آیا پروژه یک "کمربند یک جاده" چین صرفاً اقتصادی است؟
چین از اجرای ایده "یک کمربند یک جاده" به دنبال دسترسی به اهدافی است که بخشی از برنامه‌های سیاست خارجی این کشور در رقابت جهانی با آمریکا را تامین می‌کند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، هرچند برخی معتقدند بعد از انتخاب شی جین پینگ، رئیس‌جمهوری فعلی چین به عنوان دبیرکل حزب کمونیست در این کشور، چین موتور پیشرفت و رقابت با کشورهای بزرگ دنیا را روشن کرد اما از این نکته نباید غافل بود که موتور محرکه اقتصاد چین در داخل این کشور مراحل ساخت، به روزرسانی و پیشرفت خود را طی کرد. زمانی که این کشور در ظاهر به دنبال دور ماندن از توجهات بود و افرادی مانند دنگ ژیائوپنگ، جیانگ زمین و هو جیان تائو شعار حفظ محیطی آرام در عرصه بین الملل را سر می‌دادند، در واقع در داخل مشغول رسیدگی به نیازهای مردم چین و آماده سازی زیرساختهای اقتصادی این کشور بودند.
آنچه مسلم است چین قدرتمندی که امروز باعث شگفتی بسیاری شده و حتی برای برخی از قدرتها به یک رقیب سرسخت تبدیل شده، برای رسیدن به وضعیت کنونی سالها مشغول بازسازی زیرساختهای خود با استفاده از ظرفیتهای داخل بود. پس از رسیدگی به مشکلات داخلی و بهبود استانداردهای زندگی مردم در دوره‌های گذشته، شی جین پینگ با تکیه به ظرفیتهای داخلی و اطمینان از توانایی‌های جوانان این کشور بود که به تدریج سکان سیاست را به سمت ارتباط با دنیا چرخاند. هرچند ایده‌ها و پروژه‌های رئیس‌جمهوری فعلی چین مانند "یک کمربند یک جاده" نیز شعار ارتباط بین چین و کشورهای دیگر را سر می‌دهد اما باید توجه داشت که حتی در چنین پروژه بین المللی نیز حدود یک سوم از بودجه اختصاص یافته در داخل کشور چین هزینه خواهد شد.
اما به هر حال چین از تغییر در سیاست خارجی خود اهدافی داشته که در ادامه به آنها اشاره خواهد شد. سخنرانی‌های او در سالهای اخیر و صحبت درباره رهبری چین در عرصه اصلاحات جهانی و جوان سازی ملت چین همگی اهدافی را به دنبال دارد. داشتن اقتصادی رقابتی از یک سو و ارتشی قدرتمند از سوی دیگر از مهمترین اهداف دولت کنونی چین به شمار می روند.
شاید ابتکار سیاست خارجی شی جین پینگ را بتوان به سه بخش طبقه بندی کرد. اولین بخش افزایش ادعاهای دولت پکن درباره مالکیت بر مناطق مورد مناقشه است. داشتن یک ارتش قدرتمند نیازمند داشتن سرزمینی متحد است و برخی کارشناسان ادعاهای اخیر دولت پکن درباره دریای چین جنوبی، هنگ کنگ و تایوان در همین راستا ارزیابی می‌کنند. چنین ادعاهایی پیش از دوره شی جین پینگ نیز مطرح بوده اما به نظر می‌رسد این کشور در سالهایی که سیاست سکوت را در پیش گرفته بود درواقع مشغول آماده‌سازی وتقویت خود با استفاده از توانمندی‌های داخلی بود.
دومین بخش مربوط به ابتکار یک کمربند یک جاده است که برخی کارشناسان هدف از آن را توسعه نفوذ سیاسی، اقتصادی و نظامی چین در عرصه جهانی تعبیر می‌کنند.
سومین ابتکار رئیس جمهوری چین مربوط به تمایل او برای هدایت اصلاحات در عرصه جهانی است. این بدان معناست که شی جین پینگ به دنبال انعکاس بیشتر ارزش‌ها، اولویتها و نگرانی‌های چین در نهادهای بین المللی مانند سازمان ملل است. به نظر می‌رسد ارزشهای کمونیستی چین قصد رقابت با نظم اقتصادی لیبرال را داشته باشد.
