت و در مقابل٬ حاضر شد موضوع زندانیان داعشی را حل کند.
آن دسته از داعشی‌هایی که دارای اطلاعات قیمتی و حساس بودند٬ توسط خود آمریکا به اماکن نامعلوم منتقل شدند٬ گروهی از آنان هنوز در دست کردها باقی مانده‌اند و بخشی از زندانیان داعشی نیز در اختیار ترکیه قرار گرفتند.
مساله بازگرداندن داعشی‌ها به کشورهای آنان٬ علاوه بر حساسیت‌های امنیتی و سیاسی٬ پیچیدگی‌های حقوقی ویژه‌ای هم دارد و ترکیه ناچار است هر چه زودتر٬ خود را از شر آنان خلاص کند.
آغاز روند اخراج داعشی‌ها از ترکیه
مقامات سیاسی و امنیتی ترکیه در اقدامی نمادین و تنها دو روز پیش از سفر اردوغان به واشنگتن٬ یک زندانی داعشی شهروند آمریکا را اخراج کردند. آنان همچنین از این موضوع خبر داده‌اند که تا روز پنجشنبه هفته جاری٬ 8 شهروند آلمانی داعشی و یک شهروند دانمارکی داعشی نیز از ترکیه اخراج خواهند شد.
همچنین 1 داعشی ایرلندی و 11 داعشی فرانسوی نیز به زودی به کشورهایشان بازگردانده خواهند شد. از کشور کوچکی همچون هلند٬ بیش از 55 نفر به داعش پیوسته‌اند که حالا 69 فرزند دارند و روند حقوقی بازگرداندن آنها به قدری پیچیده است که دادگاه حقوق بشر لاهه در هلند٬ در این مورد حکم داد و دولت هلند را ملزم کرد که داعشی‌ها را در فرودگاه تحویل گرفته و فی الفور آنان را به زندان بفرستد.
بر اساس اعلام رسمی مقامات ترکیه٬ علاوه بر آن که نزدیک به 1205 نفر از داعشی‌ها با واسطه آمریکا به آنکارا تحویل داده شدند٬ نیروهای نظامی ترکیه نیز توانستند در اثنای اجرای عملیات موسوم به چشمه صلح در شمال سوریه و در شرق فرات٬ 287 نفر از داعشی‌های در حال فرار را دستگیر کنند و به این ترتیب در حال حاضر٬ بازگرداندن این داعشی‌های فراری به کشورهای مبدا٬ برای ترکیه به یک پروژه حساس امنیتی و سیاسی – حقوقی تبدیل شده است.
اروپا چه می‌گوید؟
اتحادیه اروپا تاکنون نشان داده که در برابر مساله داعش و تروریسم افراطی٬ نگرش امنیتی خاصی دارد مبتنی بر این نظریه: «تا جایی که ممکن است٬ آتش از خانه من دور باشد.»
به عبارتی روشن٬ اتحادیه اروپا٬ اگر چه همراه با آمریکا و در چارچوب گروه موسوم به ائتلاف مبارزه با داعش٬ اقدامات نظامی موقت انجام داد٬ اما هیچگاه نتواست به یک جمع بندی و استراتژی مدون برسد.
داعشی‌های جنایتکار٬ در دوران اوج حملات این گروه تروریستی – تکفیری٬ از 81 کشور جهان خود را به ترکیه و سوریه و عراق رساندند و حالا بیم آن می‌رود که بازگشت این افراد به کشورهای مبدا٬ مشکلات جدیدی به وجود بیاورد.
به همین خاطر٬ کشورهای اروپایی و به ویژه انگلیس٬ تلاش کرده‌اند تا با حربه لغو حق شهروندی٬ خود را از ین مهلکه برهانند. اما مقامات ترکیه اعلام کرده‌اند که ترکیه هتل داعشی‌ها نیست و آنان به کشورهایشان بازگردانده خواهند شد.
فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا دیروز در این مورد اعلام کرد که تصمیم‌گیری در خصوص این مساله حساس٬ در حیطه اختیارات و صلاحدید خود کشورهای اروپایی است و اتحادیه در این مورد٬ نظر کلی نمی‌دهد.
داعشی‌های آسیایی
شاید بازگرداندن داعشی‌های اروپایی به کشورهایشان چندان دشوار نباشد اما در مورد آسیای میانه و آسیای مرکزی٬ قضیه به این سادگی نیست.
ترکیه برای بازگرداندن داعشی‌های چچنی و ترکستان شرقی یا اویغورستان٬ با مشکلات پیچیده‌تری روبرو است. چرا که کنترل چچن برای روسیه و همچنین کنترل اویغورستان برای چین٬ به عنوان دو کشور قدرتمند سیاسی و اقتصادی مرتبط با ترکیه٬ چندان آسان نیست و این مساله می‌تواند برخی از جوانب روابط اقتصادی و امنیتی ترکیه با این دو کشور را تحت‌الشعاع قرار دهد.
با این حال مقامات وزارت کشور ترکیه به شکل قاطعانه اعلام کرده‌اند که به زودی روند انتقال تمامی داعشی‌ها پایان خواهد یافت و اجازه نمی‌دهند که آنان در خاک ترکیه بمانند.
داعش و شرق فرات
اگر چه در شرایط فعلی می‌توان از پایان تهدید داعش سخن گفت اما از آنجایی که هنوز هم روند همکاری و توافق نهایی ترکیه با دو کشور آمریکا و روسیه در شرق فرات٬ با ابهاماتی روبرو است٬ لذا در مورد داعش نیز مشکلاتی وجود دارد.
به عنوان مثال هنوز هم مشخص نیست که کردهای زیرمجموعه پ.ک.ک٬ با زندانی‌های داعشی چه خواهند کرد و اطلاعات آنان را به شکل شفاف در اختیار کدام کشور می‌گذارند. شاید زمانی این مساله به طور کامل ریشه‌کن و حل شود که شاهد همکاری اطلاعاتی و امنیتی جدی بین ترکیه و سوریه باشیم.
انتهای پیام/