شی جین پینگ در سال 2013 برای اولین بار در قزاقستان و دومین بار در اندونزی از ایده "یک کمربند یک جاده" خبر داد. اولین هدف از اجرایی کردن این ایده صادرات مازاد تولید محصولات چینی بود. باتوجه به اینکه نیازهای داخلی چین در بخش زیرساخت کاهش یافته، دولت این کشور به دنبال فرصتهایی در خارج از چین برای صنایعی است که زیرساختهای چین به آنها وابسته است. این صنایع در حوزه‌هایی مانند فولاد، ساخت وساز، انرژی و حمل و نقل فعال هستند.
اهداف چین در دنبال کردن ایده "یک کمربند یک جاده" به چند بخش تقسیم می‌شود:
طبق آمارهای ارائه شده کسری بودجه سالانه دنیا برای نیازهای زیربنایی رقمی حدود 4 تا 5 تریلیون دلار است که چین به دنبال تصاحب بخش زیادی از این بازار است.
ثانیا چین به دنبال اتصال مناطق فقیرتر در داخل این کشور به بازارهای خارجی است. نکته ای که باید به آن توجه داشت این است که چین حدود یک سوم از هزینه "یک کمربند یک جاده" را در پروژه‌های داخل سرزمین خود هزینه خواهد کرد. بدین ترتیب می‌توان اذعان داشت که ارتباط بخش‌هایی از مناطق سین کیانگ و یا هونان به بازارهای خارجی بخشی مهمی از منطق چینی‌ها درقبال اجرای پروژه یک کمربند یک جاده است.
اندیشمندان راهبردی چینی در سال2004 موضوع نگاه چین به اروپا برای افزایش قدرت نفوذ را مطرح کردند زیرا آمریکا نفوذ خود در جنوب شرق آسیا را گسترش داده و باتوجه به اتحاد کشورهایی مانند کره جنوبی، ژاپن، سنگاپور، تایلند و فیلیپین با ایالات متحده، دیگر رقابت با آمریکا دشوارتر از قبل شده است.
ایده یک جاده یک کمربند برگرفته از جاده ابریشم است که در گذشته برای انتقال کالاهای تجاری از مسیر زمینی و دریایی استفاده می‌شد. تفاوت در این است که طی شش سال گذشته ایده یک جاده یک کمربند توسعه یافته و امکان حضور کشورهای بیشتری را فراهم ساخته و تنها به کشورهایی که در این مسیر قرار دارند ختم نمی‌شود.
برای چندین دهه چین تاکید داشت که قصد ایجاد پایگاه در خارج از این کشور را ندارد زیرا ممکن است برای برخی کشورها شائبه نقض حق حاکمیت ایجاد شود. این درحالی است که اکنون شاهد کنترل چین بر 75 بندر در 46 کشور دنیا هستیم. البته کارشناسان چینی معتقدند که این بنادر دارای تفاوت ماهوی با نمونه‌های آمریکایی خود هستند زیرا هدف از ایجاد آنها مقاصد دفاعی در برابر سیاستهای هژمونیک آمریکاست.
این ایده از آن جهت از نظر کارشناسان، سیاسی است که دولت چین یک سمینار دو هفته‌ای درزمینه امنیت سایبری و نحوه مدیریت اینترنت و نظارت آنلاین برای 18 کشور حاضر در پروژه یک کمربند یک جاده تشکیل داد. شرکتی مانند هوآوی نه تنها فن آوری را در اختیار این کشورها قرار داد بلکه آموزش مقامات کشورهایی مانند نامیبیا و اوگاندا برای ردیابی مخالفان سیاسی را نیز برعهده گرفت.
درباره موفقیت امیز بودن این ابتکار هنوز به درستی نمی‌توان اظهار نظر کرد اما طبق گزارش بانک جهانی درصورت اجرای کامل این راهکار، 32 میلیون نفر از فقر نجات یافته و تجارت جهانی به میزان 6 درصد افزایش خواهد یافت. در نتیجه میانگین درآمد جهانی حدود 2.9 درصد افزایش می‌یابد. هرچند این طرح مخالفان و موافقانی دارد اما با توجه به نوپا بودن آن باید منتظر ارائه اصلاحات از سوی دولت چین و پاسخ به دغدغه کشورهایی ماند که در این پروژه عظیم سهمی را ایفا می‌کنند.
انتهای پیام/
